چهل سال صبر برای دو آهنگساز

آثار دو آهنگساز نامدار ایرانی یکشنبه شب، ۵ فوریه بعد از چهل سال انتظار اجرا شد، اما نه در ایران، محل زندگی این آهنگسازان بلکه در شهر صوفیه، پایتخت بلغارستان.

صوفیه

آثار ارکسترال امانوئل ملیک اصلانیان و باله ‘روز ششم’ از مهران روحانی در این روز به اجرا در آمدند.

کنسرت رنگ‌های پارسی با همت نیسان روحانی، نوازنده پیانو و نتیجه تلاش او برای همکاری با ارکستر فیلارمونیک صوفیه میسر شد.

نیسان روحانی یکی از انگیزه‌های خود برای هماهنگی و تلاش برای احقاق این کنسرت را قدردانی از شخصیتی بزرگ دانست که یکی از مهمترین دستاوردهایش “رواج نوازندگی صحیح پیانو” در ایران بوده است.

او در این باره می‌گوید: “سال ۲۰۱۵ صدمین سالگرد تولد امانوئل ملیک اصلانیان بود ولی متاسفانه هیچیک از مسئولان و بزرگان هنر کشور برنامه‌ای برای بزرگداشت او در ایران برگزار نکردند. این مسئله من را شدیدا متاثر کرد و به همین دلیل تصمیم گرفتم تمام تلاش خود را برای تقدیر از این شخصیت بزرگ و ترویج آثار او را انجام دهم.”

بعضی از آثار ملیک اصلانیان تنها یک بار در دهه ۵۰ در تالار رودکی به رهبری فرهاد مشکات اجرا شد. نیسان روحانی که از نزدیک با این آهنگساز آشنا بود، سال‌ها در فکر اجرای آثار او بود.

“من شخصا آقای ملیک اصلانیان را می‌شناختم، علاوه بر تاثیری که در موسیقی کلاسیک و نحوه اجرای پیانو در ایران داشت، یک اندیشمند و فیلسوف هم بود و علاقه شدیدی به تاریخ و فرهنگ ایران داشت. او اولین پیانیستی بود که درست نواختن را با رعایت ضوابط بین‌المللی در ایران جا انداخت. علاوه بر همه اینها بسیار مهربان و متواضع بود.”

“با آنکه هیچوقت شاگرد او نبودم، به او ارادت خاصی داشتم. او همسایه خاله‌ام بود و هر وقت برای دیدن خاله‌ام می رفتم صدای پیانو نواختن او را از طبقه پایین می‌شنیدم. همه این نواها از بچگی در گوشم بود.”

صوفیه
اسلاویل دیمیتروف (راست) مهران روحانی (وسط)

سفرهای متعدد برای اجرای کنسرت و همکاری با موزیسین‌های بلغارستان، فرصت آشنایی با ارکستر فیلارمونیک صوفیه، یکی از معتبرترین نهادهای موسیقی در اروپا را برای نیسان روحانی فراهم آورد.

اما انگیزه مهم دیگری سال‌ها بود که در پس ذهنش زمزمه می‌کرد؛ معرفی و شناساندن باله روز ششم پدرش که بر اساس داستان آفرینش نوشته شده و آن را از دوران کودکی شنیده بود.

“من از کودکی شاهد زندگی پدرم بودم، اینکه چطور آن همه سال بی وقفه به کار آهنگسازی و تدریس مشغول بود آن هم بدون آن که امیدی به شنیدن اجرای آن داشته باشد. بازی با ملودی‌های روز ششم و تدوین و دوباره نواختن آن، همه در گوشم بود. وقتی به لندن مهاجرت کردم متوجه شدم امکاناتی وجود دارد که بتوانم شرایط اجرای آن را فراهم کنم و بتوانم به نحوی از همه زحمات او قدردانی کنم.”

دست‌اندکاران ارکستر فیلارمونیک صوفیه به رهبری اسلاویل دیمیتروف به محض مطالعه نت‌های باله روز ششم و دو اثر ارکسترال از ملیک اصلانیان به جایگاه این دو هنرمند در موسیقی جهان پی برده و از پیشنهاد نیسان روحانی برای اجرای این قطعات به شدت استقبال کردند.

نیسان روحانی
نیسان روحانی، نوازنده پیانو کنسرتو شماره ۲۳ موتسارت را در این کنسرت اجرا کرد

نیسان روحانی در پاسخ به این سوال که چرا این قطعات بخصوص را برای اجرا مناسب دانست گفت: “روز ششم ۳۹ سال است که اجرا نشده است. کارهای آقای اصلانیان هم بیش از ۴۰ سال است که از اجرای آن می‌گذرد و فکر کردم اجرای این دو با هم نه تنها برای بزرگذاشت این دو هنرمند مناسب است بلکه برای ترویج و شناساندن کارهای آنها نیز بسیار مفید است.”

او عدم همکاری آهنگسازان و یا بازماندگان آنها برای در دسترس قرار دادن نت‌ها، عدم وجود روند حفظ و اشاعه نت‌های موسیقی و یا کتابخانه‌ای ملی که در جمع‌آوری این آثار تلاش کند را از عوامل اصلی به اجرا درنیامدن بسیاری از کارهای ارزشمند در عرصه موسیقی کلاسیک ایرانی دانست.

نیسان روحانی که ساکن لندن است برای شناساندن آهنگسازان مشهور ایرانی و ترویج موسیقی کلاسیک ایران در غرب فعالیت‌های زیادی انجام داده است. در زمینه این تلاش‌ها می توان از کنسرت حماسه پارسی نام برد که در ۲۰۱۴۴ در کدگن هال لندن اجرا شد.

در پاسخ به این سوال که چرا سه سال برای برگزاری کنسرتی دیگر طول کشیده است گفت: “من باید همه کارها را خودم انجام دهم. از پیدا کردن نت‎های قطعات گرفته تا پیدا کردن ارکستر و رهبر آن. حتی طراحی اعلامیه و تبلیغ و بیشتر هزینه کنسرت.”

کنسرت حماسه پارسی براساس اعلام کدگن هال اولین کنسرت موسیقی کلاسیک در لندن بود که صرفا به اجرای آثار آهنگسازان سرشناس ایرانی از جمله امین‌الله حسین، رضا والی، لوریس چکناواریان و مهران روحانی اختصاص یافت.

به این ترتیب برای اولین بار آثار این آهنگسازان به همراهی ارکستر داکلندز سینفونیا به اجرا درآمد.