09.10.1401 ایران وایر
اعتراضات یا خیزش سراسری در ایران از ۲۶ شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد و این بار ورزشکاران و روزنامه‌نگاران ورزشی از تهدیدها، بازداشت‌ها، شکنجه‌ها و اعترافات اجباری در امان نبوده‌اند. برخی از این چهره‌ها، حتی در آستانه احکامی سنگین قرار گرفته‌اند.
در این بین، کمیته بین‌المللی المپیک و فدراسیون‌های بین‌المللی ورزشی تلاش کردند سکوت کامل را رعایت کنند؛ نهادهایی که بالفطره و طبق اساسنامه‌های خود، موظف به تلاش برای جدایی سیاست از ورزش و محافظت از حقوق ورزشکاران هستند.
انجمن‌های بین‌المللی روزنامه‌نگاران نیز غیر از انتشار بیانیههایی در محکومیت بازداشت خبرنگاران در ایران، گام‌هایی عملی برای نجات خبرنگاران ورزشی از بند و حبس و شکنجه و احکام سنگین برنداشته‌اند.
این گزارش درباره چهره‌هایی است که در خطر هستند و انجمن‌هایی که سکوت پیش گرفته یا به حداقل واکنش‌ها بسنده کرده‌اند.
***
چرا فیفا با جمهوری اسلامی مماشات می‌کند؟
بزرگ‌ترین آپارتاید جنسیتی تاریخ فوتبال از ۴۴ سال قبل در ایران آغاز شد و هم‌چنان ادامه دارد؛ ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه‌ها.
واکنش فدراسیون جهانی فوتبال در این سال‌ها، تنها انجام اقداماتی سطحی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها بوده است؛ نامه‌نگاری‌هایی که به ورود «گزینشی» زنان فقط در ورزشگاه «آزادی» تهران خلاصه شدند.
«جیانی اینفانتینو» روز دهم اسفند ۱۳۹۶ با «حسن روحانی»، رییس جمهوری اسلامی دیدار کرد. خبرگزاری «تسنیم» در پوشش خبری این دیدار نوشت: «رییس جمهوری اسلامی از جیانی اینفانتینو خواست مراقب تاثیرگذاری مسایل غیر ورزشی بر فیفا باشد.»
یک روز بعد سرویس جهانی «بی‌بی‌سی» به نقل از رییس فیفا نوشت: «حسن روحانی قول داده است زنان ایرانی وارد ورزشگاه‌ها شوند.»
پس از گذشت قریب به پنج سال، این اتفاق به صورت همه‌گیر در ایران نیفتاده است.
در ماه‌های اخیر اما چتر سیاست بر فوتبال ایران گستره‌ای بیشتر یافته است و سلبریتی‌ها و چهره‌های بین‌المللی فوتبال کشور به طور علنی تحت تهدید و فشار قرار گرفته‌اند. «علی کریمی» به دلیل فعالیت‌هایش در صفحات اجتماعی و حمایت از معترضان، مجبور به ترک خاک ایران شد و تمامی دارایی‌هایش در ایران نیز توسط نهادهای قضایی مصادره شده‌اند.
پاسپورت «علی دایی»، یکی از آقایان گل تاریخ فوتبال جهان روز ۱۱ مهر ۱۴۰۱ پس از بازگشت از ترکیه، در فرودگاه بین‌المللی تهران ضبط و خودش نیز ممنوع‌الخروج شد. دلیل این اتفاق، پست‌های اعتراضی او نسبت به سرکوب معترضان در ایران بود. سپس در روز پنجم دی، با دستور مقامات امنیتی، هواپیمای همسر و دختر خردسالش که در حال ترک ایران به مقصد دبی بودند، در فرودگاه کیش فرود اضطراری کرد تا خانواده علی دایی موفق به خروج از ایران نشوند.
فقط چهره‌های سرشناس نیستند که مورد تهدید جمهوری اسلامی قرار می‌گیرند، «امیر نصرآزادانی»، بازیکن سابق تیم‌های «راه‌آهن»، «تراکتور» و «گل ریحان» به اتهام دست داشتن در کشته شدن یک نیروی سپاه پاسداران و دو نیروی بسیج، از ۲۹ آبان ۱۴۰۱ در بازداشت است و در خطر اجرای حکم اعدام قرار دارد.
