نقد یک هنرمند به صحبت‌های یک مسئول

یک هنرمند شیشه‌گر با نقد به بخشی از صحبت‌های معاون صنایع دستی درباره دعوت از شیشه‌گران ایتالیایی برای همکاری مشترک با ایران گفت: آوردن یک گروه شیشه‌گر و همکاری با کارخانه ایتالیایی نمی‌تواند کمک به سزایی به هنر شیشه‌گری کند زیرا به دلیل نداشتن زیرساخت‌ها و نهادهای مربوطه امیدی به حرکت رو به جلو وجود ندارد.

هیاس حسینی در گفت‌وگو با ایسنا، با توجه به صحبت‌های بهمن نامور مطلق – معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور- که چندی پیش با عنوان «دعوت از شیشه‌گران ایتالیایی برای همکاری مشترک با ایران» در خبرگزاری ایسنا، منتشر شد، بیان کرد: آقای نامور سخنان به جا، آکادمیک و سنجیده‌ای درباره هنر شیشه‌گری، مدرسه شیشه و خانه آبگینه مطرح کرد اما نتیجه آخر سخنان‌شان ارتباط چندانی با صحبت‌های پیشین او نداشت.

او ادامه داد: آوردن یک گروه شیشه‌گر و همکاری با کارخانه ایتالیایی نمی‌تواند کمک به سزایی به هنر شیشه‌گری کند زیرا به دلیل نداشتن زیرساخت‌ها و نهادهای مربوطه امیدی به حرکت رو به جلو وجود ندارد. امروزه تعدادی از کارخانه‌های داخلی شیشه با مشورت و علم کشورهای چک و ایتالیا همکاری و محصول تولید می‌کنند؛ اما محصول تولید شده به هیچ عنوان رنگ و بو اصالت ایرانی و در بازار درخواست مناسبی ندارد.

این هنرمند اظهار کرد: در حقیقت هنرمند (شیشه‌گر، طراح و سازنده) باید فرهنگ گذشته خودش را بشناسد و از موقعیت امروزی زیست‌ محیطی کشورش آگاهی داشته باشد. همچنین هنرمند برای ایده‌پردازی بر اساس این اطلاعات نیازمند نهادهایی است. در تمام دنیا سه نهاد برای آگاهی دادن به هنرمند وجود دارد. نهاد عبارت است از اجزای واقعی فرهنگ که دوام، عمومیت، فناناپذیری و پویایی دارد.

حسینی اضافه کرد: نهاد تاریخ هنر شیشه‌گری اولین و مهم‌ترین نهاد به این معنی است که رشد تاریخ شیشه‌گری به صورت تکوینی و نه به صورت ذکر بیوگرافی و کارهای هنرمند، در حقیقت به این معنی که تکنیک یا سبک‌های شیشه‌گری، میزان رشدشان، تأثیرشان بر پیشرفت هنر شیشه‌گری و میزان تأثیر هنرمندان بعدی بررسی شود.

او با بیان اینکه شیشه‌گری ایران در دنیا با سبک تراش شیشه ساسانی یا شیشه ساسانی معروف است، ادامه داد: نهاد بعدی نهاد موزه است که می‌توان از دو دید به موزه نگاه کرد. تفاوت این دو دیدگاه را می‌توان این‌گونه متوجه شد که کسی که نگاه سنتی و میراث‌گونه محض به گذشته دارد فقط گذشته را تکرار می‌کند و در بهترین شرایط به دلیل تکنولوژی و علم روز کارش خیلی زیباتر و منظم‌تر است. در نهایت کار را تزیین می‌کند که با دید امروز می‌توان به آن مُد گفت. در حقیقت نگاه موزه‌ای یا میراث‌گونه بار سنگینی است که به شکل‌های مختلف روی دوش هنرمند، مانع حرکت و نوآوری می‌شود.

