1403/05/27 ایسنا
مهدی رمضانی معتقد است: در زمینه تعریف خدمات جدید و شبکه دسترسی کتابخانه‌ها، حرف برای گفتن داریم و در زمینه شبکه کتابخانه‌ها در منطقه اول هستیم. همچنین در مقایسه با کشورهای غربی نیز وضعمان وخیم نیست.
مهدی رمضانی (دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور) در نشست خبری خود درباره اقدامات و برنامه‌های این نهاد که روز شنبه، ۲۷ مرداد در ساختمان مرکزی نهاد کتابخانه‌های عمومی برگزار شد، با بیان اینکه در این نشست گزارشی از آنچه در دولت سیزدهم تحویل گرفتیم و آنچه تقدیم دولت چهاردهم می‌کنیم، ارایه می‌کنیم، اظهار کرد: وقتی مسئولیت نهاد را در سال ۱۴۰۰ برعهده گرفتم، در چند بخش شروع به احصاء مطالب کردیم که یکی از موضوعات مسائل زیرساختی نهاد بود. اصلاح قانون، آیین‌نامه نهاد و موارد تقنینی نهاد را مورد احصا قرار دادیم که این موضوع تا کمیسیون فرهنگی مجلس پیش رفت. در چند نوبت نیز درخواست تعجیل بررسی دادند اما به دلیل تراکم طرح‌ها و برنامه و نزدیک شدن به انتخابات مجلس متأسفانه فرصت مطرح شدن در صحن مجلس را پیدا نکرد. البته آقای قالیباف قول بررسی این موضوع و به سرانجام رسیدن برنامه را در مجلس دادند و امیداواریم با اصلاح قوانین، خیلی از نکات برطرف شود.
آدم فرهنگی هستم تا آدم اجرایی!
او ادامه داد: یکی از موضوعات دیگر مسئله آیین‌نامه اجرایی قانون بود. اصلاح آیین‌نامه در دستور کارمان قرار گرفت. پیش‌نویسی را تهیه کردیم. آقای اسماعیلی این پیش‌نویس را در کمیسیون فرهنگی و اجتماعی دولت برد و در چندین جلسه بررسی شد. کلیات این پیش‌نویس در صحن کمیسیون فرهنگی به تصویب رسید و یکبار هم در صحن دولت مطرح شد اما با توجه به اختلاف نظر سازمان اداری استخدامی با ساختار نهاد و اداره استانی نهاد، چندین بار رفت و برگشت داده شد و در نهایت در کمیسیون سرمایه انسانی دولت متوقف ماند. تلاش مفصلی برای این موضوع انجام دادیم. برای حل اختلاف درباره ساختار اداری نهاد در قوه قضاییه به سرانجام رسید و معاونت حقوقی به نفع ما رأی داد و ساختار نهاد در استان‌ها تصویب شد و قرار شد، اداره شهرستان‌ها به روال سابق به کار خود ادامه دهد.
او سپس درباره این اختلاف نظر گفت: دوستان اداره استخدامی معتقدند بخش از فعالیت‌های نهاد باید در مجموعه ارشاد صورت بگیرد که این مسئله اجرایی شدنی نیست. دوستان وزارت ارشاد نیز بر این موضوع اذعان دارند که شدنی نیست. مشکلات هم درباره بیمه و مالیات وجود داشت که تقریبا به سرانجام رسیده است. کارهایی که انجام دادیم، بیشتر در حوزه مدیریتی و محتوا بوده است. من آدم فرهنگی هستم تا اینکه صبغه اجرایی داشته باشم اما برای انجام کار فرهنگی باید این مسائل مرتفع شود.
مصوبات قانونی اجرا شده اما….
