جمعی از هنرمندانی که در زمینه محیط زیست فعال هستند، در نامه سرگشادهای خطاب به محمدباقر قالیباف، شهردار تهران، نسبت آنچه که وضعیت این هنر، تبعیض ها، کمبودها و مشکلات خوانده اند، اعتراض کردهاند.
هنرمندان محیطی که این نامه را امضاء کردهاند معتقدند مدیران سازمان زیباسازی شهر تهران در زمینه هنر محیطی هیچ نگاه تخصصی و حرفهای ندارند و در بیشتر مواقع ایدههای این هنرمندان نادیده گرفته و به آنها اهانت شده است.
در این نامه آمده است: “گلایه و اعتراض ما، به تبعیض ها و رفتارهای غیرحرفه ای است که مدیران هنری سازمان زیباسازی شهرداری تهران در چند سال اخیر در رابطه با برگزاری جشنواره ‘هنرهای محیطی’ داشتهاند و با این عملکردها نه تنها کمکی به این هنر در ایران نشده، بلکه زمینه برای تحریف و به بیراهه رفتن نسل جدید نیز فراهم آمده است.
در بخش دیگری از این نامه نوشته شده است :”هنرهای محیطی با توجه به رویکردهای متفاوت و قابلیتهای فراوان برای ارائه در فضای شهری همچون درگیر ساختن مخاطب با اثر، قابلیت خلق آثار ماندگار و غیرماندگار، رویکردهای محیط زیستی و … چند سالی است که مورد توجه شهرداری ها قرار گرفته است و حال پرسش اینجاست که با وجود کمبودهای فراوانی که ما در ایران در زمینه اجرایی و مطالعاتی هنرهای محیطی داریم، چرا شهرداری تهران از همین تعداد محدود هنرمندان متخصص و کاربلد نه تنها استفاده نمیکند، بلکه سعی در حذف آنها دارد؟ چطور میشود که برای گرفتن بودجه برای جشنواره دوم هنر محیطی تهران از پروپوزال و آثار هنرمندان محیطی استفاده میشود، اما پس از تأیید و دریافت بودجه یک باره همه چیز تغییر کرده و مجسمه سازان جایگزین هنرمندان هنر محیطی میشوند.”
اخیرا سرپرست فرهنگی و هنری سازمان زیباسازی تهران در یک جلسه رسمی گفته بود در ایران تنها یک هنرمند محیطی میشناسد و بس.
این هنرمندان در قسمتی از نامه خود به این موضوع اشاره کرده و نوشتهاند :” آیا هنرمندان باید گزارش کار برای مدیران هنری شهرداری تهران بفرستند یا این وظیفه مدیران هنری شهرداری است که در جریان هنر روز کشور باشند؟ چطور میشود که جناب مدیر، اکثریت هنرمندانی را که رزومه و سایتهای شخصی مشخص دارند و هر سال در بیش از دهها برنامه داخلی و خارجی معتبر شرکت میکنند را نمیشناسد، اما در بخش داوری مجسمه و هنرهای محیطی جشنواره بهارستان امسال، نام افرادی دیده میشود که حتی یک وبلاگ شخصی هم ندارند و نمیتوان اطلاعات اولیهای درباره این هنرمندان داشت. آیا هنرمندان از نظر مدیران شهرداری به دوستان اطراف مدیر محدود میشوند یا تعریف دیگری نیز وجود دارد؟
سازمان زیباسازی شهر تهران، در راستای اهداف و فعالیت های خود در زمینه هنرهای شهری، همزمان با اجرای طرح پیشواز بهار توسط شهرداری تهران، چند سالی است که رویداد هنری بهارستان را برگزار میکند.
این سازمان از تمامی هنرمندان رشته های هنری به ویژه هنرمندان تجسمی دعوت میکند تا با ارایه ایده ها و طرح های خلاقانه و پیشنهادی خود در این رویداد هنری شرکت کنند.
نامه اعتراض آمیز هنرمندان حوزه هنرهای محیطی پس از پایان مرحله انتخاب آثار در حوزه نقاشی دیواری ، گرافیک، تخم مرغ نوروزی و بخش مجسمه و هنرهای محیطی ، و اعلام اسامی هنرمندان پذیرفته شده در این رویداد منتشر شده است.
نویسندگان این نامه گفتهاند: “هیچ گاه علاقهای به تحریم یا نگاه منفی نسبت به شهرداری یا ارگان دیگری نداریم، اما خود شما قضاوت کنید؛ وقتی سیاستگذاران جشنواره علاقه و احترامی برای هنرمندان حرفهای هنر محیطی قائل نیستند، ما با کدام رویکرد در این برنامه یا برنامههای مشابه شرکت کنیم؟ خواهشمندیم به هنرمندان این رشتهی هنری احترام بگذارید و نتیجه آن را ببینید. ما نیازی به سمت و عنوان دبیری و داوری نداریم، ما فقط دوست داریم در کشور خود بیگانه نباشیم.”
به گفته خبرنگاران، هنرمندان محیطی در ایران سالهاست که بدون هیچ حمایت دولتی به فعالیت های خود ادامه دادهاند و توانستهاند با همه کمبودهای موجود جایگاهی ویژهای در داخل ایران و حتی جشنوارههای معتبر بینالمللی کسب کنند.
هنر محیطی، که در دهههای اخیر به یکی از شاخه های مهم هنر نو بدل شده، بیشتر به همزیستی با محیط های متفاوت به ویژه طبیعت میپردازد.
هنر محیطی نوعی هنر ترکیبی است که طی آن هنرمند فضایی سه بعدی را با استفاده از حس هایی چون بصری، شنیداری، و بویایی خلق میکند و بیننده و مخاطب نیز جزو تفکیک ناپذیر این هنر به حساب میآیند.
احمد نادعلیان، محمود مکتبی، راحله زمردینیا، طاهره گودرزی، عاطفه خاص، فرزانه نجفی، کریم الله خانی، نوشین نفیسی، پریسا رجبیان، فرشته عالم شاه، آسیه محمدیان، مهدیه دهقانی، محمدرضا سلطانی، شهرناز زرکش، مهتاب قائمی منش، فرشته زمانی، عاطفه آرانی، مسلم ابراهیمی، مجید ضیایی از جمله هنرمندانی هستند که این نامه را امضاء کردهاند.