ایرنا، ۱۴۰۳/۱۱/۲۹
ساری- ایرنا- روزانه افراد زیادی نظاره گر فرایند تخریب بنای تاریخی برج مقبره “سید زرین نوا” معروف به “زرین نوا” در قائمشهر هستند و در این بین دوستداران میراث فرهنگی هم کم کاری در قبال حفظ این بنای تاریخی را به مسوولان امر گوشزد می کنند.
به گزارش ایرنا، برج مقبره امامزاده “سید محمد زرین‌نوا” مربوط به سده هشت هجری قمری است و در روستای چمازکتی شهرستان قائمشهر قرار دارد این بنای حدود ۷۰ متری و محوطه چند هکتاری در میان قبرستان قدیمی و فعلی محل و در میان درختان کهنسال واقع شده و دور تا دور این مجموعه را زمین های کشاورزی فرا گرفته است. این بنا دارای پلان چهار ضلعی است که هر ضلع خارجی آن ۵ در ۵ متر و ضلع درونی آن ۳۴۰ در ۳۴۰ سانتی متر و ضخامت دیوارهای آن ۸۰ سانتیمتر است. در نمای بیرونی بنا بدنه چهار گوش، قسمت انتقالی هشت ضلعی و گنبد هرمی شکل هشت وجهی قابل تشخیص است.
ساختمان بقعه دارای گنبدهای سنتی و ضریح منبت کاری و شامل بنایی چهار ضلعی است که نمای بیرونی آن در هر ضلع دارای طاق‌نمای تزیینی است و منتهی‌الیه بدنه ردیفی از مقرنس آجری است که در میان هر دو قرنیس نیم‌دایره‌هایی برای نصب کاشی به چشم می‌خورد.
حدفاصل بدنه و گنبد بنا به وسیله چهار فیلپوش تبدیل به هشت ضلعی شده و پایه‌ای برای احداث گنبد رک هشت ضلعی به وجود آمده و سقف داخل بنا نیم‌دایره و گچ‌کاری شده است.
در داخل بنا صندوق چوبی با تزئینات ظریف و زیبا دیده می‌شود که در گذشته دارای کتیبه بوده و اکنون این کتیبه در گنجینه میراث فرهنگی استان مازندران، نگهداری می‌شود. در این کتیبه تاریخ ساخت بنا سال ۸۵۵ هجری قمری (معادل ۱۵۰۰ پس از میلاد) و نام معمار استاد فخرالدین بن محمود ذکر شده ولی نام متوفی درج نشده است. اما بر اساس زیارتنامه داخل بقعه، نام متوفی آقا سید محمد ابن سیدعلی زری نوایی عنوان شده است.
این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۳۲۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بنا به داده های آماری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، حدود سه هزار اثر و بنای تاریخی در استان شناسایی و ثبت شده است که این آثار شامل مجموعه هایی همچون خانه، کارخانه، پل، برج مقبره و مدرسه است.
از جمله چالش های دامنگیر آثار تاریخی مازندران مالکیت برخی از این بناهای تاریخی ثبتی توسط ادارات و نهادهای غیر میراثی است که این مساله باعث شده تا علاوه بر اینکه اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هیچ دخل و تصرفی در این آثار نتواند داشته باشد در زمان مرمت نیز اعتبار یا بودجه ای از سوی نهاد مربوطه اختصاص نمی یابد.
بنا به گزارش این اداره کل مالکیت ۴۰ بنای تاریخی ثبتی در اختیار نهادها و ادارات استان است که میراث فرهنگی نمی‌تواند هیچ دخل و تصرفی در این آثار داشته باشد. این بناهای تاریخی شامل خانه ها و حتی کارخانه هستند که با توجه به قدمت و ارزشی که دارند در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده اند.
برج مقبره سید زرین نوا نیز از جمله این بناهای تاریخی ثبتی که مالکیت آن را اداره اوقاف و امور خیریه مازندران برعهده دارد اما در زمان نیاز به ترمیم و احیا بنا درخواست تخصیص اعتبار و منابع مالی با در بسته برخورد کرده است.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران روز دوشنبه با اعلام این مطلب به خبرنگار ایرنا گفت: این برج مقبره جز آثار تاریخی ثبتی میراثی کشور به شمار می رود که زمان ساخت آن به دوره تیموری بر می گردد.
محسن باستانی با تایید نیاز به ترمیم و مرمت این بنای تاریخی اظهار کرد: با توجه به اینکه مالکیت این برج مقبره با اداره کل اوقاف و امور خیریه مازندران است برای انجام مراحل مرمت درخواست تخصیص اعتبار و منابع مالی از این نهاد شده است.
وی ادامه داد: براساس ماده ۱۳ قانون حمایت از مرمت و احیای بافت های تاریخی و فرهنگی هر دستگاه اجرایی می بایست هزینه مرمت بنای تاریخی که مالک آن است را پرداخت کند اما در این زمینه اوقاف استان همراهی و همکاری لازم را ندارد.
ماده ۱۳ قانون حمایت از مرمت و احیای بافتهای تاریخی – فرهنگی می گوید که دستگاه های اجرایی و نهادها مکلف هستند که هزینه های مربوط به پژوهش، حفاظت و مرمت آثار منقول و غیر منقول ثبت شده در فهرست آثار ملی و آثار واجد ارزش تاریخی – فرهنگی و فهرست های مربوط به آثار در اختیار و یا در حیطه موضوع تخصصی همان دستگاه را از محل اعتبارات خود تامین کنند. این اعتبارات در چهارچوب ضوابط قانونی سازمان هزینه می‌شود.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران گفت که در سال جاری این اداره کل برای مرمت برج مقبره سید زرین نوا اعتباری اختصاص داده است اما این اعتبار برای این منظور کافی نیست و می بایست اوقاف به عنوان مالک بنا براساس قانون در این خصوص پای کار باشد.