«ایران‌وایر» در روزهای ۱۸، ۲۲ و ۳۱ آذر سال جاری، سوالی از فدراسیون جهانی فوتبال در مورد واکنش این نهاد بین‌المللی به عنوان متولی اول فوتبال جهان و حافظ امنیت و سلامت بازیکنان فوتبال در قبال خطر اعدام یک بازیکن حرفه‌ای به نام امیر نصرآزادانی در ایران پرسید. با وجود این که وظیفه ذاتی بخش رسانه‌های فیفا، پاسخ دادن به سوالات رسانه‌ها است اما تاکنون این سوال بدون جواب مانده است.
فیفا پیش از این هم در قبال خبر کشته شدن «محمد قائمی‌فر»، یکی از بازیکنان فوتبال رده جوانان ایران بر اثر شلیک مستقیم گلوله نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در خوزستان هیچ واکنشی نشان نداده بود.
آیا فیفا به تحریف اساسنامه‌اش واکنش نشان خواهد داد؟
طی بیش از سه ماه گذشته، تعدادی از بازیکنان سرشناس فوتبال ایران، از جمله «وریا غفوری»، «حسین ماهینی» و «کاوه رضایی» توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یا وزارت اطلاعات بازداشت شدند. این نام‌ها همگی هم‌اکنون به عنوان بازیکن در لیگ‌های فوتبال ایران حضور دارند. دلیل بازداشت آن‌ها، نه جرایم اقتصادی یا اخلاقی که صرفا اظهارنظرهای مدنی در صفحات اجتماعی‌شان بود.
گزارش‌هایی نیز از احضار «یحیی گل‌محمدی»، سرمربی «پرسپولیس» و ضرب و شتم «سروش رفیعی»، بازیکن این تیم در میدان «تجریش» تهران به دلیل حمایت از یک دختر جوان مقابل نیروهای سرکوب منتشر شد.
در کنار این نام‌ها، جمهوری اسلامی بازیکنانی که عمر فوتبال‌شان به پایان رسیده را نیز در بازداشتگاه‌های خود زیر فشار گذاشته است؛ «پرویز برومند» و «حمیدرضا علی‌عسگری» دو نمونه از بازیکنانی هستند که در ماه‌های گذشته بازداشت شده‌اند.
«ایران‌وایر» از فیفا پرسیده است آیا امنیت بازیکنان فوتبال ایران و بازداشت آن‌ها به دلیل رفتارهای مدنی و دور از خشونت، می‌تواند باعث حساسیت شما باشد؟ فدراسیون جهانی فوتبال به این سوال نیز پاسخی نداده است.
در این بازه کوتاه زمانی، فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی مدعی شده است بازیکنانی که هم‌سو با معترضان ایرانی، در زمین مسابقه رفتاری مرتکب شوند، خلاف اساسنامه فیفا عمل کرده‌اند.
به صورت روشن، می‌توان به «سعید پیرامون»، بازیکن تیم ملی فوتبال ساحلی ایران اشاره کرد. او در فینال رقابت‌های جام بین‌قاره‌ای فوتبال ساحلی، پس از به ثمر رساندن گل، با حرکت دست نشان داد که موهایش را کوتاه می‌کند؛ یک نوع شادی گل که حمایت از زنان ایرانی محسوب می‌شد.
در بیانیه‌ای که فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی صادر کرد، به وضوح اشاره شده که این رفتار سعید پیرامون خلاف اساسنامه فیفا بوده است و با او و سایر بازیکنانی که شادی گل نکرده‌اند، برخورد انضباطی خواهد شد. سعید پیرامون پس از آن به اردوهای تیم ملی فوتبال ساحلی ایران دعوت نشده است.
از فیفا پرسیدیم که آیا حمایت از حقوق زنان بر اساس اساسنامه این فدراسیون، ممنوع است و آیا فیفا نیز مانند فدراسیون زیرمجموعه‌اش در جمهوری اسلامی، حمایت از جنبش زنان در ایران را محکوم می‌کند؟ فیفا به این سوالات «ایران‌وایر» نیز پاسخی نداده است.
مورد دیگر به احضار «میثم تهی‌دست»، بازیکن تیم فوتبال «صنعت نفت» به کمیته انضباطی این باشگاه برمی‌گردد. میثم تهی‌دست ۲۸ آذر، پس از گل‌زنی مقابل صنعت نفت، با حرکت دست اعتراض خود را نسبت به صدور حکم اعدام نشان داد و خواستار توقف اعدام‌ها در ایران شد. باشگاه صنعت نفت نیز در بیانیه‌ای، این حرکت را نقض آیین‌نامه‌های کمیته اخلاق فیفا عنوان کرد.
