جشنواره سی و پنجم فیلم فجر شامگاه شنبه، ۹ بهمن‌ماه با انبوهی از نام‌های جدید و فیلمسازان تازه‌نفس آغاز خود را جشن گرفت.
بنا بر رویه سال‌های اخیر امسال هم سازمان سینمایی سعی کرده آثار پر دردسر به لیست کاندیداهای جشنواره راه نیابند؛ بهترین شاهد این مدعا گفته‌های رضا صالحی امیری، وزیر ارشاد است که در دیدار با مراجع تقلید شیعیان در قم از خط خوردن نام ۱۰ فیلم با محتوای “فمینیستی و نامناسب” از جشنواره امسال خبر داده بود.
فیلمسازانی نظیر کیانوش عیاری، محمد رسول‌اف، شهرام مکری، تهمینه میلانی و بهمن فرمان‌آرا جزو فیلمسازان مطرحی هستند که در جشنواره امسال فیلمهای آنها پذیرفته نشده است.
اگرچه بیش از ۹ فیلم از میان ۳۳ اثر برگزیده برای بخش مسابقه نخستین آثار کارگردانان خود به شمار می‌آیند اما در نهایت جشنواره امسال هم فارغ از حواشی نیست.
- حجاب در سینمای ایران و ترفندهای کارگردانان برای گریز از آن
- اندر ذیل نام فیلم‌هایی را می‌خوانید که یا پیش از این نام‌شان در تیتر اخبار نقش بسته و یا انتظار می‌رود پس ازین موضوع بحث و مناقشه قرار بگیرند
قاتل اهلی
بیست و هشتمین فیلم سینمایی مسعود کیمیایی نه تنها نخستین همکاری پرستویی-کیمیایی به شمار می‌آید بلکه موضوعی سیاسی و به‌روز را نیز دنبال می‌کند.
“حاج آقا دکتر جلال سروش” -با نقش‌آفرینی پرویز پرستویی- مرد مذهبی میانسالی است که پیشتر جزو نیروهای امنیتی به حساب می‌آمده و اکنون درگیر مفاسد اقتصادی و رانت‌های گوناگون شده‌است.
دردسرهای قاتل اهلی از جایی شروع شد که میان تهیه‌کننده این فیلم منصور لشکری قوچانی و کارگردان آن بر سر نقش پولاد کیمیایی در فیلم و افزودن دو سه سکانس کلیدی پس از پایان فیلمبرداری اختلاف افتاد.
پس از چندی کشمکش، در نهایت بنا شد نسخه مورد قبول آقای کیمیایی در جشنواره فجر و نسخه مورد تایید تهیه‌کننده در سینماها نمایش داده شود.
اما نامه سرگشاده پرویز پرستویی و حمله او به کارگردان فیلم قاتل اهلی ماجرا را از پیش پیچیده‌تر کرد؛ پرستویی نوشت از “عشق و اعتماد من به این پروژه سواستفاده شده” و حتی از جشنواره فجر بابت انتخاب این فیلم در بخش مسابقه انتقاد کرد، امری که پاسخ تند مسعود کیمیایی را در پی داشت.
ماه گرفتگی
مسعود اطیابی که پیشتر به خاطر آثار کمدی از جمله “اخلاقتو خوب کن” و “خروس جنگی” شناخته می‌شد در این فیلم به سراغ درگیری‌های پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و به طور خاص حوادث رخ داده در روز ۳۰ خرداد ۱۳۸۸ رفته است.
تولید این فیلم در سکوت خبری آغاز شد اما با آغاز تصویربرداری صحنه‌های خارجی که با بازسازی درگیری‌های خیابانی در سطح تهران همراه بود، اخبار مربوط به آن به رسانه‌‌ها رسید. طی هفت سال گذشته دو فیلم “پایان‌نامه” و “قلاده‌های طلا” سعی در پرداختن به وقایع سال ۸۸ و ارائه روایتی نزدیک به روایت رسمی از این درگیری‌ها داشتند اما علیرغم حمایت‌های گسترده، نه چنگی به دل منتقدان زدند و نه مخاطبان سینما را راضی کردند.
با توجه به استقبال رسانه‌های اصولگرا از “ماه‌گرفتگی” به عنوان فیلمی در مورد “فتنه۸۸”، می‌توان حدس زد که برخورد این فیلم با حوادث سال ۱۳۸۸ چندان متفاوت از این دو فیلم نخواهد بود؛ هرچند تهیه‌کننده این فیلم هادی انباردار هر نوع شباهتی بین “ماه‌گرفتگی” و دو فیلم دیگر را رد کرده تاکید دارد فیلمش “آسیب‌شناسانه” و حتی “غیرسیاسی” است.