این هنرمند همچنین بیان کرد: نگاه بعدی، نگاه معاصر و کسب هنرمند با علم و آگاهی به گذشته است. شناخت آن در پس تکرارش نیست بلکه در پس نوآوری و خلاقیت است. در واقع هنر باید بیان‌گر روح زمانه باشد. با مطالعه کردن اثر خلق شده باید بتوان روح آن زمانه را درک کرد. اگر قرار باشد گذشته فقط تکرار شود، هیچ اثر نو و خلاقانه‌ای به وجود نمی‌آید. هنرمند نیازمند به خلاقیت، آزادی، جسارت، ماجراجویی و نوآوری است که فقط با نگاه پویا به موزه این امر محقق می‌شود. نهاد بعدی نهاد آکادمیک و دانشگاه است که وظیفه اصلی‌اش انتقال سنت از نسل گذشته به نسل امروز است.

حسینی با بیان اینکه نهاد آکادمیک با کمال‌الملک آغاز می‌شود، گفت: متأسفانه امروزه دانشگاه‌های ما در زمینه هنر و هنر شیشه‌گری نه توان فهم و انتقال هنر شیشه‌گری از گذشته به امروز و نه توان آموزش فرهنگ و سنت شیشه‌گری غرب را به هنرجویان امروزی دارند. این مسئله بزرگ‌ترین ضعف در این زمینه است.

او افزود: در حقیقت خانه آبگینه برای ایجاد اتاق فکری بود که با دانش بنیان دیدن این رشته و بررسی نکات جزئی و تجربه‌های کشورهای پیشرفته در هنر و صنعت شیشه باشد. قبل از هرگونه عمل و تصمیم‌گیری این بار برخلاف دفعات گذشته که در چهار سال گذشته سه بار تلاش و هزینه بالایی برای ساخت و راه‌اندازی استودیوی شهری شیشه شد که متأسفانه با شکست روبه‌رو شد. همچنین تهران شهر شیشه است، اما تا به امروز خانه آبگینه و استودیوی شیشه‌گری ندارد که بتواند در زمینه اطلاعات و تولید محصول یگانه و شاخص پیشرو باشد.

این هنرمند با اشاره به اینکه معاون صنایع دستی کشور خیلی دقیق به نیاز ورود جوانان به صنایع‌دستی و شیشه‌گری اشاره کرد، گفت: با توجه به شناخت او در نشانه‌شناسی و اساطیر هنر و صنایع‌دستی، هر چند هنر آفریده‌ای جمعی است که نبوغ یک ملت یا قوم را بیان می‌کند اما این کشور نیاز به سهراب‌هایی دارد که سنت را می‌شناسند و از دانش شیشه‌گری اطلاعات دارند، علیه سنت قیام و عصیان کنند و هنری درخور و هم‌عصر با زمانه را خلق کنند. چندی است که استانداردهایی برای شیشه‌گری معاصر توسط عباس کریمی (شیشه‌گر و دانش‌آموخته هنر) به سازمان میراث فرهنگی تهران عرضه شده است که هیچ‌گونه رسیدگی به آن نشده است.

حسینی اظهار امیدواری کرد: با حمایت بهمن نامورمطلق- معاون صنایع دستی کشور- خانه آبگینه دایر شود که ما به عنوان اتاق فکر به آن می‌اندیشیم  تا بنیادهای شیشه‌گری دانش‌بنیان گذاشته شود.

هیاس حسینی متولد ۱۳۵۷ و دارای مدرک درجه دو هنری از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان تهران است. او دوره طراحی فیگوراتیو را در باکو، دوره مجسمه‌سازی، همچنین دوره‌های شیشه‌گری حرارت مستقیم (Flameworking) و تکنیک‌های نوین آن را زیر نظر اساتید شیشه ایتالیا گذراند و شروع به ساخت مهره‌های شیشه‌ای با تأثیر از مهره‌های شیشه‌ای یافته شده در چغازنبیل کرده است. همچنین تجربه برگزاری نمایشگاه‌های انفرادی و گروهی متفاوتی در ایران و کشورهای خارجی دارد.