برنامه «چشم شب روشن» به تهیه کنندگی امیر قمیشی، با اجرای محمد صالح علا، با حضور اکبر نبوی ـ کارشناس و منتقد سینما ـ چهارشنبه ۲۲ دی‌ماه، میزبان همایون اسعدیان، کارگردان و فیلمساز بود.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی «چشم شب روشن»، اکبر نبوی با بیان اینکه سینما امروز مانند یک جوان ۳۴ ساله است که برای آن برنامه‌ریزی صورت گرفته، گفت: همه تلاش کردند به شکلی از سینما مراقبت کنند تا بتواند به مسیر خود ادامه دهد، به اندوخته‌های فرهنگی آن اضافه شود و امروز به رغم انتقادها به آن افتخار می‌کنیم. از نظر شما اکنون در چه وضعیتی هستیم و آیا این مراقبت‌ها به جایی رسیده که احساس بیم نسبت به سینما نداشته باشیم؟
فرستنده : خانم مرضیه بردبار
به این سینما افتخار می‌کنم
اسعدیان در مقابل با اشاره به اینکه من نیز به این سینما افتخار می‌کنم، افزود: ما بیش از هزار جایزه بین‌المللی را در کارنامه خود داریم و کشورها به رغم اینکه ممکن است فیلم‌ها مخالف آن‌ها باشد، حاضرند بهای بسیاری برای این آثار بپردازند و همین که پرچم جشنواره‌شان با این فیلم ها بالا می‌رود، مایه افتخار است.
تعطیل نشدن سینما بعد از انقلاب را مدیون امام (ره) هستیم
وی ادامه داد: بسیاری تصور می‌کردند سینمای بعد از انقلاب تعطیل شود و ما مدیون این جمله امام خمینی (ره) هستیم که ما با سینما مخالف نیستیم، بلکه با فحشا مخالفیم. این باعث شد عده‌ای از فیلمسازان قبل از انقلاب که می‌خواستند بعد از آن در سینما فعالیت داشته باشند و عده‌ای از مسؤولان جدید دلبسته فرهنگ آمدند سینما را راه‌اندازی کردند. پس از آن نوعی از سینمای جدید در انقلاب متولد شد.
مسؤولان فکر می‌کنند تمام وظایف فرهنگی را باید سینما انجام دهد
کارگردان فیلم «طلا و مس» با بیان اینکه مشکل از توقعات شروع شد، یادآوری کرد: تمام مسؤولان باری را بر شانه سینما می‌گذارند که اساسا سینما تحمل آن را ندارد، یعنی انگار تمام وظایف فرهنگی را باید سینما انجام دهد. وقتی گله‌مندیم چرا اخلاقیات در جامعه سیر نزولی دارد، هیچکس بررسی نمی‌کند که مساجد و آموزش و پرورش در این رابطه چه کاری انجام داده‌اند.
وی افزود: به محض اینکه در سخنان رهبر انقلاب درخصوص لاابالی‌گری فرهنگی صحبت می‌شود، همه منتظرند که نوک پیکان را به سمت سینما بچرخانند. انگار یادمان رفته که بخشی از سینما سرگرمی است، مردم بسیاری اوقات به سینما می‌آیند که دو ساعت بخندند، اما دیدگاه ما بیشتر آموزشی است.
اسعدیان گفت: اگر فکر کنیم مسؤول بی‌فرهنگی تنها سینماست، فکر می‌کنیم سینما یک وسیله تبلیغی برای بیان چیزی است که برای ما ارزش دارد. به فرض اینکه سینما یک وسیله تبلیغی باشد و تریبونی برای بیان عقاید دولت در نظر گرفته شود، سینما به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد و بی اثر است و هیچ فیلمی نمی‌تواند خللی در پایه‌های یک نظام ایجاد کند.
کارگردان فیلم «بوسیدن روی ماه» ادامه داد: کسانی که می‌گویند فیلمی پایه‌های نظام را متزلزل کرده است، نمی‌دانند چه توهینی به نظام می‌کنند. در هر دو سوی قضیه نظام‌های کمونیستی و معمولی این دیدگاه شکست می‌خورد.
متعهدترین سینما به آرمان‌ها و منافع ملی هالیوود است
اکبر نبوی در ادامه‌ی این برنامه بیان کرد: معتقدم متعهدترین سینما به آرمان‌ها و منافع ملی که شوروی سابق به گرد پای آن نمی‌رسید، هالیوود است، مناسباتی آنجا شکل گرفته که بهم پیوستگی‌ها اتفاق افتاد و هالیوود شکل گرفت.
اسعدیان در این رابطه اظهار کرد: اصولی در نظام هالیوود وجود دارد که نباید خدشه‌دار شود و خانواده و پرچم کشور اصل است. آن‌ها فیلم‌های فراوانی درباره خانواده و بچه‌ها دارند و انتقاد به رییس‌جمهوری اصل و کابوس نیست، بلکه اصل احترام به خانواده و حراست از بچه‌هاست. معتقدند انتقاد به اف بی آی مشکلی ایجاد نمی‌کند، چون کابوس آمریکایی محسوب نمی‌شود.
شرایط به گونه‌ای شده که اگر امروز «گاو» به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود
کارگردان فیلم «شب روباه» با اشاره به فیلم «گاو»، گفت: در جلسه شورای پروانه ساخت گفتم تنها فیلمی که باعث شد سینمای ایران مجوز کار بگیرد فیلم «گاو» مهرجویی بود، اما ما شرایط را به گونه‌ای کردیم که اگر امروز این فیلم به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود.
