جامعه معماری دچار ساختمان زدگی است

یک هنرمند معمار اغلب نماهای ساختمانی امروزی را یک پدیده سطحی نگرانه و همانند تزئینی برای کیک عروسی دانست و گفت: متاسفانه در شکل گیری نماهای ساختمانی از طرف سیستم کارفرمایی، سطحی از ساختمان که باید دارای پارامترهای مشخصی از بحث فضا، فرم و ساختمان داشته باشد، تبدیل به یکسری سطوح دوبعدی ناکارآمد با زیاده خواهی‌ها و افراط گرایی در شکل دادن به سیما و منظر شهری شده است.

عبدالرضا قلیپور در ادامه افزود: یکسری نماهایی وجود دارد که در استفاده از برخی مواد و متریال‌ها زیاده روی شده و یک بی قاعدگی مزمن در شکل گیری آن وجود دارد که نشان می‌دهد سازندگان و یا طراحان آن‌ها، اصول زیبایی شناختی و هنری را نمی‌دانند و نسبت به آن بی توجه هستند، زیرا کار به دست متخصص و هنرمند سپرده نمی‌شود و آثاری که در فضاهای شهری وجود دارند تنها الگوهای کپی و تقلید شده از منابع ژورنالی، و خارج از حیطه معماری و اهداف معمارانه هست.

قلیپور با بیان این‌که معماری ویترین مردم یک سرزمین است، گفت: وضعیت معماری در شرایط کنونی به گونه‌ای است که اگر این روند ادامه یابد، تمدن این مرزبوم در سال‌های آتی دچار فقدان و کاستی‌های جبران ناپذیری خواهد شد.

وی گفت: امروزه، دانش و هنر گرانقدر معماری، روزهایی از عمر و حیات خود را سپری می‌کند که در حال جان دادن است، چرا که ما کیفیت را فدای کمیت کرده‌ایم و مصرف گرایی و ساختمان سازی بر معماری ما غلبه کرده است.

وی در خصوص رشته معماری، گفت: دانش و هنر معماری رشته‌ای است که همواره با تمدن بشر عجین بوده و متفاوت با بسیاری از رشته‌های تخصصی دیگر، یک جامعیت فرهنگی و کلان نگری بالایی را در حوزه شکل گیری و تاثیر در فرهنگ بشر، در طول ادوار تاریخی داشته و دارد.

وی افزود: معماری به عنوان پدیده‌ای بنیادین است که تمام آیین‌ها و اعتقادات بشر و تمامی نهادهای انسانی و هنری را در خصوص انسان و جوامع بشری دربر می‌گیرد و در چالش با آن قرار دارد. معماری، اولین هنر انسان در شکل دادن به فضای زیستی، آسایشی و امنیتی خود است که در قالب ساختارهای معمارانه شکل گرفته و روح معنویت و زیبایی شناختی انسان با این موضوع توام شده و با مقوله هنر به اعتلا رسیده است.

وی ادامه داد: تاسف بزرگ این است که در شرایط فعلی، معماری سرزمین ما بسیار مغفول واقع شده و از جنبه‌های کیفی، هنری و ارزشی که بتواند ارزش‌های یک ملت را به نمایش بگذارد مورد بی توجهی قرار بگیرد و به خاطر مشکلاتی از بابت تفاهم موضوع معماری که بین کارفرما، معمار و جامعه وجود دارد، کاستیهای بسیار و بی مهری‌های چشم گیری شامل حال فضای معمارانه و محصولات معماری شده است.

جامعه معماری دچار ساختمان زدگی شده است

قلیپور با بیان این‌که اکثریت جامعه معماری ما دچار اپیدمی خطرناک ساختمان زدگی شده است، اظهار کرد: موضوع کارفرما، حدود دو قرن است که در کارهای معماری جهان حاکم شده و قبلا در عرضه آثار معماری، بحث کارفرمایی به شکل امروزی وجود نداشت و یک معمار و یا هنرمند، آثار خود را براساس خواسته‌های جامعه و برای مردم، آیین و اعتقادات آن‌ها، به صورت هنرمندانه و مسئولانه شکل می‌داد.

وی متذکر شد: با رجوع به معماری سنتی و آثار تاریخی می‌توان گفت که سیر تحول و رشد معماری یک جریان بالای 1000 سالانه است که با یک سیر تحولاتی مشخص و با یکپارچگی و پیوستگی معینی شروع شده و با تکامل به نقطه کنونی رسیده است. این امر نشان می‌دهد که یک هوش و اراده‌ی جمعی و تفاهمی ناخودآگاه در اجتماع در خصوص محصولات و آثار معماری وجود داشته اما اکنون این قضیه بسیار جنبه‌های شخصی، سودجویانه و سلیقه‌ای پیدا کرده است.

وی افزود: بدمدیریتی‌ها، کج سلیقه‌گی‌ها و نظام کارفرما محوری از نوع امروزی آن، سیر تکامل ارزشی و تخصصی آثار معماری را محدود کرده است.

این معمار گفت: اکنون می‌بینیم که بیشتر انواع ساخت و سازها در زمینه ساختمان‌های پرکاربرد و با مقیاس خرد و میانه از جمله مسکن، ساختمان‌های اداری، تجاری و خدماتی است که از زیر دست معمار خارج می‌شود و کل فرآیند به یکسری اصول و ضوابطی بسنده کرده تا حداقل‌ها را رعایت کند و در نتیجه آرمان گرایی، اصالت و هنرپروری، ارزشمندی و ارزش سازی برای آثار معماری مورد اغفال و کم توجهی قرار گرفته است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برگزاری موفقیت آمیز اکسپوی تبریز در چهار دوره گذشته، گفت: با توجه به این‌که هر جریانی در طول پروسه پیشبرد کارها و اهداف خود، حتما دچار تحول و ارتقا می‌شود، دوره پنجم این رویداد نیز با یک سازوکار بهتر و هوشمندانه تری در آستانه برگزاری است و می‌توان با قاطعیت گفت که اگر موضوع شیوع بیماری کرونا و مشکلات اجتماعی و اقتصادی مردم و جامعه نباشد، شاهد برگزاری دوره طلایی اکسپو خواهیم بود.

این معمار هنرمند با بیان این‌که ساختاری به نام “اکسپو” از قرن نوزدهم در دنیا تحت عنوان نمایشگاه‌های مدرن آغاز شده است، افزود: استارت این نوع نمایشگاه‌ها که از کشور فرانسه زده شد، در ابتدا با نام اکسپوهای جهانی برگزار می‌شد. واژه‌ی “اکسپو” که مخفف کلمه Exhibition یعنی ‘شو’ یا ‘نمایشگاه’ است، محل چالش دستاوردهای فرهنگی هنری و یافته‌های یک ملت فرهنگی و جامعه‌ بوده که در سطح جهانی برگزار می‌شود و در دنیا به عنوان محل تلاقی فرهنگ‌ها، آشنایی ملت‌ها و شرکت کنندگان با یکدیگر مطرح می‌شود.

وی با بیان این‌که اکسپوی هنری تبریز و یا حراج آثار هنری تبریز، محل فروش آثار هنری هنرمندان برجسته است، گفت: در این نمایشگاه، آثار هنری از طریق متولی شناخته شده و سازوکار مشخص و طی انتخاب کارشناسی شده در معرض انتخاب از سوی مخاطب قرار می‌گیرد و در این راستا حذف سیستم واسطه گری فروش آثار نیز اتفاق دیگری است که رخ می‌دهد.