بوم‌های غمگین و عکس‌های ماتم‌زده

عرصه رنگارنگ هنرهای تجسمی در سالی که گذشت، رنگ غم را نیز به خود دید و داغدار هنرمندانش شد.

ایسنا در این گزارش مروری دارد بر درگذشتگان هنرهای تجسمی در سال ۱۳۹۶.

سهیلا شولی ـ هنرمند جوان نقاش ـ ۵ اردیبهشت‌ماه در اثر بیماری ریوی فوت کرد.

می‌گویند او از بنیان‌گذاران هنرهای تجسمی شهرش، بندر ماهشهر بود. شولی سه نمایشگاه انفرادی از آثارش برپا کرد. این هنرمند همچنین در زمینه تدریس هنر فعالیت داشت.

یکی از خبرهایی که کام عکاسان مطبوعاتی را تلخ کرد؛ درگذشت وحید سهرابی ابد ـ عکاس جوان ـ بود. او از ۱۷ سالگی به شکل حرفه‌ای عکاسی می‌کرد و از سال ۱۳۸۷ همکاری خود را با ایسنا آغاز کرد.

او ۸ اردیبهشت‌ماه ۱۳۶۸ به دنیا آمد و ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ در همدان از دنیا رفت.

وحید سهرابی ابد

خواهر سهرابی ابد در باره برادرش به ایسنا گفته بود: «وحید علاوه بر عکاسی، نقاشی هم می‌کرد و به‌طور کلی به هنر علاقه داشت. او از سن ١٦ سالگی عکاسی را در همدان آغاز کرد، پس از فعالیت در زمینه عکاسی مطبوعاتی در یک روزنامه محلی همدان، با ایسنا در منطقه همدان و بعد در تهران همکاری کرد.»

علیرضا سلطانی‌شاد ـ عکاس مطبوعاتی ـ شامگاه ۱۱ خردادماه در ۶۵ سالگی چشم از دنیا فروبست و۱۳ خرداد به خاک سپرده شد.

سلطانی از عکاسان مطبوعاتی قدیمی بود که بیشتر فعالیت او به حوزه ورزشی برمی‌گشت.  او همچنین سابقه چند سال دبیری در سرویس عکس خبرگزاری ایلنا و موج را در کارنامه کاری خود داشت.

صبح روز دوشنبه ۱۵ خرداد ایرج انواری ـ گرافیست ـ درگذشت، او متولد ۱۳۲۱ در قم بود.

او از دانش آموختگان دانشکده تزئینی در رشته چاپ و نگارش بود که پس از آن در مدرسه آردکو پاریس به ادامه تحصیل پرداخت و با گرافیک روز دنیا آشنا شد.

او سپس در بازگشت به ایران در دانشکده سابق خود به آموزش هنرجویان پرداخت و در به روز سازی طرح دروس قدیمی گرافیک تلاش کرد.

ایرج انواری

قباد شیوا –گرافیست- پس از درگذشت این هنرمند به ایسنا گفته بود: «او یکی از قدیمی‌ترین طراحان گرافیک نوین ایران بود. سال‌ها در نشر امیرکبیر جلدهایی طراحی کرد که ماندنی‌ است. او در دانشگاه شاگردان خوبی تربیت کرد که مدیون زحمات او هستند. زندگی شخصی خوبی نداشت اما شرایط را تحمل کرد. خدا رحمتش کند. از دهه‌ای که گرافیک نوین ایران شروع شد در نشر امیرکبیر فرمت‌های خوبی را طراحی کرد. بیشتر هم و غم او تدریس بود. انواری دوست ما بود و ما از غم او ناراحت هستیم.»

دنیای هنر همچنین در بیستم خردادماه با یکی از شاگردان کمال‌الملک وداع کرد. علی‌اکبر تجویدی ـ نقاش، مترجم، پژوهشگر تاریخ هنر ایران و باستان‌شناسی ـ  در تاریخ یاد شده در پاریس درگذشت.

او در خانواده‌ای به دنیا آمد که برادرانش نوازنده و نقاش بودند و پدرش از شاگردان برجسته کمال‌الملک؛ علی‌اکبر نیز مانند پدر شاگردی این استاد بزرگ نقاشی را کرد.

