کمپین تازه زنان ایرانی علیه ممنوعیت آواز خواندن

ارسال کننده خانم صدیقه جعفری 22 دی 93

پروانه معصومی 

یکی روی جدول کنار خیابان راه می‌رود و «دوباره می سازمت وطن» را زمزمه می‌کند، دیگری توی یک خانه ایرانی پر از گل و گلدان روی یک مبل راحتی می‌نشیند و به صدایش اوج و فرود می‌دهد. یکی می‌گوید: «من خواننده حرفه‌ای نیستم اما برای خودم زمزمه می‌کنم.» و دیگری مثل یک خواننده حرفه‌ای تحریر می‌زند.

این‌جا صفحه آزادی‌های یواشکی زنان در ایران است. یک کمپین فیس بوکی برای اعتراض به نادیده گرفته شدن حقوق زنان در ایران، که حالا بیش از هفتصد هزار بازدید کننده دارد. آنها می‌خواهند به همه ممنوعیت‌های جنسیتی «نه» بگویند و این بار نوبت نه گفتن به ممنوعیت آواز بانوان است.

مراجع تقلید مسلمانان شنیدن صدای زن را حرام می‌دانند و آواز خواندن توسط زنان ممنوع است. ممنوعیتی بحث برانگیز که بار دیگر قربانی گرفته است. گذرنامه‌های اعضای گروه ماه بانو به خاطر استفاده از خواننده زن در کنسرت‌های خارج از ایران توسط ماموران امنیتی ضبط شده و آنها توسط پلیس امنیت بازجویی شده‌اند.

مجید درخشانی نوازنده تار و سرپرست گروه «ماه بانو» می‌گوید: «من و اعضای گروهم تا به حال چند بار از طرف ماموران امنیتی برای ارايه توضیحات احضار شده‌ایم و درباره حضور خوانندگان زن در گروه و کلیپی که برای معرفی گروه ساختیم و در یوتیوب قراردادیم، مورد سوال قرار گرفته‌ایم . او درمورد نحوه بازجویی‌ها هم توضیح می‌دهد: «به برخی از اعضای گروه در حین بازجویی توهین شده است.»

سه روز است که زنان و دختران ایرانی برای ابراز همدردی با خوانندگان زن گروه «ماه بانو»، فعالیت بیشتری برای اعتراض با ممنوعیت آواز زنان می‌کنند. آنها از حدود دو ماه پیش با فراخوان مسیح علی نژاد، روزنامه‌نگاری که کمپین آزادی‌های یواشکی را راه‌اندازی کرده، ویدئوهایی را در حال خواندن آواز خواندن، برای این صفحه پست می‌کنند اما حالا سه روز است که ویديوهای بیشتری به دست مسیح می‌رسد. کلیپ هایی که اغلب در آن از گروه موسیقی بانو یاد می‌شود و با هشتگ صدای من، حق من، به اشتراک گذاشته می‌شود.

مسیح علی‌نژاد درباره شکل گیری ایده گذاشتن ویدئو و آواز خوانی زنان به «ایران وایر» می‌گوید: «این کار قبل از مشکل گروه ماه بانو در صفحه آزادی‌های یواشکی آغاز شد و الان در ویديوهایی که می فرستند، از این گروه موسیقی حمایت می‌کنند. من خودم همیشه زمزمه می‌کنم و آواز خواندن را دوست دارم اما این ممنوعه ‌ها همیشه با ما هست، هر قدر هم در یک کشور آزاد زندگی کنیم اما بازهم چیزهایی که برای ما ممنوع بوده با ما می‌ماند. این همیشه در ذهن مان است که در ایران یک عده‌ای برای ما تصمیم می‌گرفتند که آیا ما مجاز هستیم آواز بخوانیم یانه؟ آیا ما مجاز هستیم آلات موسیقی را ببینیم یا نه؟ پشت این کمپین‌ها فلسفه بزرگی نیست، یک عالمه محرومیت کشیدن است»

مسیح علی نژاد انقدر از آواز خواندن انرژی مثبت می‌گیرد که زمانی که صداو سیمای جمهوری اسلامی در مستندی خبر دروغ تجاوز به او مقابل چشمان فرزندش را منتشر کرد، او در پاسخ فقط ویديویی از خودش منتشر کرد که او را در حال خواندن کنار متروی لندن نشان می‌داد: « من آنزمان هم مقاله ننوشتم و فقط آواز خواندم. چون می‌خواستم جواب صداو سیما را با یک موضوع ممنوعه دیگر بدهم. همه مردم از آواز لذت می‌برند و خاطره دارند اما صداو سیما از آواز متنفر است. مشکل فقط صدای زن نیست. آنها حتی الات موسیقی را هم سانسور می‌کنند.»

