ماجرای محو شدن، سرقت و قیمت‌گذاری ده‌ها میلیارد دلاری یک سنگ‌نگاره/ نجاتِ نقش‌برجسته‌ی اشکانی “خونگ اژدر” اعتبار لازم دارد

پس از انتشار فیلمی درباره سرقت، تخریب و قیمت‌گذاری سنگ‌نگاره تاریخی خونگ اژدر در ایذه، مسئولان می‌گویند بزرگترین اشتباه در خصوص یادمان‌های میراث فرهنگی گذاشتن قیمت روی آن و انتشار آن‌ در سطح وسیعی است چراکه حساسیت‌ها را بالا می‌برد و سارقان و حفاران غیرمجاز این تصور برایشان ایجاد می‌شود که در بطن این نقش‌برجسته‌ها گنج وجود دارد.

 

به گزارش خبرنگار ایلنا، مدتی است فیلمی در صفحات مجازی دست به دست می‌شود که در آن از فاجعه‌ای در حوزه میراث فرهنگی سخن به میان آمده. امین داوودی (دبیر انجمن علمی تاریخ دانشگاه شهید بهشتی) با انتشار فیلمی از تخریب و از بین رفتن نقش برجسته اشکانی خونگ اژدر ایذه، گفت: اینجا یک سایت تاریخی است که  در میانه آن سنگی وجود دارد که در یکسوی آن نقش برجسته دوران اشکانی و در سوی دیگر آن  کتیبه ایلامی نقش شده است.  یک قلعه و قبرستان تاریخی  نیز در این محوطه قرار دارد.

 او ادامه داد: باتوجه به شرایط جوی منطقه و عدم حفاظت از این نقش برجسته‌ها، امروز شاهد از بین رفتن آنها هستیم. شاید شکل‌گیری یک  شکاف در بالای نقش برجسته اشکانی که سبب شده تا آب باران مستقیم روی این نقش برجسته بریزد، یکی از عوامل‌ اصلی در تسریع محو شدن این نقش برجسته باشد.

او با اشاره به نقش برجسته دوران ایلامی‌ها که در روی دیگر این سنگ وجود دارد، گفت: کتیبه‌ای وجود دارد که به دلیل محو شدن مشخص نیست. البته نکته قابل توجه آن است که در پای این سنگ‌نگاره شاهد انجام حفاری هستیم و اینگونه به نظر می‌رسد چیزی که در آن وجود داشته را از بین برده یا برداشته‌اند. البته مسئولان میراث‌فرهنگی می‌گویند  این منطقه توسط هیات ایرانی و ایتالیایی کاوش شده اما هنوز گزارش‌های این کاوش منتشر نشده است. آیا می‌توان حفاری کرد و بعد گودال را پرکرد آنهم بدون هیچ نشان یا تابلو و محوطه را بدون نگهبان به حال خود رها کرد؟

 

به گفته داوودی ده متر آن‌سوتر نیز گودال‌هایی حفاری شده که بنابر گفته مردم محلی کاملا جدید هستند و نشان از حضور حفاران غیرمجاز در منطقه دارند. بخشی از این نقش برجسته نیز به سرقت رفته است، با این وجود نه از حفاظت خبری هست نه از نگهبان…

نقش برجسته خونگ اژدر یکی از آثار باستانی استان خوزستان است که در ۱۵ کیلومتری ایذه در منطقه طایفه نوروزی در شرق روستای خونگ اژدر قرار دارد و در سال ۱۹۶۱ میلادی توسط لویی واندنبرگ کشف شد. این سنگ‌نگاره دارای دو نقش برجسته است که یکی متعلق به دوره ایلامیان و دیگری به زمان اشکانیان تعلق دارد. نقش برجسته ایلامی تا حدود زیادی محو شده اما مشخص است که موضوع آن بار عام به حضور پادشاه است. در دومین نقش برجسته (سنگ‌نگاره اشکانی) تصویر یک مرد سوار بر اسب، یک مرد در وسط، سه مرد به صورت ایستاده و دو کبوتر دیده می‌شود. گفته می‌شود مرد سوار بر اسب مهرداد دوم اشکانی است و پشت سر او فردی به عنوان ملازم دیده می‌شود.  در زمان ایلامی‌ها کتیبه‌ای روی این سنگ نقش می‌کنند که امروزه آن را با نام نقشه شماره ۱ خونگ اژدر می‌شناسیم. بعدها در دوره الیماییان نقش بزرگتری در سمت دیگر این سنگ تصویر می‌کنند که آن را به نام نقش شماره ۲ متعلق به دوره الیماییان (همزمان با دوره سلوکی و اشکانی) می‌شناسیم.