گشت ارشاد ۲
قسمت دوم کمدی سعید سهیلی در حالی به بخش مسابقه جشنواره فجر امسال راه پیدا کرده که قسمت اول آن در زمان اکران در میانه دعوای اصولگرایان و دولت دهم گرفتار و به “توهین به نظام” و “ترویج ابتذال و شهوت” متهم شد.
در قسمت دوم این فیلم سه شخصیت اصلی قسمت قبل (با نقش‌آفرینی حمید فرخ‌نژاد، پولاد کیمیایی و ساعد سهیلی) که تمام تلاش‌هایشان برای یافتن شغلی آبرومندانه را شکست‌خورده می‌بینند، دوباره تصمیم می‌گیرند برای کسب درآمد خود را مامور گشت ارشاد معرفی و از مردم اخاذی کنند.
اکران دو فیلم گشت ارشاد و زندگی خصوصی در نوروز سال ۹۰ نه تنها اعتراض و تجمع انصار حزب‌الله را به دنبال داشت بلکه تعدادی از امامان جمعه را هم به واکنش واداشت و در نهایت حوزه هنری و شهرداری این دو فیلم را در سینماهای تحت مالکیت خود تحریم کردند.
علیرغم اینکه این فیلم پس از تنها ۱۶ روز اکران به کل از روی پرده پایین کشیده شد اما جنجال خبری موجب شد در همین زمان کوتاه فروشی قابل توجه را پشت سر بگذارد؛ امری که به نظر می‌رسد انگیزه اصلی تولید قسمت دوم این فیلم کمدی باشد.
اِو (خانه)
نخستین ساخته بلند اصغر یوسف نژاد در تبریز و با نقش‌آفرینی هنروران محلی ساخته شده و به زبان ترکی و با زیرنویس فارسی در جشنواره به نمایش درآمد. این فیلم یکی از دو نامزد بخش هنر و تجربه محسوب می‌شود که در این دوره از جشنواره فجر با بخش سودای سیمرغ ترکیب شده است.
فیلم ماجرای درگذشت پیرمردی مبتلا به آلزایمر را روایت می‌کند که بناست طبق وصیت جنازه‌اش را به اتاق تشریح دانشگاه پزشکی اهدا کنند اما دختر متوفی پس از مدتها غیبت به خانه پدری باز می‌گردد و راضی به این موضوع نمی‌شود. تنها در بخش پایانی/سوم فیلم است که از دلیل غیرمنتظره این مخالفت پرده برداشته می‌شود. گرچه این فیلم به سبب سبک ساخت و فیلمنامه آن مورد توجه هیات داوران قرار گرفت و در بخش مسابقه نامزد شد اما
موضوع آن حساسیت‌هایی را نیز برانگیخت. از جمله برخی از رسانه‌های اصولگرا خانه را فیلمی در مورد “پدرکُشی” معرفی کرده و آن را در “سیاهی و تلخی” با فیلم توقیف‌شده “خانه پدری” مقایسه کردند.
فصل نرگس
پس از فیلم “آیینه‌های روبرو” که داستان آن حول موضوع تغییر جنسیت می‌چرخید نگار آذربایجانی در فیلم دوم خود سراغ موضوعی کم‌دردسرتر رفته است. فیلم قبلی آذربایجانی در سال ۸۸ ساخته شد اما مجوز اکران داخلی آن چند سال بعد در دولت یازدهم صادر شد.
این درحالی است که فیلم پربازیگر فصل نرگس از پیش از جشنواره مجوز اکران خود را هم کسب کرده است. تهیه‌کنندگی این فیلم را حمیدرضا عارف، پسر محمد رضا عارف، نماینده مجلس به عهده داشته و این موضوع به نوبه خود حساسیت‌هایی را در مورد این فیلم برانگیخته است.
از جمله روزنامه جوان حمیدرضا عارف را به استفاده از رانتِ پدرش متهم کرد و مدعی شد محمدرضا عارف شخصا “به دیدار دبیر جشنواره رفته و با حیدری برای حضور فیلم ‘فصل نرگس’ دیدار و مذاکره کرده است”.
حمیدرضا عارف در پاسخ به این اتهام‌ها در مصاحبه‌ای گفت سند خانه مسکونی‌اش را وثیقه قرار داده و سرمایه مورد نیاز برای ساخت این فیلم را از یک بانک خصوصی وام گرفته است.