در یکی از ویديوهای صفحه «آزادی‌های یواشکی»، دختر جوانی یکی ازمعروفترین اهنگ‌های گروه ماه بانو را در اعتراض به مشکل خروج دست اندرکاران گروه می‌خواند. مسیح می‌گوید: «چرا باید برای یک گروه موسیقی که مردم از کارهایش لذت می‌برند چنین مشکلی به وجود آید؟»

گروه ماه بانو سال گذشته اولین کنسرت خود را در اروپا اجرا کرد و ویدئوهایی از اجراها در یوتیوب منتشر شد. وید‌ئوهایی از اواز خوانندگان زن گروه موسیقی «ماه بانو» که بارها به اشتراک گذاشته شد. خوانندگان زن در این کنسرت ها حجاب اسلامی را رعایت کرده‌اند. درخشانی در این زمینه به ایران‌وایر می‌گوید: «این اتفاقات نشان می‌دهد که حتی با وجود حجاب کامل اسلامی خانم ها نمی‌خواهند انها تکخوانی داشته باشند.»

برخی کلیپ‌های این گروه توسط شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان پخش شده و آهنگ های این گروه در فهرست آلبوم‌های رادیو جوان قرار گرفته است. سرپرست گروه ماه بانو می‌گوید: «ما اين كليپ‌ها را صرفا در سايت يوتيوب گذاشته بوديم كه شبكه‌هاي ماهواره‌اي آنها را برداشته و پخش كرده‌اند. در ضمن ما نمی‌دانستیم که همکاری با رادیو جوان جرم است.»

گروه ماه بانو سال گذشته هم خبرساز شد. علی جنتی وزیر ارشاد سال گذشته در پاسخ به پرسش خبرنگاری که درباره ممنوعیت اواز بانوان سوال کرده بود، گفت: «طبق نظر مراجع اگر صدای تک‌خوان‌های زن در موسیقی موجب مفسده نباشد، ایرادی ندارد و برخی از مراجع در این باره چنین نظری دارند .» صحبت های وزیر ارشاد با واکنش تند سایت‌های اصولگرا و موضع گیری علمای قم رو به رو شد. هنوز این جنجال ها فروکش نکرده بود که شایعه‌ای مبنی بر حضور وزیر ارشاد در کنسرت ماه بانو به خوانندگی مهدیه محمدخانی منتشر شد، این شایعه و حرف های وزیر در پاسخ به خبرنگار، او  را برای ارائه توضیح به مجلس کشاند. علی جنتی در توضیحاتش بار دیگر نظر علمای قم را تکرار کرد اما یک کارت زرد دریافت کرد تا خیال همه راحت باشد که او اجازه حضور و رشد خوانندگان زن را نمی‌دهد.

بسیاری از سیاستمداران ایرانی بارها از سوی خبرنگاران درباره ممنوعیت آواز بانوان مورد سوال قرار گرفته‌اند. مسیح علی‌نژاد هم زمانی که ایران بوده، نظر شش سیاستمدار را در این باره پرسیده است اما پاسخ روشنی دریافت نکرده: « در منظر خاتمی و هاشمی و کروبی، سه سیاستمداری که در راس قوه مقننه و مجریه بوده اند، آنقدر دشوار و بحران ساز می نمود که ضبط ها را خاموش و پرسش ها را بی پاسخ و یا غیر قابل انتشار اعلام کرده بودند و البته کسانی چون احمدی نژاد و لاریجانی و قالیباف که اساسا با دیدن لیست سوالهای کاملا غیر سیاسی که البته با دخالتهای کاملا سیاسی تبدیل به سوال های بزرگ جامعه شده، حاضر نشدند روزنه ای برای طرح این پرسش های ساده ولی ممنوعه باز کنند.»

هر روز بر تعداد ویدئوهایی که روی صفحه آزادی‌های یواشکی قرار می‌گیرد، افزوده می‌شود . تصویری از زنانی که در خانه زمزمه می‌کند و صداهایی که اوج می‌گیرد. تصویری از انهایی که دوست دارند برای دیگران بخوانند و روی صحنه بروند، کنار زنانی که دلشان می‌خواهد فقط و فقط برای خودشان بخوانند و لذت ببرند. بخوانند و ممنوع نباشند. این صداها، حرف های مجید درخشانی را در برنامه به عبارت دیگر بی بی سی یاد آوری می‌کند: « به خاطر این ممنوعیت و هدر رفتن استعداد زنان هنرمند “احساس گناه” می‌کنم.»