پویش پاسداری از میراث فرهنگی البرز: تخریب کارخانه جهان چیت، تاریخ صنعت را خدشه دار کرد

فریبا کلاهی دبیر البرز این پویش گفت: حفظ میراث ملموس و ناملموس شهر ها و آداب و آیین مردمان آن از وظایف دولتهاست و سازمان میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری ماموریتی جز این ندارد. تخریب کارخانه جهان چیت تاریخ صنعت را خدشه دار می کند.

وی افزود: اگرچه در روزگاری که حفظ چهره میدان جهان نما به ذائقه برخی سرمایه دوزان خوش نمی آید و خشک کردن زاینده رود ساده تر از حفظ مشرب های آن است، شاید توقع بزرگی باشد از مدیران کرج بخواهیم تمرکز خود را ، بر درک ارزش داشته های این شهر نموده و پس از تخریب هویت و خاطرات مردم این شهر، در کوچه پس کوچه های محلاتی که با بلدزر صاف شدند تا آهن پاره ها برآن حکومت و تردد کنند، باقی مانده بناهایی را که تاثیر کشوری و جهانی داشته اند، مورد ترحم و نه معامله قرار داده تاریخ را از صفحه فیزیکی روزگار محو نکنند.

کلاهی گفت: کارخانه جهان چیت چیزی نیست که با بیل و کلنگ و بلدزر و معامله و پاساژ و نام درشت یک بنیاد یا سازمان خریدار، بتوان از صفحه تاریخ صنعت و اقتصاد مملکت پاک کرد.
الگویی که هیچ کدام از مدعیان اقتصاد نتوانستند به خروجی ها و توان بازاریش حتی نزدیک شوند. در اسناد صنعت مملکت هنوز می توانید ببینید که در سال 1347، مجموعه کارخانجاتِ جهان، چه نقش عمده‌ای در تولیدات صنعتی ایران بازی کرده است .

دبیر این پویش در البرز خاطر نشان کرد:  در شرایطی که امروز چادر نماز و پارچه رخت و لباس سنتی زنان کردستان و ابیانه و … از چین وارد می شود و نساجی های ما به قهقهرا رانده شده اند، جهان چیت، سال 47 ،15 درصد تولیدات نساجی ایران را به خود اختصاص داده بود .

به گفته وی بنای مسکونی و شخصی مهندس فاتح یزدی که همچنان در جفای روزگار داخل کارخانه قرار دارد و گفته می شود شهرداری آن را با بنیاد مستضعفان معامله کرده و در انتظار مرگ کامل است ، مادر الگوی معماری محلات کوی کارمندان شمالی و جنوبی بوده و این بنای شاخص و آن کارخانه شانیت ملی دارد.

همچنین  اگرچه تلاش های سازمان میراث فرهنگی در سال 1385 به دلیل شهرستان بودن راه به جایی نبرد؛ جای سوال است در سه سالی که استان شده ایم چرا مسکوت مانده و از ثبت آن به عنوان شانیت استانی دفاع نمی شود؟ در همین سه سال به اندازه کافی فرصت سوزی شده و معاملات انجام شده است .

فریبا کلاهی گفت: پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی البرز به عنوان دیده بان، از مدیران شهری و شورای شهر کرج تقاضا می کند به صورت موضوعی دو فوریتی به این مقوله نگریسته و امکان حفظ تمام یا بخشی از این بنا را به عنوان موزه صنعت کرج بررسی نمایند. مستندات و تاریخ کامل آن در اداره کل میراث فرهنگی استان موجود است و به گفته کارشناسان دلسوز آن سازمان، بنای کارخانه جهان چیت که بخش اعظمی از تاریخ صنعت کشور است، با 80 سال تاریخ توسط مردی ساخته شد که از همان 9 دهه پیش خوابی رنگی و رویایی صادقه برای توسعه این منطقه دیده بود.

وی افزود: این کارخانه به محله ای قدیمی منتهی می شود که چهارصد دستگاه نامیده می شود. فعالیت‌های فاتح در این دو محله‌ی شهری (جهانشهر و چهارصد دستگاه ) تنها به خیابان‌کشی، ساخت خانه‌های مسکونی و مدرسه ابتدایی محدود نمی‌شود. در محله 400 دستگاه، تا پیش از آن‌که لوله‌کشی آب آشامیدنی به خانه‌ها برسد، یک لوله، آب آشامیدنی را تا سر کوچه‌ها می‌آورده و در سر هر کوچه یک شیر فشاری قرار داشته است. درمانگاه راست‌روش فعلی و مسجد جامع چهارصد دستگاه نیز از دیگر ساخت و سازهای خدماتی او است که خود میراثی ماندگار در تاریخ این شهر است و جفای بسیار دیده .

وی باشاره به اینکه هویت محلات نیز در کرج به شدت آسیب دیده ، محلات قدیمی یاکلا تخریب یا چند پاره شده اند، افزود: همین چهارصد دستگاه که ابتدا آن را «جهان‌آباد» یا «کوی کارگران جهان‌چیت» نامیده بودند، بخشی از تاریخ این کارخانه است که خاطرات بسیاری را در دل ساکنان محله پنهان کرده است.

کلاهی گفت:  جهانشهر و چهارصد دستگاه هردو می روند که رخ تاریخی خود را در شطرنج سرمایه داران ببازند و بر مسئولین دلسوز و شورای اصلاحات محیط زیست پرور و انسان محور است که از مات شدن آن پیشگیری کند.

وی افزود:  ناگفته جهان می داند که باغ های فاتح به عنوان عنصر اصلی زندگی زیست محیطی شهر کرج مطرح است . درخت‌های کهن سالی که هنوز هم جهانشر را از دیگر بخش‌های شهر کرج متمایز می‌کنند و در کمین تبرهای شهرداری برای ساخت راه های بی هویت صرفا برای جابه جایی دسته ای مردم از سویی به سوی دیگر  به خود می لرزند.

وی تصریح کرد:  هر ساله شاهد خشک شدن و برافراشتن بنایی سیمانی و جدید هستیم که یک نقشه هوایی می تواند مرگ تدریجی آن را نیز به تصویر بکشد. ماده صد خون هزاران اصله درخت را برگردن دارد و عاشقان این مرز و بوم ، حامیان میراث فرهنگی و محیط زیست از هیچ حمایتی در راستای احقاق حقوق مردم کرج در زمینه فوق کوتاهی نخواهند کرد.