خبرگزاری فارس 13.06.1401
کارشناسان متعقدند اگر بالا آمدگی و نشت آب در بنای تاریخی رختشویخانه مهار نشود، در آینده نه چندان دور موجب ریزش کل ساختمان و تخریب آن و از بین رفتن این اثر تاریخی زیبا خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، بنای رخت شوی‌خانه یا مجموعهٔ تاریخی رختشویخانه در قلب بافت تاریخی شهر زنجان که منطبق بر حصار قدیمی شهر می‌باشد، در یک منطقهٔ پر تراکم مسکونی قرار دارد.
این بنا در سال ١٣٠٧ خورشیدی به فرمان علی اکبر توفیقی (شهردار وقت زنجان) به جهت وجود هوای سرد در زمستان‌ها برای بانوان زنجانی ساخته شد.
چنین کاربری برای یک بنای عمومی در جهان مشابه ندارد یا کم‌نظیر است. این بنا در حال حاضر تعمیر و مرمت شده و به عنوان موزهٔ مردم‌شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند از آن بازدید کنند. مجموعه ی تاریخی رختشویخانه، در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است.
بنای تاریخی رختشویخانه زنجان در محل باباجمال چوقوری (گودال باباجمال) در قلب بافت تاریخی شهر زنجان قرار گرفته و دسترسی به بنای رختشویخانه از طریق خیابان سعدی، کوچه فرهنگ امکان‌پذیر است. این بنا تقریبا در مرکز شهر واقع شده است.
هدف از ساخت این رختشویخانه تأمین امنیت و آسایش زنان به هنگام شست و شوی لباس در یک مکان سرپوشیده بوده‌است. زنان شهر، لباس و رخت خود را در آن محل می‌شسته‌اند و آقایان در زمان دایر بودن مجموعه به هیچ وجه حق ورود به آن را نداشتند.
آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تأمین می‌شد. فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رختشویخانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد.
از چند سال قبل اما این بنای تاریخی دستخوش یک سری مشکلات شده و بالازدگی آب‌های سطحی در آن مسائل حساس و نگران کننده‌ای در ارتباط با بنا به وجود آورده است.
کارشناسان معتقدند اگر بالاآمدگی و نشت آب در بنای تاریخی رختشویخانه مهار نشود، در آینده نه چندان دور موجب ریزش کل ساختمان و تخریب آن خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان درباره نشتی آب رختشویخانه و گودال ایجاد شده در مقابل آن گفت: در مجموعه تاریخی رختشویخانه سه چاه وجود دارد که از طریق کفکش تخلیه می‌شود.
سید سعید صفوی با اشاره به اینکه بنای ساخته شده با آب سازگار است اما ورود آب زیاد موجب سست شدن بنای آن شده است، تصریح کرد: آنجه امروز به عنوان تخلیه آب صورت می‌گیرد موقتی است و باید چاره اساسی برای آن اندیشیده شود، چون ورود آب زیاد موجب آسیب به بنا می‌شود.
وی با اشاره به اینکه مشکلات بنا به مراجع ذیربط حتی مدیریت بحران استان گزارش شده است، افزود: امیدواریم مشکل هرچه زودتر برطرف شود.
شهردار منطقه 3 زنجان نیز در این باره گفت: آنچه در این بنا به عنوان بالاآمدگی آب مشاهده می‌شود، مربوط به ترکیدگی لوله نیست و مربوط به آب‌های زیرسطحی است.
ناصراحمدصفا با اشاره به برگزاری جلسه هماهنگی با دستگاه‌های ذیربط برای حل مشکل بنا افزود: با اینکه موضوع وظیفه شهرداری نیست، ولی پیگیری لازم انجام شده است.
وی افزود: فرونشست زمین در این منطقه ممکن است در آینده که چندان هم دور نیست به کل فضا سرایت کند و شاید فرونشست کلی آن باشیم، پس باید چاره اساسی برای آن داشته باشیم.
وی افزود: سنگ فرش های مقابل بنا کاملا از هم باز شده و فاصله گرفته‌اند و این یعنی خطر جدی ساختمان تاریخی رختشویخانه را تهدید می‌کند و مسؤولان باید به فکر چاره اساسی باشند.
مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با بیان اینکه غرب و جنوب غربی شهر زنجان درگیر بالا آمدن آب است، گفت: حدود ۲۵ درصد شهر درگیر معضل بالاآمدگی آب است.
اسماعیل افشاری با بیان این مطلب، اظهار کرد: بالا آمدن آب‌های سطحی، مشکلی جدی برای جنوب شهر زنجان است و حفر چاه‌های جذبی و انسداد منافذ اولیه خاک و کاهش نفوذپذیری آب؛ و افزایش دبی جریان‌های سطحی آب از عوامل اصلی بالا آمدن آب زنجان است.
وی توسعه شبکه فاضلاب، احداث کانال‌های انتقال روان‌آب و اصلاح شبکه آن، حفر چاه، احداث زهکشی و اصلاح شبکه توزیع را از راهکارهای رفع این معضل بر شمرد و یادآور شد: برای برون رفت از بالا آمدن آب در مناطق جنوبی شهر نیازمند تامین اعتبار لازم هستیم.
مدیر عامل آب منطقه‌ای استان زنجان با اشاره به انجام مطالعات لازم درباره بالاآمدگی آب در شهر زنجان گفت: مطالعات در فاز شناخت مناطق انجام شده و در حال حاضر مطالعات در بخش ارائه راهکار در حال انجام است.
افشاری گفت: اما آنچه مسلم است، بالاآمدگی آب در منطقه رختشویخانه به خاطر مسدود شدن قنات‌های قدیمی رخ داده است و یکی از راهکارها این است که قنات‌های مجاور آن بازگشایی شود.
