بافت تاریخی «استرآباد» بر مدار فراموشی| تخریب بی صدای ابنیه و بی قیدی مسئولان

افت تاریخی گرگان به عنوان سومین بافت باارزش و دارای سبک معماری پس از اصفهان و یزد بوده که مساحت آن ۱۵۶ هکتار است و این اثر به عنوان نخستین بافت تاریخی کشور در فهرست آثار ملی در سال ۱۳۱۰ به ثبت رسید.

کارشناسان براین باورند که بافت تاریخی گرگان واجد تمام ارزش هایی است که در معماری ایرانی و اسلامی وجود دارد.

امروز سرمایه گذاران به شکل بی رویه ای وارد بافت شده اند و این منطقه به یک رستوران و کافه بزرگ تبدیل شده است.

اخیرا تخریب هایی در بافت تاریخی گرگان رخ داده که باید بررسی شود زیرا بخشی از آن به حوزه میراث و مجوزهایی که صادر می کند، مرتبط است و بخشی به مسائل اجتماعی بر می گردد.

تخریب ابنیه بافت تاریخی

یکی از شهروندان مطلع و علاقه مند به مرمت و احیا بافت تاریخی گرگان در گفت‌وگو با خبرنگار بازار اظهار کرد: بافت تاریخی شهرگرگان ثبت ملی شده است اما مانند کاشان، اصفهان، یزد و سایر شهرهای کشور که چنین جذابیت و قدمت تاریخی دارند جا نیافتاده و مردم آن را نمی شناسند.

این شهروند گرگانی که علاقه ای به ذکر نام خود نداشت افزود: حتی اساتید، متخصصان و دانشجویان رشته های فنی، معماری، ساختمان و عمران به موضوعات مربوط به بافت نمی پردازند و برای شناخت، پژوهش، مطالعه و مرمت آن ورود نمی کنند.

وی بر این باور است که پرداختن به بافت تاریخی توسط اساتید و کارشناسان این حوزه علاوه بر شناساندن این جذابیت تاریخی، زمینه مطالبه گری از مسئولان را نیز فراهم می کند.

وی افزود: متاسفانه هر روز می بینیم که بخشی از بافت تاریخی تخریب شده است، از طرفی روشنایی، سطل های زباله و کوچه ها در بافت تاریخی وضعیت مناسبی ندارد.

وی عدم وجود سرمایه گذار مناسب را هم از دلایل احیا نشدن بافت تاریخی گرگان برشمرد و این سوال را مطرح کرد که مقصر وضعیت فعلی بافت تاریخی کدام دستگاه است؟

دلیل بی توجهی مسئولان نسبت به تخریب هایی که در بافت تاریخی رخ می دهد چیست؟ خواستار برخورد با افرادی شد که اقدام به تخریب می کنند

شهروند گرگانی با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر مشارکت مردم، علاوه بر مسئولان، مردم را هم در حفظ بافت مسئول می داند و می گوید: با وجود چنین جذابیتی در شهر گرگان چرا برای ایجاد پروژه های جدید تلاش می کنند اما توجهی به بافت تاریخی نمی شود؟

با مسببان تخریب برخورد شود

وی با بیان اینکه دلیل بی توجهی مسئولان نسبت به تخریب هایی که در بافت تاریخی رخ می دهد چیست؟ خواستار برخورد با افرادی شد که اقدام به تخریب می کنند.

کارشناس مرمت و احیاءبناها و بافت های تاریخی و مشاور اداره کل میراث فرهنگی استان گلستان در گفت‌وگو با بازار اظهار کرد: اکنون در دوره مدیریت اخیر خرابی های بیشتری در بافت های تاریخی رخ داده است. مثلا در چند ماه اخیر در محله چهارشنبه ای (سرچشمه) کوچه سپهر یک ساختمانی قدیمی تخریب شد و به جای آن حسینه می سازند که این مساله به یگان حفاظت و پایگاه شهر استر آباد گزارش شد اما بعد از مدتی از این تخریب جلوگیری نشد.

محدثه میرحسینی افزود: در بافت تاریخی گرگان حسینه برای عزاداری امام حسین وجود نداشت و مراسم مذهبی در تکیه ها برگزار می شد؛ حسینیه را اقوام مهاجری که وارد شهر شدند ایجاد کردند. مسائل اجتماعی در آسیب وارد کردن به بافت تاریخی بسیار تاثیر گذار است.