محمود فرشچیان ـ استاد نگارگری ـ یکبار خطاب به او گفته بود:«شاگردپروری کردی و من را شرمنده خودت!تا جایی که وادارم کردی تا این سن و سال هم‌چنان کار کنم.»

او یکی از آغازگران جدی پژوهش‌های کیفی در تاریخ نقاشی ایرانی بود؛به طوری که نتیجه پژوهش‌ها و تأملات چندین ساله وی، سال ۱۳۵۲ در کتابی با عنوان «نقاشی ایرانی از کهن‌ترین روزگار تا دوران صفوی» منتشر شد.

استاد تجویدی در دهه‌های شصت وهفتاد سالها با بخش فرهنگی سفارت درپاریس متواضعانه همکاری می‌کرد و در مقطع معروف به جنگ سفارتخانه‌ها که روابط دو کشور دچار تنش بود ماه‌ها در داخل سفارت در پاریس در کنار دیگر همکارانی که به ناچار در سفارت بودند و اجازه خروج نداشتند به آنها روحیه می‌داد و به لحاظ معنوی آنها را آرامش می بخشید. پیکر این هنرمند که در ۹۱ سالگی از دنیا رفت بنا بر وصیت خود او به تهران منتقل شد و در بهشت‌زهرا(س) آرام گرفت.

هنرمند خوشنویسی که در جبهه‌ها به جای تفنگ به دست گرفتن به رزمنده‌ها هنر خود را یاد می‌داد، ۱۸ تیرماه از دنیا رفت؛ سید اسدالله رضوانی‌فر متولد ۶ شهریورماه ۱۳۱۵ در اراک بود؛ او در سال ۱۳۶۴ موفق شد رتبه ممتاز را در رشته‌های مختلف خوشنویسی  دریافت کند. این هنرمند ده سال درگیر سرطان بود و درپایان نیز همین بیماری موجب فوت او شد.

داریوش تهامی ـ عکاس و مالک «عکاسخانه فتو تهامی» ـ بامداد ۱۹ شهریورماه به علت عارضه مغزی در بیمارستان امام حسین (ع) تهران درگذشت.

«عکسخانه تهامی» یک موزه کوچک با گنجینه‌ای بزرگ است. جواد تهامی – پدر داریوش تهامی – عکاس بود و از تهران عکس‌هایی را ثبت کرده که ارزش تاریخی زیادی دارند. هر کدام از عکس‌های این مجموعه به‌عنوان یک سند ارزشمند، گویای دوره‌های مختلف تاریخ معاصر ایران هستند.

داریوش تهامی پس از درگذشت پدرش، در این عکسخانه کار کرد. او پیش از این اظهار کرده بود که می‌تواند از اجاره دادن مغازه پدرش، درآمد زیادی داشته باشد، اما به‌خاطر عشق به عکس و عکاسی و آرشیوی که در این عکسخانه وجود دارد، ترجیح می‌دهد آن را به همین صورت نگه دارد.

از راست احمد مسجد جامعی (عضو شورای شهر تهران) و داریوش تهامی 

پس از درگذشت او بحث‌های زیادی سر فعالیت این عکسخانه به وجود آمد که هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است.

عمر عبدالله عامری ـ نقاش نوگرا ـ نیز نیمه‌های شب ۲۱ مهرماه به سر رسید. این هنرمند  فارغ التحصیلان هنرستان کمال الملک و دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.

برادرزاده او پس از فوت عمویش در گفت‌وگویی با ایسنا اظهار کرده بود: «عمویم از گذشته تا به حال با کم‌لطفی‌هایی از جانب مسوولان روبه‌رو بود. بیش از دو سال پیش از طرف یک مرکز معتبر هنری آمدند و از نقاشی‌های او تصویربرداری کردند؛ آن‌ها گفتند قرار است برای عمویم نمایشگاه برگزار و کتاب آثار او را چاپ کنند اما رفتند و دیگر ازشان خبری نشد. عمویم اهل مادیات نبود و می‌خواست به فرهنگ و هنر کشورش خدمت کند. باید همکاری‌هایی در این زمینه انجام می‌شد، که متاسفانه نشد.»

