1403/06/18 ایلنا
فعالان میراث فرهنگی خوزستان از عملیات گسترده قاچاقچیان آثار تاریخی از ۲۵ مردادماه تا امروز در منطقه باستانی تنگ بتا در اندیکا همراه خبر می‌دهند. آنها می‌گویند تا این لحظه ۹ انفجار بزرگ اتفاق افتاده است.
برخی از فعالان میراث فرهنگی در استان خوزستان طی تماس با خبرنگار ایلنا، از اقدامات گسترده قاچاقچیان آثار فرهنگی در منطقه تاریخی «تنگ بتا» واقع در بخش چلوی شهرستان اندیکا خبر دادند.
این فعالان فرهنگی که خواستار پنهان ماندن نام و هویت خود شده‌اند، مدعی شدند: درست در همین لحظه که با شما گفتگو می‌کنیم قاچاقچیان آثار تاریخی در حال حمل tnt به ارتفاعات شیمبار و تخریب در تنگ بتا هستند. این موضوع را از طریق مدیران و متولیان میراث فرهنگی پیگیری کردیم، در ادامه، مدیر میراث فرهنگی اندیکا و چند نفری از یگان حفاظت استان آمدند، آثار تخریب و مواد منفجره را به چشم خود دیدند اما به جای تاکید بر مراقبت بیشتر و استقرار نیروهای یگان حفاظت در منطقه، فیلم و عکس تهیه کردند و رفتند.
آنها افزودند: از ده روز گذشته تا این لحظه در سایه مماشات مسئولین محلی و ترک فعل اداره کل میراث فرهنگی خوزستان؛ ۹ انفجار در مجموعه تاریخی «تنگ بتا» که دارای ۱۴ نقش برجسته و ۵ کتیبه خط نوشته ارزشمند دوره الیمائی هستند، اتفاق افتاده است. روز «پانزدهم شهریورماه» ساعت سه بعدازظهر افراد محلی مدعی شدند که دوازده جعبه tnt از پایین دست کوه توسط قاچاقچیان به منظور تخریب به محوطه تنگ بتا منتقل شده است.
یکی از اهالی اندیکا هم به ایلنا گفت: از افرادی که همین حالا در منطقه تنگ بتا مشغول تخریب هستند، هشت نفر بومی و نه نفر دیگر از استان اصفهان آمده‌اند. بعد از سال ۹۵ و اقدام به انفجار ازسوی قاچاقچیان در تنگ بتا، این دومین موردی است که هشدار جدی به دوستداران میراث فرهنگی می‌دهد. در جریان همان اتفاق از قاچاقچیان ۸ کیلو tnt ضبط شد. در آن سال تنها یک ساعت تا حذف کامل تنگ بتا مانده بود، چرا که در بدنه نگارکندها سوراخ‌هایی ایجاد و آماده جاگذاری دینامیت‌ها بودند.
یک منبع مطلع دیگر ضمن تایید این گزارش به ایلنا مدعی شد: از ۲۵ مردادماه تا همین حالا یک تیم مجهز هفده نفره در حال تخریب و انفجار در منطقه تنگ بتا هستند. مدیران وزارت میراث فرهنگی کشور و استانی نیز با توجه به نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی در مسجدسلیمان در جریان موضوع قرار گرفته‌اند اما تا این لحظه جز گرفتن چند عکس هیچ کاری صورت نگرفته است.
یک منبع آگاه در میراث فرهنگی خوزستان نیز به ایلنا گفت: نیروهای یگان حفاظت اداره کل میراث فرهنگی خوزستان طی بازدید از تنگ بتا لوازم مجرمانه و باقی مانده مواد منفجره رهاشده قاچاقچیان در صحنه جرم را کشف و با خود بردند.
او تاکید کرد: از نمایندگان مجلس، وزارت کشور، استانداری خوزستان، دفتر نماینده ولی فقیه در استان، مدیران و کسانی که اندک نگرانی بابت میراث فرهنگی استان خوزستان دارند خواهشمندیم نسبت به اقدامات فعالانه وارد عمل شوند چراکه حذف تنگ بتا بی‌شباهت به تخریب بامیان نبوده و یک فاجعه فرهنگی با تبعات جهانی محسوب می‌شود.