رمضانی با بیان اینکه یکی از موضوعات که در این دوره مطرح بود، بودجه نهاد بود، توضیح داد: بحث معیشت کتابداران یکی از موضوعات ما بود. آقای رییسی (رییس جمهور شهید) در آبان ۱۴۰۱ دو قول و در ادامه دو دستور درباره معیشت کتابداران دادند تا پیگیری شود. در ابتدای مسئولیتم بسیاری از مزایای حقوقی که در حقوق و دستمزدها اعمال می‌شود، برای کتابداران اعمال نشده بود که در این دوره همه مزایای حقوقی اعمال شد. هیچ مصوبه قانونی نیست که در حقوق همکاران اعمال نشده باشد اما درباره مزایا دچار تنگناهایی مالی هستیم. اما موضوع را پیگیری می‌کنیم و امیدوارم تا پایان دولت سیزدهم به سرانجام برسانیم.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور شناساندن موقعیت کتابخانه‌ها به مسئولان را از مسائل نهاد در این دوره برشمرد و گفت: از نظر قانونی ما ساختار انجمنی داریم و در استان‌ها تشکیل جلسات به ریاست استاندار و فرماندار به پیشرفت امور کمک می‌کند، در واقع ظرفیت انجمنی در استان‌ها پیش‌برنده امور است.
او توجه رئیس جمهور شهید را به نهاد کتابخانه‌های عمومی و ارسال پیام برای برنامه‌های نهاد را بی‌سابقه خواند و به نقش وزیر ارشاد در این زمینه اشاره کرد.
افزایش عضو و کتابخانه‌های عمومی
رمضانی سپس با بیان اینکه از حیث فعالیت تخصصی کتابخانه‌ها هم شاهد رشد خوبی در این دوره بودیم، گفت: اگر سال پایه را ۱۴۰۰ بگیریم، در آن سال ۷۵۵ هزار نفر عضو کتابخانه‌های عمومی داشتیم که این عدد در سال ۱۴۰۳ به ۲ میلیون ۸۰۰ هزار نفر رسیده است. همچنین منابع در این مدت افزایش یافته است؛ در سال ۱۴۰۰، ۴۵ میلیون کتاب داشتیم که این رقم به ۵۰ میلیون کتاب رسیده است.
او ادامه داد: تعداد کتابخانه در شروع کار دولت ۲۶۸۰ کتابخانه بود که این رقم به ۲۷۷۹ کتابخانه رسیده و روند افزایش کتابخانه‌ها ادامه دارد و تعدادی کتابخانه در هفته دولت اضافه خواهد شد.در شروع کار، ۶۰ سالن مطالعه داشتیم و الان ۱۳۷ سالن مطالعه داریم تعداد کتابخانه‌های خصوصی ۲۴ بود که الان ۳۴ تا شده است. توجه دولت در تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام در سفرهای استانی بی‌نظیر بود وتمام پروژه‌های کتابخانه مرکزی فعال بوده و تعداد قابل توجهی در آستانه انتفاع و بهره‌برداری هستند.
دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی یادآور شد: در عرصه کتابخانه‌های سیار در ابتدای کار دولت کمتر از ۳۰ کتابخانه داشتیم و امروز ۵۵ کتابخانه سیار داریم که این امر از محل مسئولیت اجتماعی و مناطق روستایی محقق شد. دستور شهید رئیسی برای فعال شدن خودروسازان برای راه‌اندازی کتابخانه‌های سیار روستایی هم در دست پیگیری است. ما چند جشنواره کتاب و عشایر در سراسر کشور داشتیم و تلاش کردیم توجه ما به مراکز استان‌ها نباشد و عدالت فرهنگی را در عرصه کتابخانه‌های عمومی مطرح شود. به صورت کلی ۱۶۲ کتابخانه عمومی اضافه شد و رشد ۷۰ درصدی در حوزه کتابخانه سیار داشتیم.
به گفته رمضانی متوسط سن مدیران نهاد ۴۴ است و تلاش شده بود مدیران جوانی داشته باشید و ۲۰ درصد از خانم‌ها بود.
