اهالی سازمان سینمایی با دست پس میزنند با پا پیش میکشند، شاید در خود ساختار اینگونه نباشد و این چیزی باشد که از بیرون به چشم میآید؛ اما تناقض حرفها و رفتارهای مدیران سینمایی این پرسش را در ذهن ایجاد میکند که چرا آنچه که گفته میشود، با آنچه که به عنوان نامه به رئیس اتحادیه تهیهکنندگان سینما ارسال میشود متفاوت است.
ماجرا از این قرار است که حبیب ایلبیگی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی با صدور نامهای به غلامرضا موسوی رئیس اتحادیه تهیهکنندگان سینما خواستار منع بکارگیری «بازیگران و عوامل هنجارشکن» در فیلمها شد.
در بخشی از این نامه تصریح شده: «تهیهکنندگان میبایست از بکارگیری عوامل و بازیگرانی که به انحاء مختلف با هنجارشکنی و نادیدهگرفتن قوانین کشور، مسئلهساز بودهاند (مثلا کشف حجاب و…) اجتناب ورزند و در صورت هرگونه همکاری، چنانچه هنگام اخذ پروانه نمایش با مشکل مواجه شوند، شخصا مسئول بوده و باید پاسخگوی عملکرد خود و تبعات آن باشند».
باتوجه به احضارهای اخیر بخشی از هنرمندان به دادگاه بابت مسئله کشف حجاب یا واکنش به حوادث اخیر، با این طرح عملا بخشی از هنرمندان سینمایی از انجام فعالیتهای خود منع خواهند شد، ضمن اینکه در این نامه به وضوح توضیح داده نشده که آن سه نقطه به صورت دقیق شامل چه مواردی میشود.
جای بیحجابها باز است
این نامه در شرایطی صادر شد که نوزدهم بهمن سال گذشته، محمد خزاعی، رییس سازمان سینمایی اعلام کرد راه بازگشت حتی برای بازیگران کشف حجاب کرده باز است.
محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی گفت: «قواعد نظام جمهوری اسلامی ایران هم مشخص و معلوم است. ما که نمیتوانیم قانونگذاری جدیدی انجام دهیم. ما هم داریم براساس قوانین موجود وظایف خود را انجام میدهیم. شاید کسی بگوید من دیگر اصلاً نمیخواهم در این سینما فعالیت داشته باشم، این یک تصمیم شخصی است. کسی اما میگوید من امسال در شرایطی نبودم کار کنم و از تروریسم رسانهای موجود میترسیدم.
اکثر بازیگران ما در حال حاضر همین شرایط را دارند و من با آنها صحبت که میکنم میگویند در این شرایط میترسیم و من به آنها حق میدهم. قطعاً این فضا یک فضای پوشالی است و قطعاً باید شکسته شود. ما نباید نقش رباتهای فضای مجازی و لشگرهای سایبری منافقین را در این جریانات نادیده بگیرم.»
فیلم بیحجاب نداریم
خزاعی تأکید کرد: «در همین شرایط هم هستند کسانی که در عرصه حضور دارند و مشغول فعالیت هستند. ما میگوییم اگر کسی تصمیم به فعالیت در این شرایط گرفته است، ما در خدمت او هستیم اما آنها که تصمیم نهایی خود را گرفتهاند که در این سینما نباشند و دیگر فیلمی نسازند و یا میخواهند مهاجرت کنند، اینها مربوط به سلایق و تصمیمات فردی آنها است به مدیریت فرهنگی بازنمیگردد.
تأکید میکنم هر کس علاقه داشته باشد تحت لوای قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت کند، هیچ مشکلی در مسیر فعالیت او وجود نخواهد داشت. اگر کسی کشف حجاب کرده است، در نظام جمهوری اسلامی ایران قرار نیست بدون حجاب هم در فیلمهای حضور داشته باشد. ما سینمای بیحجاب نداریم. سینمای ما چارچوب و تعریف خودش را دارد. سینمای ما قرار نیست به دهه ۴۰ و ۵۰ بازگردد.»
رئیس سازمان سینمای ادامه داد: «حتی کسانی که در وقایع اخیر موضعگیری داشتهاند هم همین وضعیت را دارند. برخی از من میپرسند آنهایی که در این جریانات کشف حجاب کردهاند قرار است چه اتفاقی برایشان رخ دهد. من میگویم اگر کسی کشف حجاب کرده است، در نظام جمهوری اسلامی ایران قرار نیست بدون حجاب هم در فیلمهای حضور داشته باشد. ما سینمای بیحجاب نداریم.