ایده نادرست تبدیل بافت به رستوران

وی گفت: پیشتر چند بنای تاریخی در شهر گرگان تبدیل به رستوران، کافه و پاساژ شد که باعث این شد مردم بیشتر بر روی بافت های تاریخی سرمایه گذاری کنند؛ این باعث می شود این بناها سالم بمانند و تخریب نشوند اما نمی توان از تمام این بافت های تاریخی به این شکل بهره برداری اقتصادی کرد و صرفا تبدیل یک بافت تاریخی به سایت گردشگری و خالی از سکنه شدن ایده درستی نیست.

رئیس کمیسیون گردشگری و بافت تاریخی شورای اسلامی شهر گرگان هم چندی پیش در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: اعتبار گذر تاریخی آفتاب ۱۵ تا درب نو تا امامزاده نور و نعلبندان در شورای شهر گرگان مصوب شده است که در حال انجام مناقصه بوده و امیدواریم به زودی پیمانکار آن مشخص شود.

معرفی شهردار بافت تاریخی

علی اکبر بصیر نیا افزود: مطالعات کف سازی و جداره سازی در خیابان امام خمینی (ره) حد فاصل چهارراه میدان و تا میدان وحدت(شهرداری) در حال انجام است و در صورتی که باز ترافیکی ادامه دهد این محور را مسدود و یکطرفه کنیم تا این مسیر به یک گذر گردشگری تاریخی تبدیل شود.

وی گفت: بافت تاریخی هشت گذر تاریخی دارد که تلاش داریم احیا سه گذر را تا پایان این دوره از شورا به سرانجام برسانیم و پیش بینی می کنیم تا ۱۰ سال آینده بافت تاریخی گرگان به محور گردشگری و تاریخی تبدیل شود.

آنچه در بافت تاریخی گرگان در حیطه وظایف بنده بوده انجام داده ام و در این مورد کوتاهی نکرده ام

وی گفت: به زودی شهردار بافت تاریخی گرگان معرفی خواهد شد.

محمد جواد ساوری اخیرا در جلسه ای اظهار کرد: آنچه در بافت تاریخی گرگان در حیطه وظایف بنده بوده انجام داده ام و در این مورد کوتاهی نکرده ام.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان افزود: بارها در کمیسیون گردشگری شورای شهر حاضر شدم اما متاسفانه در رابطه با موضوعات مرتبط با بافت، علی رغم تخصیص اعتبار اما در اجرا بسیار ضعیف عمل شده است.

وی با بیان اینکه به خروس جنگجو در بین مدیران استانی تبدیل شده ام، گفت: با بسیاری از تقاضاها برای ایجاد مجموعه اقامتی پذیرایی در بافت مخالفت کردیم و اینکه می گویند احیای بافت تاریخی گرگان بدون برنامه است، درست نیست.

ساوری بیان کرد: بنده معتقد هستم افرادی که ساکن بافت تاریخی هستند باید از خدمات شهری مانند نانوایی، درمانگاه و غیره برخوردار باشند.

شکایت علیه تخریب گران

ساوری با بیان اینکه در برند سازی بافت تاریخی کم کاری نکرده ام، گفت: تلاش می کنم هر مقام کشوری که به استان می آید را با فضای بافت تاریخی گرگان آشنا کنم.

وی تصریح کرد: قرار بر این بود تا خیابان امام خمینی گرگان به پیاده راه تبدیل شود و این طرح به تصویب نیز رسیده است اما دلیل عدم اجرای این طرح مشخص نیست.

وی در رابطه با تخریب هایی که در بافت تاریخی انجام شده نیز گفت: اداره کل میراث فرهنگی علیه مسببان این تخریب ها شکایت کرده و در حال پیگیری این موضوع است.

به گزارش بازار، آنچه از شواهد و نظر کارشناسان بر می آید این است که روند تخریب ها در تنها بافت تاریخی زنده کشور در حال افزایش است و اگر با همین روال پیش رود قطعا روزی به خود می آییم که این ظرفیت مهم گردشگری استان را از دست خواهیم داد و بعد از آن به دنبال مقصر این ماجرا خواهیم گشت لذا می طلبد که دغدغه مندان، علاقه مندان و حتی شهروندان این مطالبه را جدی تر از مسولان پیگیری کنند.