او سپس درباره برنامه‌های نهاد در حوزه کودک و نوجوان، گروه‌هایی با نیازهای ویژه و سالمندان، برگزاری جشنواره‌ها و محافل ادب و همچنین بحث تکمیل زیرساخت‌های فناورانه و اپلیکیشن‌ها، نوع عضویت‌ها و آمایش سرزمینی کتابخانه عمومی توضیحاتی داد.
رسانه‌ها مطالبه کنند
رمضانی درباره سند ملی خواندن هم یادآور شد: با اجرایی شدن سند ملی خواندن، پیشرفت خوبی خواهیم داشت. ضمانت اجرای این سند نیز مانند دیگر قوانین موجود است. یکی از راه‌کارهای اجرایی شدن سند نیز مطالبات رسانه‌ها است و رسانه‌ها باید در این زمینه تأکید داشته باشند.
او در ادامه نشست به همکاری خیرین و مردم در ایجاد و توسعه کتابخانه‌ها اشاره کرد و گفت: در این دوره ۱۰۴ ساختمان، ۲۶ زمین و ۱۲ کتابخانه سیار از طرف خیرین حقیقی و حقوقی به کتابخانه‌ها اهدا شده است. همچنین تلاش کردیم از ظرفیت تعاملات بین‌المللی بهره ببریم. ایفلا انجمن بین‌المللی شناخته شده و اثرگذار در این زمینه است و سعی داریم با همکاری با این انجمن بین‌المللی ظرفیت دیپلماسی خوبی صورت بگیرد.
خودمان را تحقیر می‌کنیم
رمضانی خاطرنشان کرد: ما در زمینه کتابخانه‌های عمومی جزو کشورهای خوب هستیم و در زمینه تعریف خدمات جدید و شبکه دسترسی، حرف برای گفتن داریم هرچند ما بیشتر خودمان را تحقیر کردیم. ما حدود ۸۰۰ کتابخانه روستایی داریم و شبکه کتابخانه‌ها در منطقه اول است. بهترین کتابخانه ملی در قطر است اما در مابقی حوزه‌ها ما جلو هستیم. در مقایسه با کشورهای غربی نیز وضعمان وخیم نیست. جمهوری اسلامی در حوزه کتابخانه‌های عمومی تمرکزگرایی نکرده و بهترین کتابخانه روستایی را داریم. با افتتاح کتابخانه مرکزی اراک بزرگترین کتابخانه عمومی غرب آسیا را خواهیم داشت.
او یادآور شد: در تهران، اصفهان و شیراز کتابخانه مرکزی نداریم که این مایه ضعف است. اخیرا آقای اسماعیلی با آقای زاکانی حرف زدند و موضوع را مطرح کردن و امیداوریم به سرانجام برسد.
رمضانی با اشاره به برنامه‌های سیدعباس صالحی، وزیر پیشنهادی وزارت ارشاد به مجلس گفت: بحمدالله محورهای بیان شده، در شعارهای دولت سیزدهم وجود داشت و امیدواریم عدالت فرهنگی استمرار پیدا کند و نکات مرتفع شود.
ممیزی نداریم اما محدودیت داریم
مهدی رمضانی درباره خرید منابع برای نهاد کتابخانه‌های عمومی نیز با اشاره به کتاب‌های منتشر شده در سال، گفت: حدود ۱۱۸ هزار عنوان کتاب در سال منتشر می‌شود که با کسر کتاب‌های کمک‌آموزشی و ادعیه و… حدود ۴۰ هزار عنوان کتاب می‌ماند. برای خرید کتاب‌ها در حالت ایده‌آل بودجه بسیاری می‌خواهد. با بودجه ۵۰ میلیاردی نمی‌توانیم همه نیازهای مردم را رفع کنیم و کتاب‌ها به‌روز باشد بنابراین نمی‌توانیم همه کتاب‌ها را تهیه کنیم. از طرف دیگر محدودیت فضا و مخزن داریم.
