حلقه وصل هویت تاریخی برگرفته از نامداران این سرزمین و مردمان قرن حاضر، تنها یک عبارت است و آن «میراث فرهنگی» است. حفاظت و پاس‌داشت از میراث فرهنگی برای انتقال آن به نسل آینده، همان‌طور که نسل قبل آن را به نحو احسن به ما منتقل کرده‌اند، وظیفه تاریخی مهم ماست.
با توجه به انتصاب عزت‌الله ضرغامی به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از آنجا که او در این حوزه سابقه‌ی فعالیت نداشته و به هر دلیل هم ممکن است گزارش‌های تخریب‌ها و آسیب‌های وارده به پیکره‌ی میراث فرهنگی کشور به او نرسد، بخش میراث فرهنگی و گردشگری ایسنا بر آن شد که این کار را برای وزیر جدید انجام دهد که در سلسله گزارش‌هایی منتشر خواهد شد.
در گزارش‌هایی که در روزهای گذشته در ایسنا منتشر شد (لینک این گزارش‌ها در پایین صفحه در دسترس است)، وضعیت میراث فرهنگی و آسیب‌های وارده به آن را در سال ۹۹ بررسی کردیم.
به گزارش ایسنا، بی‌شک، یکی از مشکلات جدی برای میراث فرهنگی ایران، حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی است. تخریب بافت های تاریخی به بهانه های مختلف و نبود توانایی کافی جهت حفاظت از آثار، تامین نشدن اعتبار برای مرمت بناهای تاریخی و افزایش سرقت آثار از جمله مشکلاتی است که میراث فرهنگی ایران با آن دست و پنجه نرم می کند.
در همین راستا، وضعیت میراث فرهنگی در بهار سال ۱۴۰۰ را نیز بررسی کردیم و امید است که در روزهای باقی مانده از سال ۱۴۰۰ با انتصاب وزیر جدید شاهد بهبودی شرایط موارث فرهنگی ایران باشیم.
دستگیری حفاران غیر مجاز، تیتر خبری پرتکرار میراث فرهنگی
یکی از اخبارپرتکرار در حوزه میراث فرهنگی مربوط به سرقت، تجاوز به حریم، تخریب و حفاری غیرمجاز آثار تاریخی است که در سال‌های اخیر روند افزایشی چشم‌گیری داشته است. این یک خطر جدی برای موارث فرهنگی ایران است و باید برای آن چاره‌ای اندیشیده شود.
بنا بر اعلام وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تخریب عمدی آثار تاریخی در یک سال اخیر کاهش داشته، اما آمارهای همین وزارتخانه نشان می‌دهد در سال ۹۸، که هنوز ویروس کرونا پدیدار نشده و فعالیت‌های میراث فرهنگی رو به تعطیلی نرفته بود، میزان تخریب، تجاوز به حریم‌ها و سرقت آثار تاریخی نسبت به سال‌های گذشته افزایش داشته است. میزان تجاوز به حریم آثار غیرمنقول یا بناها و محوطه‌های تاریخی هم در سال ۹۸ بیشتر شده و به عدد ۳۲۹ رسیده، درحالی که ۱۹۹ مورد تجاوز به حریم در سال ۹۷ ثبت شده است.
آمارهای وزارت میراث فرهنگی نشان می‌دهد تعداد تخریب بناها و محوطه‌های تاریخی نیز در سال ۹۸ با افزایش روبه‌رو بوده است. در آن سال، ۲۴۵ مورد تخریب شناسایی شده است.
کاهش و رفع چنین معضلاتی نیازمند آموزش و فرهنگ‌سازی است، باید برای همگان ارزش این سرمایه‌های تاریخی و فرهنگی تعریف شود تا آمار تخریب و تجاوز به آن‌ها کاهش یابد و همه مردم برای حفظ و مرمت این آثار همکاری کنند.
حمام «شیخ بهایی» را مرمت کنید
حمام شیخ بهایی که نام آن با ماجرای رازآلود گرم شدن آب خزینه به واسطه یک شمع در اذهان عموم گره خورده، اوایل دوره صفویه به همت شیخ بهایی در کوی جماله ساخته شده و از معدود حمام های دو قلوی اصفهان است؛ یعنی طوری طراحی شده که همزمان زنان و مردان می توانسته‌اند از آن استفاده کنند، حالا این حمام تاریخی وضعیت نامناسبی دارد و چشم انتظار مرمت و بازسازی است.
دوباره کمبود بودجه بهانه‌ای برای ویرانی یک بنای تاریخی
قلعه تاریخی روستای علی‌آباد تفت یکی از آثاری تاریخی دیدنی در استان یزد است که سال‌هاست مورد بی‌توجهی متولیان قرار گرفته و اکنون رو به ویرانی می‌رود.
حفظ قلعه علی‌آباد پیشکوه که نیازمند مرمت و تعیین کاربری است، یکی از مطالبات برخی از اهالی روستا نیز محسوب می‌شود که پاسخ مسئولان میراث استان در قبال این مطالبه، نبودن اعتبار و در اولویت نبودن این بنای تاریخی است.
ساختمان‌های ممنوعه‌ای که در یزد قد علم کردند
بنا به اعلام کارشناسان میراث فرهنگی استان یزد، ایجاد ساختمان‌های بلندمرتبه و چند طبقه‌ای که خط آسمان را در بافت تاریخی شهر از بین می‌برند ممنوع است ولی شواهد نشان می‌دهد با توجه به این که اخذ مجوزهای ساخت و ساز در حریم بافت تاریخی که بیش از ۱۰۰۰ هکتار وسعت دارد، در شورای فنی میراث فرهنگی بررسی می‌شود، قاعدتاً این ساختمان‌های سر به فلک کشیده در شهر، همگی دارای مجوز هستند.
«مهدی شرافت» معاون وقت شهرسازی شهردار یزد در گفت‌وگو با ایسنا، در این باره تصریح می‌کند: خط آسمان از محدودیت‌های جدی ساختارهای بلند مرتبه یزد محسوب می‌شود ولی از گذشته شاهد ایجاد تعدادی از این ساختمان ها بوده‌ایم. اوج مجوز ساخت و ساز ساختمان‌ها در یزد شش طبقه است، و در موارد استثنا و در خارج از شهر، ساختمان‌هایی تا هشت طبقه نیز می‌توانند مجوز دریافت کنند، اما در مواردی که تعداد طبقات از هشت طبقه بیشتر شود، مسکن و شهرسازی مسئولیت اخذ مجوزهای آن را بر عهده دارد.
بافت‌های تاریخی یک شهر نیز از جمله موارث فرهنگی یک کشور محسوب می‌شود و باید وزارت میراث فرهنگی در تعامل با شهرداری توجه ویژه‌ای به آن داشته باشد.
