تشدید فشارها بر سینماگران ایرانی در هفته‌های اخیر

رادیو فردا 25.05.1401

محمدمهدی اسماعیلی و محمد خزاعی در بازدید از موزه سینما و فیلمخانه ملی ایران

رادیو فردا مطلع شده که مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت ابراهیم رئیسی طی روزهای گذشته بار دیگر با احضار تعداد قابل توجهی از سینماگرانی که در ماه‌های گذشته بیانیه‌هایی در انتقاد از تحولات سیاسی و اجتماعی اخیر امضا کرده بودند، از آنها خواسته‌اند امضاهایشان را از این بیانیه‌ها پس بگیرند.

منابع مطلع به رادیو فردا گفته‌اند که در این احضارها تأکید مقام‌های وزارت ارشاد به‌ویژه بر بیانیه معروف به «تفنگت را زمین بگذار» بوده و به سینماگران هشدار داده‌اند در صورت عدم پذیرش این خواسته در فهرست افراد ممنوع از فعالیت قرار خواهند گرفت.

بیانیه «تفنگت را زمین بگذار» از سوی تعدادی از سینماگران در اعتراض به برخورد خشونت بار مأموران امنیتی و نظامی با اعتراض‌های مردم خوزستان به دنبال فروریختن برج متروپل منتشر شد. نزدیک به ۱۰۰ سینماگر این بیانیه را که روز هشتم خرداد منتشر شد، امضا کردند.

از زمان انتشار این بیانیه فشارهای شدیدی بر امضاکنندگان برای پس گرفتن حمایتشان وارد شد و تعدادی امضایشان را پس گرفتند با این همه ۷۰ سینماگر دیگر به فاصله اندکی به جمع امضاکنندگان اضافه شدند. ادامه فشارها منجر به بازداشت محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد از امضاکنندگان این بیانیه شد و چند روز بعد جعفر پناهی هم به آنها اضافه شد.

پس از بازداشت این سه نفر، تعداد قابل توجهی از سینماگران به نهادهای امنیتی و حراست وزارت ارشاد احضار شدند و هشدارهای شدیدی از مقام‌های امنیتی نسبت به عملکرد و موضع‌گیری‌هایشان دریافت کردند.

در دور تازه این احضارها، مسئولان وزارت ارشاد به سینماگران گفته‌اند عدم پس گرفتن امضاهایشان به معنی ممنوعیت فعالیت آنها در زمینه‌های مختلف سینمایی خواهد بود.

محمد خزاعی، رئیس سازمان سینمایی وزارت ارشاد جمهوری اسلامی نیز روز سه‌شنبه در گفت‌وگویی که خبرگزاری ایسنا منتشر کرد، به صورت کم‌سابقه‌ای وجود فهرست سینماگران ممنوع از کار شده را تأیید کرد و گفت: «در این مورد یک لیستی وجود داشت که خیلی از آن‌ها در جلسات متعدد کم و زیاد شدند و قرار شده آخرین لیست را هفته آینده به ما بدهند. ما تلاش کردیم بعضی دوستان که اسامی آن‌ها مطرح بود از این لیست کنار گذاشته شوند».

آقای خزاعی با نام بردن از هایده صفی‌یاری، تدوینگر شناخته شده سینمای ایران که تدوین فیلم «عنکبوت مقدس» را انجام داده بود، گفت: «به طور کامل هفته آینده مشخص می‌شود که مثلاً تدوینگر فیلم «عنکبوت مقدس» چه وضعیتی خواهد داشت، چون یکی از افراد مورد بحث است».

فشارها بر سینماگران ایرانی از زمان روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی شدت گرفته است و مسئولان سینمایی این دولت در ماه‌های گذشته اقدام به توقیف تعداد زیادی از فیلم‌ها کرده‌اند. از جمله فیلم «برادران لیلا» ساخته سعید روستایی که در دوره اخیر جشنواره فیلم کن در بخش مسابقه حضور داشت، به صورت رسمی توقیف شده است.

مسئولان وزارت ارشاد نمایش بدون مجوز این فیلم در جشنواره کن و اظهارات و اقدامات سازندگانش در این جشنواره را دلیل توقیف این فیلم اعلام کرده‌اند. آنها هشدار داده‌اند با فیلم‌های دیگری هم که بدون گرفتن پروانه نمایش در جشنواره‌های بین‌المللی حضور پیدا کنند، برخورد مشابهی خواهند کرد.

در این زمینه در هفته‌های گذشته به سازندگان فیلم «شب، داخلی، دیوار» ساخته وحید جلیلوند هم که قرار است در دوره پیش روی جشنواره فیلم ونیز در بخش مسابقه به نمایش درآید، هشدار داده شده که باید فیلم‌شان را برای گرفتن پروانه نمایش به مسئولان وزارت ارشاد نمایش دهند.

در همین باره محمد خزاعی در گفت‌وگوی اخیرش خبر داد که سازندگان این فیلم درخواست پروانه نمایش‌شان را سوم مرداد ثبت کرده و به گفته او باید این فیلم بررسی شود. پیشتر مسئولان سازمان سینمایی جمهوری اسلامی گفته بودند نمایش فیلم‌های «تفریق» ساخته مانی حقیقی، «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی و «بی‌رویا» ساخته آرین وزیردفتری به دلیل آنکه سازندگانشان از قبل پروانه نمایش برای این فیلم‌ها گرفته‌اند در جشنواره‌های تورنتو و ونیز بدون اشکال است.

شدت سخت‌گیری‌ها و فشارهای اخیر بر سینمای ایران در ماه‌های اخیر کم سابقه و به گفته برخی سینماگران با سابقه «یادآور فضای بسته اوایل و اواسط دهه ۶۰ است».