او ادامه داد: در اوایل کار دولت توانستیم حدود ۱۰۰ میلیارد تومان بودجه تهیه کنیم و از همه ناشران کتاب خریدیم و در مخزن قرار دادیم. در سال‌های بعد نیز بودجه حدود ۵۰ میلیارد بود. ۵ میلیون کتاب در این مدت به منابع اضافه شده است. در این حوزه جزو شفاف‌ترین ارگان‌ها هستیم. با تخصیص بودجه به کتابخانه‌های عمومی می‌توانیم مسئله گرانی کتاب را حل کنیم و اگر می‌خواهیم سوبسیدی به مخاطب بدهیم، از طریق کتابخانه‌های عمومی خواهد بود.
رمضانی با اشاره به انتقاداتی که درباره هزینه‌های پرسنلی نهاد وجود دارد که هزینه‌هایش زیاد است گفت: از هزینه‌های پرسنلی دفاع می‌کنیم. کتابداران ما کارمند صرف نیستند بلکه در تولید محتوا فعالیت‌های عمده‌ای دارند.
دبیر کل نهاد کتابخانه‌های عمومی تأکید کرد: در نهاد ممیزی نداریم و از اکثر ناشران فعال خرید صورت می‌گیرد اما به دو دلیل محدودیت منابع و محدودیت فضا محکوم به انتخاب هستیم و فرایند انتخاب مشخصی داریم.
او خاطرنشان کرد: کتابخانه مرکزی رشت آماده است اما این مشکل برق داره که باید مسولان استان حل کنند. کتابخانه مرکزی بندرعباس بالا ۸۰ درصد پیشرفت داشته و همچنین اراک تکمیل شده و کتابخانه مرکزی ساری بالای ۷۰ درصد آماده بهره برداری است.
رمضانی درباره انتقادهایی که درباره اتصال کتابخانه‌های مدارس به کتابخانه‌های عمومی و تأمین منابع آن وجود دارد کفت: امکان تهیه کتاب برای همه کتابخانه مقدور نیست. اتصال مدارس به نزدیک‌ترین کتابخانه‌های عمومی یکی از راه‌حل‌های ماست. البته همیشه مدارس نسبت به این موضوع مقاومت دارند و باید این موضوع را در ساختار آموزش و پرورش مرتفع کرد. یکی از راه‌حل‌های ما کتابدار افتخاری است. کتابدار کتاب‌های مورد نیاز را از کتابخانه تحویل و به دانش‌آموزان امانت می‌دهد و زنگ کتاب‌خوانی نیز یکی از راه‌حل‌های ماست.
او درباره کتاب‌ها و منابع که بیشتر از ناشران و کتاب‌های خاص خریداری می‌شود نیز گفت: در رده اول، ادبیات قرار دارد که ۲۶ هزار و ۱۴۱ عنوان بود. درواقع پرفروش‌ترین‌های بازار نشر و پر امانت‌ترین‌ها، هم‌رده هستند. در بحث بعدی کتاب‌های هنر و سرگرمی است. مبنای امانت کتاب کودک و نوجوان و بعد شعر و رمان عامه‌پسند بود و بیشتر کتاب‌های غیردینی و خرید کردیم. البته به یاد داشته باشیم همه کتاب‌ها قابل خرید نیستند. کتابخانه‌ها محل امن هستند. پفک نمکی خوراکی جذابی است اما مضر است، بعضی از کتاب‌ها حکم همان پفک نمکی را دارند. محدودیت مالی و فضا باعث می‌شود ما کتاب‌های را که مطمئن‌تر هستند، خرید کنیم و مسیر کارشناسی داریم و تلاش می‌شود رده پر امانت مورد توجه قرار بگیرد. یکی از مشکلات دیگرمان این است رمان دینی خوب نداریم پس خرید ادبیات دینی بیشتر نیست.