از فدراسیون جهانی فوتبال پرسیدیم آیا اعتراض به اعدام و درخواست برای توقف کشتن معترضان، برخلاف آیین‌نامه کمیته اخلاق این نهاد و اساسنامه فیفا است؟ به این سوال نیز پاسخی داده نشد.
موضع فیفا در قبال فدراسیون فوتبال و سپاه پاسداران چیست؟
آن‌چه در پاسخ ندادن فیفا به این دست سوالات بیشتر خودنمایی می‌کند، اسنادی است که گروه «بلک ریوارد» پس از هک خبرگزاری «فارس» منتشر کرد.
طبق اسناد فاش شده از هک خبرگزاری فارس، «مهدی تاج» پیش از انتخابات فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی به نهادهای امنیتی ضمانت داده بود در صورت رسیدن به ریاست این فدراسیون، منویات رهبر جمهوری اسلامی را در فوتبال ایران اجرا کند.
این اسناد فاش کردند فرماندهی سپاه مانع از پاسخ دادن دستگاه‌های نظارتی به فساد مالی گسترده مهدی تاج شده بود.
در اسناد منتشر شده ادعا شده است نهادهای امنیتی هیچ‌گاه به استعلام درباره تاج پاسخ نداده‌اند.
در بخش دیگری از این اسناد مشخص شده است که مهدی تاج ادعا کرده اگر رییس فدراسیون فوتبال بود، فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا برای ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران به جمهوری اسلامی فشاری نمی‌آوردند.
در این اسناد به لابی‌های قوی در کنفدراسیون فوتبال آسیا اشاره شده است.
فیفا در قبال این موضوع سکوت کامل خود را رعایت کرده است؛ موضوعی که به وضوح دخالت بالاترین نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی را در ورزش اثبات می‌کند.
واکنش AIPS در قبال خبرنگاران ورزشی که بازداشت شدند، چه بود؟
در پس هفته‌ها و ماه‌هایی که از اعتراضات سراسری گذشته است، خبرنگاران ورزشی نیز سهمی از بازداشت‌های گسترده جمهوری اسلامی داشتند.
«نیلوفر حامدی» خبرنگار ورزشی و اجتماعی روز ۳۱ شهریور، «آریا جعفری» عکاس ورزشی روز سوم مهر، «مهدی سوفالی» خبرنگار ورزشی و تهیه کننده موسیقی روز ۲۰ مهر، «سعیده فتحی» خبرنگار ورزشی روز ۲۴ مهر، «احسان پیربرناش» سردبیر «بانک ورزش» و طنزنویس روز ششم آبان و «مهدی امیرپور» خبرنگار ورزشی و مدیر روابط عمومی «دیجی‌کالا» روز ششم آذر بازداشت شدند.
در ماه‌های گذشته، پس از نامه‌نگاری با انجمن جهانی روزنامه‌نگاران و عکاسان ورزشی» (AIPS)، پاسخ‌هایی در مورد بازداشت خبرنگاران ورزشی گرفتیم. «جيانی مرلو»، رییس این انجمن ۲۲ آبان ۱۴۰۱ در پاسخ به سوالات «ایران‌وایر» در مورد واکنش این نهاد بین‌المللی گفت: «سکوت نکرده‌ایم.»
مرلو هم‌چنین در پاسخ به این سوال که چرا «عبدالحمید احمدی»، رییس «انجمن روزنامه‌نگاران ورزشی ایران» (ISJA) و عضو هیات رییسه AIPS هیچ واکنشی در قبال این بازداشت‌ها نداشته است نیز این‌گونه پاسخ داد: «سکوتی در کار نیست. هفته آینده جلسه آنلاین خواهیم داشت و در این مورد صحبت خواهیم کرد.»
از عبدالحمید احمدی به عنوان یکی از نیروهای سازمان‌های اطلاعاتی در انجمن روزنامه‌نگاران ورزشی ایران نام می‌برند که موفق شده است در سال‌های اخیر نیز به انجمن روزنامه‌نگاران و عکاسان ورزشی جهان وارد شود.
طی هفته‌های گذشته، AIPS بیانیههایی در مورد بازداشت نیلوفر حامدی، احسان پیربرناش، آریا جعفری و آزادی سعیده فتحی به قید وثیقه منتشر کرد اما به ایمیل «ایران‌وایر» در مورد واکنش این نهاد در قبال «مهدی امیرپور» پاسخی نداد.
به نظر می‌رسد عبدالحمید احمدی در AIPS همان نقشی را بازی می‌کند که مهدی تاج در کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا برای جمهوری اسلامی دارد.
