خبرنگاران در برخی کشورها زندگی پرخطری دارند. به گفته سازمان گزارشگران بدون مرز، تنها در سال جاری میلادی دستکم ۶۵ تن از آنان حین انجام کار کشته شدهاند. ایران هم یکی از پنج زندان بزرگ خبرنگاران خوانده شده است.
اطلاعرسانی خبرنگاران بسیاری از کشورهای جهان درباره فساد مالی و تبهکاری سازمانیافته میتواند به بهای جان آنان تمام شود. به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، در سال جاری میلادی (۲۰۱۷) دستکم ۶۵ خبرنگار جان خود را در رابطه با کارشان از دست دادهاند. حدود نیمی از این قربانیان در مناطقی فارغ از مناقشه و درگیریهای مسلحانه زندگی میکردهاند.
بنا به اعلام سازمان گزارشگران بدون مرز در برلین در روز سهشنبه (۱۹ دسامبر/ ۲۸ آذر)، خبرنگاران در کشورهایی مثل مکزیک یا فیلیپین، به دلیل گزارشدهی درباره موضوعهایی مثل فساد مالی و تبهکاری سازمانیافته، هدف سوءقصدهای مرگبار قرار گرفتهاند.
طبق برآورد سالانه گزارشگران بدون مرز، کشورهای سوریه با ۱۲ قربانی، مکزیک با ۱۱، افغانستان با ۹، عراق با ۸، و فیلیپین با ۴ خبرنگار کشتهشده، خطرناکترین مناطق برای خبرنگاران، شهروند ـ خبرنگاران و کارکنان رسانهها بودهاند.
ایران یکی از پنج زندان بزرگ خبرنگاران
افزون بر این، دستکم ۳۲۶ تن از کارکنان رسانهها در سراسر جهان در زندان به سر میبرند. حدود نیمی از مجموع این ۳۲۶ خبرنگار، تنها در زندانهای پنج کشور چین، ترکیه، سوریه، ایران و ویتنام هستند.
در فهرست سازمان گزارشگران بدون مرز، ایران با ۲۳ فعال رسانهای زندانی، یکی از پنج زندان بزرگ خبرنگاران جهان محسوب میشود. سوریه با ۲۴ زندانی یک گام جلوتر از ایران و ویتنام با ۱۹ زندانی، پنجمین زندان بزرگ خبرنگاران است. ترکیه و چین در صدر فهرست قرار دارند.
طبق گزارش سالانه سازمان گزارشگران بدون مرز، قوه قضائیه ترکیه خبرنگاران را برای زمانی طولانی به شکلی سیستماتیک و بدون حکم قضایی در بازداشت موقت نگه میدارد. دستگاه قضایی با همین شیوه دنیز یوجل، خبرنگار روزنامه آلمانی “دی ولت” را بدون کیفرخواست، از فوریه سال جاری میلادی تاکنون، در حبس نگه داشته است.
وضعیت رسانهها در ویتنام نیز وخیمتر شده است. این کشور مجموعا ۲۵ وبلاگنویس را زندانی یا از کشور اخراج کرده است.
اخیرا “کمیته حمایت از روزنامهنگاران” که مرکز آن در نیویورک است، اعلام کرده بود که شمار روزنامهنگاران زندانی در جهان به رکوردی تاریخی دست یافته است.
ربوده شدن خبرنگاران
تا پایان سال ۲۰۱۷ در سراسر جهان و بیش از همه در سوریه، یمن و عراق ۵۴ تن از کارکنان رسانهها ربوده شدهاند. به گزارش سالانه سازمان گزارشگران بدون مرز، تنها در سوریه در حال حاضر دستکم ۲۲ خبرنگار بومی و ۷ فعال رسانهای خارجی، در دام گروههای مسلح گرفتار آمدهاند. حتی برخی از این افراد بیش از پنج سال است که در اسارت این گروهها هستند.
در این میان، مواردی بوده است که خویشاوندان و همکاران این ربودهشدگان، به خاطر هراس از به خطر افتادن جان آنان، تازه پس از سالها از سرنوشت این افراد خبر دادهاند.
سازمان گزارشگران بدون مرز از سازمان ملل خواسته است تا دست به اقدامی فوری بزند. به گفته این سازمان، تعیین یک گزارشگر ویژه سازمان ملل برای حفاظت از خبرنگاران، میتواند به اعمال موازین جهانی انجامیده و از این طریق از شمار اقدامات خودسرانه و اعمال خشونتآمیز به شکل مؤثری بکاهد.
به گفته این نهاد غیردولتی بینالمللی، گرچه سازمان ملل قطعنامههایی را در این مورد به تصویب رسانده، اما این قطعنامهها تاکنون تأثیر چندانی در راستای بهبود وضعیت کارکنان رسانهها نداشتهاند.