خبرگزاری فارس 18.05.1401
سال ۱۴۰۱ بعد از تجربه ناگوار تئاتر در دوران کرونایی زمانی حساس و تعیین‌کننده به شمار می‌رود، زمانی که می‌تواند با مدیریت درست این هنرنمایشی را به جهش رسانده و یا در شرایط نامطلوب نگه دارد.
خبرگزاری فارس- گروه تئاتر: تئاتر بیش از هر هنر دیگری وابسته به مخاطبانش است، حتی شاید بشود کیفیت یک نمایش را هم به تعداد مخاطب هر نمایش ربط داد چراکه به معنای واقعی کلام در تئاتر مستمع صاحب سخن را بر سر ذوق آورد.
شاید یک فیلم سینمایی را بتوان با تعداد کم مخاطب هم اکران کرد و طبیعتاً فیلم را با همان کیفیت یک اکران باشکوه تجربه کرد اما تئاتر علاوه بر گیشه در اصل حیاتش هم به مخاطب احتیاج دارد.
*کرونازدگی و از کار افتادگی تئاتر
با این مقدمه می‌توان گفت که تعداد استقبال و میزان مخاطب هر دوره از هنرهای نمایشی یکی از شاخص‌های مهم بررسی کیفیت آن دوره و البته موفقیت مدیران آن است، اتفاقی که حصول موفقیت در آن، در دوره فعلی تئاتر به علت کرونازدگی و البته از کار افتادگی یک ساله این هنرنمایشی بسیار سخت و دشوار شده است.
البته این نکته هم قابل‌ذکر است که اساساً بازگشایی تئاتر در این دوره، سالن‌های نمایش را با مخاطب تشنه یک سال از تماشا دورمانده مواجه کرده و می‌توان اذعان کرد که صفوف طویل برای ورود به سالن‌ها در چند نمایش اخیری که برای تماشایشان رفتم گواه این مورد است.
اما برای بررسی دقیق‌تر میزان مخاطبان تئاتر در شهر تهران نیاز به آماردهی شفاف مقام مسئول در این زمینه و یا خود سالن‌های نمایش است، اتفاقی که چندی است با رویکرد جدید و مثبت اداره کل هنرهای نمایشی و اهتمام مدیرکل آن برای شفاف‌سازی اجراشده و آمار سالن‌های اداره کل هنرهای نمایشی که شامل مجموعه تئاتر شهر، تماشاخانه سنگلج و تالار هنر است به‌صورت هفتگی اعلام می‌شود. این امر به‌جز سالن‌های دولتی از ابتدای سال ۱۴۰۱ توسط تماشاخانه ایرانشهر و مدیریت سابق آن منتشر شده و نشان دهنده تعداد قابل‌توجه مخاطبان این تماشاخانه است.
*تئاتر و دوران پساکرونای سال ۱۴۰۰
با بررسی آمارهای اعلامی توسط اداره کل هنرهای نمایشی، تئاتر به‌طورکلی در سال ۹۷، ۸ میلیون ۲۰۰ هزار نفر مخاطب را از میان ۷۱۹۸ نمایش و سال ۹۸، ۸ میلیون ۵۰۰ هزار مخاطب را با ۶۵۴۱ تجربه کرده است؛ سال ۱۳۹۹ هم باوجود ویروس کرونا و تعطیلی مداوم تماشاخانه‌ها این تعداد به‌شدت کاهش‌یافته و حتی تعداد اجراها نیز به حداقل خود رسید تا جایی می‌توان آن را نادیده گرفت. سال ۱۴۰۰ نیز تئاتر وضع بهتری نداشته و همچنان درگیر دوران پساکرونا بوده است.
*سال ۱۴۰۱ فروکش کرونا و بازگشت تئاتر به صحنه
حال در سال ۱۴۰۱ و در دوران فروکش کردن ویروس کرونا فضای تئاتر به دوران سابق خود بازگشته و سالن‌ها میزبان مخاطبان خود شدند، همچنین گروه‌ها و کارگردان‌هایی که در دو سال گذشته به دلایل مختلف ازجمله ترس از فروش کم و یا کمی مخاطب از اجرا فاصله گرفته و وارد فضاهایی چون سینما، تلویزیون و یا وی او دی‌ها شدند با اهتمام معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره کل هنرهای نمایشی به تئاتر بازگشته و موج تماشاگر را به سالن‌ها بازگرداندند.
* ۵۲ هزار مخاطب تئاتر شهر در تیرماه
مطابق با اعلام روابط عمومی اداره کل هنرهای نمایشی، از سالن‌های تحت مدیریت این اداره کل، تئاتر شهر تنها در تیرماه میزبان حدود ۵۲ هزار مخاطب بوده است، در همین ماه تماشاخانه ایرانشهر هم به‌عنوان یکی مهم‌ترین تماشاخانه‌های شهر تهران مطابق با اعلام روابط عمومی این مجموعه چیزی حدود ۱۰ هزار مخاطب را دارا بوده که با توجه به ظرفیت دو سالن این مجموعه آمار قابل قبولی به نظر می‌آید.
«سی‌صد»۱۳۰ هزار مخاطب را به سبد مخاطبین تئاتر افزود
در کنار این موارد باید مخاطبان تماشاخانه‌های خصوصی چون شهرزاد، نوفل‌لوشاتو، ملک و دیگر تماشاخانه‌های از این دست را هم اضافه کرد، آماری که البته به دلیل عدم اعلام توسط این مراکز غیرقابل دسترسی است. البته باید در این میان به رویدادی مانند کنسرت نمایش سی‌صد هم اشاره کرد که حدود ۱۳۰ هزار مخاطب را به سبد مخاطبین تئاتر افزوده است.
این آمار را اگر در بازه زمانی ۴ ماهه اول سال ۱۴۰۱ بررسی کنیم، با توجه به نبود آمار تماشاخانه‌های خصوصی به عددی حدودی دست پیدا می‌کنیم که در خوش‌بینانه‌ترین حالت به عددی نزدیک به ۲۵۰ هزار مخاطب خواهد رسید؛ عددی که اگر آن را در مقیاس ۴ ماهه با سال ۹۸ که تئاتر همچنان با دیوار کرونا برخورد نکرده بود مقایسه کنیم، پی می‌بریم که این تعداد اگر به همین منوال تا پایان سال پیش برود در نهایت آمار بسیار کمی را به نسبت دوره‌های قبل به همراه خواهد داشت.
اما باید اذعان داشت که تلاش‌های مدیران و البته هنرمندان تئاتری در این شرایط کمک بسیاری به بهبود این اوضاع کرده و شرایط پساکرونا را برای تئاتر هموار کرده است.
جدا از مبحث تعداد مخاطبین و آثار، کیفیت نمایش‌های روی صحنه نیز یکی از مهم‌ترین موضوعات است، موضوعی که به نظر نگارنده با حضور برخی آثار شاخص و البته اهتمام شورای نظارت بر تئاتر می‌تواند شرایط مثبتی را تجربه کند، البته شرایط فعلی اهتمام هنرمندان را برای حرکت سریع و صحیح قطار تئاتر به همراه دارد و تنها توجه و حمایت مدیران تئاتری از هنرمندان می‌تواند تئاتر وارد شرایط ایده آل خود کند.