در ادامه این پیگیری‌ها، سید محسن حسینی (معاون میراث فرهنگی خوزستان) به ایلنا گفت: به دلیل صعب العبور بودن منطقه امکان استقرار نیروهای یگان حفاظت به شکل دائم وجود ندارد. اما نیروهای ما به شکل دوره‌ای از این آثار بازدید می‌کنند. در حدود دو هفته پیش گزارشی مبنی بر ایجاد تونل از پشت آثار به منظور تخریب و انفجار نگارکندها دریافت کردیم که در بازدید از محل صحت این موضوع تایید شد و در محل آثار مواد منفجره نیز کشف و ضبط شد.
او تصریح کرد: این حادثه تازگی ندارد و پیش‌تر نیز اتفاق افتاده بود. موضوع از طریق نیروهای امنیتی، سیستم قضایی و یگان حفاظت در حال پیگیری است. تا این لحظه هیچ آسیبی به نقش برجسته‌ها وارد نشده، در آخرین اخبار دریافتی چند شب پیش میان نیروهای انتظامی و قاچاقچیان درگیری مسلحانه رخ داده که در این میان تعدادی از این افراد نیز شناسایی شده‌اند که امیدواریم ظرف چند روز آینده دستگیر شوند.
او گفت: متاسفانه حفاران متوهم خیال می‌کنند که در قلب این نگارکندها طلا و عتیقه جاسازی شده و همین امر باعث صدمه زدن و تخریب این آثار می‌شود. از این دست آثار در شمال خوزستان و مناطقی مانند ایذه، کرمانشاه و کردستان نیز وجود دارد که به جز تخریب و از بین بردن یک اثر فرهنگی هیچ سودی عاید این متخلفین نخواهد کرد.
سعید بلدی، بخشدار این حوزه «چِلو»، نیز در پاسخ به نگرانی‌های فعالان میراث فرهنگی پیراون انفجارهای مکرر در تنگ بتا به ایلنا گفت: در جریان اتفاقات تنگ بتا هستم. اما انفجارها صحت ندارد. نمی‌دانم چه کسی به شما گفته است، شماره تماس این فرد را بدهید تا خودمان با وی تماس بگیریم. دیروز من با دهیار و شورای آنجا گفتگویی داشتم که به من گفتند دو هفته پیش با دریل «کتیبه» را سوراخ کرده بودند. با مدیر میراث از محل بازدید کردیم اما اتفاقی نیفتاده بود.
به گزارش ایلنا، سنگ‌نگاره «تنگ بتا» بازمانده از عصر «الیمایی» دارای ۱۲ پیکره است که ۹ تن کنار هم و در یک ردیف جای گرفته و سه تن دیگر در قابی کوچک‌تر و در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. این سنگ‌نگاره که در یک قاب بزرگ حجاری شده، ۸.۵ متر درازا و ۲ متر پهنا دارد که بزرگ‌ترین سنگ‌نگاره الیمایی به شمار می‌آید.
این سنگ‌نگاره در سال ۱۸۴۱ میلادی توسط «سر هنری لایارد» با راهنمایی مردم بومی کشف شد. این نگارکند پس از ۹۰ سال با گرفتن نخستین عکس‌ها در سال ۱۹۲۹ میلادی به وسیله «مونی پنی» کنسول انگلیس در اهواز و چاپ آن از سوی هرتسفلد، باستان‌شناس نامدار در سال ۱۹۳۰، در میان تاریخ‌نگاران و باستان‌شناسان شناخته شد.
نخستین شرح در باره این سنگ‌نگاره و بررسی ریزه‌کاری‌ها و سنگ‌نبشته‌ها به وسیله «بیوار» و «شکد» در سال ۱۹۶۲ میلادی که به دشت شیمبار آمدند، انجام شد. «هانسمن» در سال ۱۹۶۳ میلادی در جریان سفر در چهارچوب «برنامه توسعه ملی ایران» و بعدتر «لویی واندن برگ» و «کلاوس شیپمان» در سال‌های ۱۹۶۴ و ۱۹۶۸ و سال ۱۹۷۵ از این نقش‌برجسته دیدن کردند.
سنگ‌نگاره ۲۰۰۰ساله «تنگ بتا (بتان)» در شهرستان اندیکا، دهستان للر و کتک و در یک کیلومتری جنوب روستای مورت پادلا واقع شده که با شماره ۲۵۹۸۹ در تاریخ ۲۶ اسفندماه ۱۳۸۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، اما در تمامی این سال‌ها هرگز مورد توجه و اقبال مدیران فرهنگی قرار نگرفته است.