شاهرخ حاتمی ـ عکاس خبری پیشکسوت ـ آذرماه امسال در ۹۱ سالگی در پاریس درگذشت؛ او از کودتای ۲۸ مرداد عکاسی کرد و بعد از آن به ثبت حوادث مهمی در ایران و جهان از جمله انقلاب و جنگ تحمیلی پرداخت. او با مجله‌هایی همچون «لایف» همکاری داشت.

این عکاس در جریان انقلاب با امام خمینی(ره) و یارانشان در نوفل لوشاتو آشنا شد. حاتمی همچنین جزو سرنشینان پرواز امام خمینی (ره) در ۱۲ بهمن‌ماه ۱۳۵۷ از پاریس به تهران بود.

درگذشت صادق تبریزی ـ نرمند بنام خوش‌نویسی و نقاشی ـ یکی از دردناک‌ترین اتفاقات تجسمی در این سال بود. او که مدتی با بیماری سرطان کبد دست‌وپنجه نرم می‌کرد برای درمان بیماری خود به انگلستان سفر کرده بود و در همانجا درگذشت و به خاک سپرده شد.

مرگ این هنرمند در سکوت خبری بود؛ طبق گفته یکی از خواهرزاده‌های او، تبریزی میانه‌های آذرماه فوت کرده اما این خبر ۱۱ بهمن‌ماه در رسانه‌ها اعلام شد.

صادق تبریزی سال ۱۳۱۷ در تهران متولد شد و کارشناسی ارشد خود را در رشته معماری از دانشکده هنرهای تزئینی دریافت کرد. او از منتقدان جدی جریان‌های حاکم بر حراجی‌های داخل ایران بود. آثار این نقاش پیشگام ایرانی که در حوزه خوش‌نویسی نیز فعالیت داشته است، در موزه‌های مهم دنیا مانند مجموعه گری دانشگاه نیویورک، موزه هان چین و موزه هنرهای معاصر تهران نگهداری می‌شود.

صادق تبریزی

او اوایل دهه ۱۳۴۰ نزد استاد علی اکبر کاوه خوش‌نویسی را فراگرفت و پس از آن همزمان با رواج مکتب سقاخانه در میان شماری از هنرمندان، به سبک نقاشی- خط روی آورد. او در کنار پرویز تناولی، حسین زنده‌رودی، فرامرز پیلارام، مسعود عربشاهی و منصور قندریز مکتب سقاخانه را گسترش داد؛ مکتبی که ریشه در مکتب‌های قدیمی و میراث فرهنگی ایران داشت و قرار بود پلی میان سنت و دنیای نو بنا کند.

بهمن‌ماه بود که محمد توکلی ـ فرزند جوان احمد توکلی، نماینده پیشین مجلس ـ به دلیل نارسایی کبد، از دنیا رفت. او طراح گرافیک و دارای دانش‌نامه کارشناسی در این رشته بود.

توکلی به شکل تخصصی در زمینه طراحی لوگو و آرم کار می‌کرد. توکلی شاگرد مسعود نجابتی ـ طراح گرافیک و خوش‌نویس ـ بود. طراحی تندیس «هدهد» جایزه کتاب سال سینما از جمله کارهای این هنرمند به شمار می‌رود.

محمد توکلی ۲۲ تیر ۱۳۵۹ در بهشهر به دنیا امد و ۲۸ بهمن‌ماه ۱۳۹۶ در شیراز درگذشت.

همچنین در همین ماه منصور دولو ـ نقاش و عضو هیات علمی دانشگاه تهران ـ، در ۸۱ سالگی دار فانی را وداع گفت. او فارغ‌التحصیل آکادمی هنر اشتوتگارت آلمان در رشته تعلیم و تربیت هنر بود.

او که ۲۱ بهمن‌ماه درگذشت، هنرمندی خلوت‌گزین بود که آثار خود را در آلمان، فرانسه و تهران به نمایش گذاشت.