«درست است که ایران به قانون کپی رایت نپیوسته اما آیا در داخل کشور هم قرار است آثار یکدیگر را تکه تکه کنیم؟ آیا قرار است کارهای همدیگر را بدزدیم؟ آیا باید در مقابل این سرقتها سکوت کنیم؟»
به گزارش ایسنا، مسئله کپی و سرقت آثار مستند و سینمایی و پخش آنها در شبکههای ماهوارهای داستانی قدیمی است که پس از شروع اکران آنلاین فیلمهای سینمایی در سامانههای نمایش درخواستی از ابتدای امسال ابعاد تازهتری پیدا کرد و نیاز به رسیدگی این مشکل جدیتر شده است. اگرچه ایران عضو کنوانسیون برن و متعهد به اجرای قانون مالکیت آثار نیست، اما هر روز که میگذرد این ماجرا شکل دیگری پیدا میکند و تلاش کپیکارها و سارقان، از پخش بدون مجوز آثار سینمایی به استفاده و تولید آثاری جدید و نیز کپی محتواهای تولید شده – بویژه در قالب متن – رسیده است.
در یکی از تازهترین نمونههای رخ داده در این مورد، فردی از بخشهایی از یک مستند شناخته شده استفاده کرده و با آن یک فیلم کوتاه دیگر با نامی جدید ساخته است، اما پیچیدگی و آسیب ماجرا فقط به همین اتقاق ختم نمیشود.
تورج ربانی سازنده مستند «عکس ناتمام» که سیمرغ بلورین جشنواره فجر را هم گرفته است، به ایسنا میگوید: «عکس ناتمام» فیلمی است که ۱۲ سال پیش ساخته شده و همچنان راه خود را میرود چون موضوع آن که درباره یکی از استادان بزرگ عکاسی ایران است، تمام شدنی نیست. این فیلم هنوز در دانشگاهها، انجمنها، آموزشگاهها و جاهای مختلف دیگر نشان داده میشود و با وجود اینکه در آن اشاره شده که برای پخش در شبکه نمایش خانگی است، اما جلوگیری نکردم. منتها مدتی قبل متوجه شدم در یک پلتفرم فیلمی نمایش داده شده که درواقع با بخشهایی از «عکس ناتمام» ساخته شده است. یعنی یک نفر بخشهایی از فیلم مرا برداشته و با آن فیلم دیگری با همان موضوع ساخته که نه تنها از اسم سازنده و صاحبان و عوامل اصلی فیلم ذکری نشده بلکه نام ناقص دیگری مشابه «عکس ناتمام» بر فیلم گذاشته شده که حتی اگر کسی بخواهد جستجوی بیشتری درباره فیلم انجام دهد به منبع مشخصی نمیرسد.
او که با پیگیریهای شخصی جلوی انتشار این فیلم را گرفته است، ادامه میدهد: نکته عجیب ماجرا آنجاست که این پلتفرم هیچ مجوزی از وزارت ارشاد ندارد و به عنوان یک استارت آپ از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز کار گرفته و نماد اعتماد در سایتش دارد. بنابراین مشخص نیست اگر ما بخواهیم پیگیری حقوقی کنیم باید به کجا مراجعه کنیم؟ وزارت صنعت یا ارشاد؟ اگر به وزارت صنعت و معدن برویم که هیچ تخصصی در حوزه هنر ندارند چطور میتوانند این موضوع را بررسی و قضاوت کنند؟ این یک آسیب جدی است که به نظر می رسد در حال رخ دادن است بویژه اینکه هیچ نظارتی بر این گونه پلتفرمها نمیشود و اینها با آثار دیگران و حتی در مواردی با نابود کردن آثار ما در حال تولید محتوا در فضای مجازی هستند.
وی با انتقاد از برخی افراد مطرحی که بدون بررسی در همین فیلمِ به گفته خودش مسروقه، همکاری داشتند اضافه میکند: باید از همکاران خودم در حوزه هنر هم گله کنم که چگونه وارد مسیر تولید چنین آثاری میشوند؟ در کنار اینها اتفاق تلختر این است که در چنین ماجراهایی علاوه بر حقوق مادی، حقوق معنوی صاحبان اثر هم پایمال میشود. ضمن اینکه برخی از این افراد مدعی هستند که خودشان کارشناس هنر هستند و در دانشگاه درس خواندهاند. اگر در واقع اینطور باشد، باید پرسید پس جای اخلاق حرفهای در هنر کجاست؟!