وی ادامه داد: ما در حال وسیع کردن این دایره بر اساس سلیقه شخصی هستیم. انگار خط قرمزها را نظام نمی‌گذارد، بلکه تک تک ما در حال وضع کردن این خط قرمزها هستیم. در حقیقت اجتهاد و تعابیر شخصی داریم و فکر می‌کنیم یک تنه حافظ مال و ناموس مردم هستیم. ما بار روی دوش سینما را با این کارها زیاد کردیم و هر اتفاقی که در جامعه می‌افتد و بی‌اخلاقی صورت می‌گیرد، فکر می‌کنیم مسؤول آن سینماست.
مساجد چه کاری انجام داده‌اند؟
اسعدیان در ادامه با بیان اینکه نمی‌دانم آیا در ادامه می‌توانم بپرسم که اگر سینما باعث رقم خوردن این اتفاقات شده، مساجد چه کاری انجام داده‌اند، افزود: در جشنواره‌ای مربوط به روحانیت با یکی از دوستان همین بحث را داشتم که شما چه کاری انجام داده‌اید و چرا ما را مورد عتاب قرار می‌دهید.
کارگردان فیلم «نیش» یادآور شد: شرایط اجتماعی و جهانی به گونه‌ای است که می‌توانید کنترل وسیع داشته باشید. واردکننده نگاتیو و تجهیزات، بنیاد سینمایی فارابی بود که حتی بودجه را از آنجا می‌گرفتیم و این باعث می‌شد به طور خود به خود بتوانند ما را کنترل کنند در همان مقطع هم اعتراض‌هایی در خصوص این کنترل وجود داشت. امکان مقیدکردن هنر به این شکل وجود ندارد و باید برای آن بسترسازی صورت بگیرد.
وی با اشاره به اینکه درک ما از زمانه در زمینه سینما اهمیت دارد، گفت: در دهه ۶۰، سینما راه‌اندازی شد؛ یعنی عده ای مسؤول و فیلمساز دلسوز آمدند و سینمای ایران را راه‌اندازی کردند، چون حاکمیت علاقمند به حضور سینما بود، حمایت می‌کرد و یارانه می‌داد و فیلم‌ها ارزان ساخته می‌شد. از این طریق حاکمیت می‌توانست دیدگاه‌های خود را در سینما اعمال کند، اما به تدریج زمانه تغییر کرد و مجبور به بازسازی فضا شدیم.
اسعدیان افزود: ما با انفجار تکنولوژی و تصویربرداری اچ دی و از بین رفتن نگاتیو روبرو شدیم و این تحولات در تمام رشته‌های هنری اتفاق افتاد. در کنار این تحولات خیل بزرگی از جوانان علاقمند نیز وارد سینما شدند.
با سونامی حاصل از انفجار تکنولوژی روبرو هستیم اما …
این فیلمساز بیان کرد: حضور انبوه جوانان علاقمند و انفجار تکنولوژی نوعی سونامی ایجاد کرده است، اما مسؤولان همچنان با ساختار ۲۰ سال پیش در آن کار می‌کنند. هنوز مکانیزم شورای پروانه ساخت مربوط به ۲۰ سال پیش است و تنها دیدگاه‌ها کمی بازتر شده، اما مکانیزم همان است.
وی افزود: این انفجار تکنولوژی به گونه‌ای است که افراد همسن من متوجه آن نشده‌اند، اما نسل جوان که با آن بزرگ شده‌اند و در حال آوردن این سونامی همراه خود هستند. ما برای این سونامی برنامه‌ریزی نکردیم، بلکه روی مدل‌های سابق خود پافشاری می‌کنیم. خودمان برای آن طرفی‌ها خوراک تهیه کنیم و ممکن است فیلمی زیرزمینی تهیه کنیم که ارزش زیادی ندارد، اما ارزش سیاسی برای جریانات دارد.
اسعدیان یادآوری کرد: لازمه این کارها تغییر قانون است که سعه صدر خود را در آن افزایش دهیم و تعبیر درستی از منافع ملی داشته باشیم و به طور واقع بینانه به باری که روی دوش سینما می‌گذاریم، فکر کنیم.
این فیلمساز در خصوص اینکه چرا خانواده سینما برای آینده خود برنامه‌ریزی نمی‌کند، گفت: به طور طبیعی وظیفه خانه سینما این است که به طور بلند مدت به مسائل نگاه کند و با داشتن استراتژی، هشداردهنده باشد و لازمه این موضوع امنیتی است که دولتمردان برای آن فراهم می‌کنند.
وی افزود: منوچهر شاهسواری جمله زیبایی دارد که ارزش کشورها در تمام دنیا به سینمای آن‌ها سنجیده می‌شود. اگر این سینما را کوچک و حقیر کردیم و دیدگاه ژورنالیستی داشتیم (همه درباره داعش و بهار عربی) فیلم بسازند، فایده‌ای ندارد.
اسعدیان اظهار کرد: اگر حافظ و سعدی و شکسپیر می‌مانند به این دلیل است که از مسائل عام انسانی صحبت می‌کنند، نه مسائل دیگر. هر گاه این آثار خاصیت خود را از دست بدهند، تبدیل به یک اثر تاریخی می‌شود. ما متخصص این هستیم که هنر صنعت سینما را به یک اثر روزمره مثل روزنامه نزدیک کنیم.
جشنواره فجر را به یک دورهمی تبدیل کرده ایم
کارگردان «یک روز به‌خصوص» درباره جشنواره فجر نیز گفت: ما هر سال جشنواره فجر را به یک دورهمی تبدیل کردیم و امسال ۳۳ فیلم داریم و اگر بگوییم امسال جشنواره فجر ۳۰ فیلم خوب داریم، می‌گویم معجزه صورت گرفته است. اگر از بین ۳۰ فیلم ۲۰ فیلم انتخاب می‌شد، رقابت معنا پیدا می‌کرد.
«چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی، با اجرای محمد صالح علا شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت ۲۳ از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.