سینمای ما چارچوب و تعریف خودش را دارد. سینمای ما قرار نیست به دهه ۴۰ و ۵۰ بازگردد. حالا اگر خانمی کشف حجاب کرده اما هنوز حاضر است با حجاب در یک فیلم حضور داشته باشد، یعنی در عمل میگوید من اشتباه کردهام و میخواهم به عرصه فعالیت بازگردم، قطعاً قرار نیست ما مانع او بشویم. هر کس در هر شرایطی احساس میکند اشتباه کرده و میخواهد بازگردد، حتماً راه برایش باز است.»
وی افزود: «همین که یک نفر میگوید من اشتباه کردهام و در یک مقطع تحت تأثیر فضای رسانهای دست به تصمیم و یا موضع خاصی زدهام و الان میخواهم به عرصه فعالیت بازگردم و میخواهم با حجاب کارم را ادامه دهم، این پذیرفته شده است.
ما تا جایی که امکانپذیر باشد و دوستان بپذیرند که طبق قواعد کار کنند، پذیرای همه دوستان هستیم. کسی که میخواهد خارج از قواعد کار کند و میگوید نظام جمهوری اسلامی ایران را قبول ندارم، طبیعتاً سینمای جمهوری اسلامی ایران را هم نمیتواند قبول داشته باشد. قرار نیست کسی معیشتش از این سینما باشد اما در مباحث سیاسی اهل جای دیگری باشد!»
خزاعی گفت: «برخی میگویند بازیگران سینمای ایران را تحریم کردهاند اما من میگویم آنها تحریم نکردهاند چراکه در همین فیلمها نقشآٰفرینی کردهاند. اگر بازیگران میخواستند سینما را تحریم کنند، در فیلمها هم حاضر نمیشدند.
حضور در این فیلمها یعنی بازیگر میگوید من به این نظام اعتقاد دارم، به سینمای ملی اعتقاد دارم و برای مردم کشورم ارزش قائل هستم. خیلی از بازیگرانی که من شخصاً با آنها در ارتباط هستم میگویند آقای خزاعی ما مشکلی برای کار کردن نداریم اما از این فضای تخریبی موجود در فضای رسانه ترس داریم.
اگر ما مشکل داشتیم که در بحبوحه این اتفاقات نمیرفتیم برای بازی در این فیلمها قرارداد امضا کنیم. آنها میگویند هنوز مردم و سینمای ملی کشور برای ما محترم است و میخواهیم در این فضا بقا داشته باشیم.»
خزاعی در پایان گفت: «فضای سینمای ایران برای همه آنها که قواعد حاکم بر نظام جمهوری اسلامی ایران را بپذیرند باز است و قطعاً همه این افراد میتوانند در این فضا به فعالیت خود ادامه دهند.»
صحبتهایی در تناقض
پیش از این نامه و پس از صحبتهای خزاعی یعنی در ابتدای خرداد که قرار بود فیلم سینمایی «تفریق» به کارگردانی مانی حقیقی روی پرده برود، در زمینه اکران به مشکل خورد و اعتماد آنلاین با انتشار خبری نوشت: «سازمان سینمایی بنا به دلایل سیاسی_فرهنگی (فعالیت سیاسی عوامل) از نمایش فیلم «تفریق» در سینماها جلوگیری کرده است و فعلا این فیلم در سینماها نمایش داده نمیشود، البته تعویق نمایش این فیلم به معنی توقیف فیلم مانی حقیقی نیست.
آنچه مشخص است فعلا این فیلم در سینماها نمایش داده نمیشود، چرا که حواشی به وجود آمده برای عوامل فیلم (خصوصا ترانه علیدوستی) بر روند اکران فیلم تاثیر گذاشته است. از آنجایی که فیلم پروانه نمایش دارد، به احتمال زیاد ظرف چند ماه آینده، « تفریق» در سینماهای سراسر کشور نمایش داده خواهد شد.»
در شرایطی اکران فیلم «تفریق» با مشکل مواجه شد که پیش از این قانون یا حتی دستنوشتهای درباره ممانعت از همکاری با افرادی که کشف حجاب کردند، اعلام نشده بود و ساخت این فیلمها پیش از جریانات اخیر بود یعنی ماجرای کشف حجاب «عطف به ما سبق» نمیشود، ولی نتیجه نهایی بر خلاف گفتههای رییس سازمان سینمایی است.