«”عمارت جنانی” نخستین بنای چند طبقه همدان که به عنوان یک اقامتگاه و مسافرخانه به یک برند در همدان تبدیل شده است، در حالی به تخریب نزدیک می‌شود که با تبدیل آن به یک هتل سنتی، می‌تواند یکی از برندهای گردشگری در این شهر باشد.»
به گزارش ایسنا، کمتر از ۶۰ روز قبل، آخرین خبرهای تخریبی از بافت تاریخی همدان مربوط به تخریب سالم‌ترین بخش بافت تاریخی همدان یعنی “چمن کبابیان” بود، اما بعد از گذشتِ همین مدت کوتاه، بار دیگر زمزمه‌های تخریب اثر دیگری به گوش می‌رسد، این بار تیغ لودرها عمارت “جنانی” یا همان “مسافرخانه آبادان” در همدان را نشانه گرفته است.
بنایی که با بیش از ۸۰ سال عمر و نمونه‌ی خاصی از معماری اواخر دوران قاجار و اوایل پهلوی که آن را نخستین بنای سه طبقه در شهر همدان می‌دانند و حتی برای افتتاح‌اش رضا پهلوی تا همدان می‌رود.
حسین زندی،فعال میراث فرهنگی همدان در این زمینه به ایسنا می‌گوید: این روزها یکی از نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی در همدان مسئله‌ی عمارت “جنانی” یا مسافرخانه آبادان است بنایی که نمونه‌ای از آثار معماری دوره پهلوی اول است. این بنا در نیمه خیابان شهدا که در گذشته با نام خیابان “شورین” شناخته می‌شد، واقع شده است.
او با بیان این‌که از حدود سه دهه‌ی قبل این مسافرخانه تعطیل شده و به حال خود رها شده است، ادامه می‌دهد: نه تنهامالک خصوصی توجهی به این بنا نداشته است، بلکه نهادهایی مانند شهرداری و میراث فرهنگی نیز برای حفاظت این بنای کم نظیر قدمی بر نداشته‌اند.
وی می‌افزاید: مدتی است مالک جدید بنا به بهانه‌های مختلف قصد دارد این بنا را تخریب کند، گفته می‌شود مالک بنا در نظر دارد پس از تخریب بنا، آن را به یک مرکز تجاری تبدیل کند. حتی به گفته‌ی همسایه‌های این عمارت تاریخی، مالک آن به تازگی نیز بخشی از بنا را تخریب کرده است.
او با تاکید بر این‌که این بنا پیشینه بسیار خوبی در حوزه‌ی گردشگری دارد، ادامه می‌دهد: این بنا به عنوان یک اقامتگاه و مسافرخانه به یک برند تبدیل شده است، امروز نیز می‌توان با مرمت و بازسازی آن را به یک هتل سنتی تبدیل کرد به شرطی که مدیران شهری، مالک مسافرخانه آبادان را ترغیب کنند تا برای حفاظت آن تلاش کند.
زندی تاکید می‌کند: به نظر می‌رسد مالک فعلی عمارت “جنانی” نمی‌داند چه گنجی در اختیار دارد و به راحتی می‌تواند با تبدیل آن به یک اقامتگاه بومی یا هتل سنتی، درآمد کلانی از آن به دست آورد.
این فعال حوزه میراث فرهنگی در همدان یکی از مشکلاتِ حفاظت از بناهای تاریخیِ خصوصی در همدان را مدیران دولتی می‌داند که منافع بخش خصوصی را در نظر نمی‌گیرند و اظهار می‌کند: در چنین مواردی شهرداری‌ها میتوانند با حذف عوارض باعث نجات بنا شوند. امیدواریم مدیریت شهری با مشوقهایی که در اختیار مالکان چنین بناهایی قرار می‌دهند باعث نجات بخشی آنها شوند.
او می‌گوید: متاسفانه مدیران ارشد استان، شعارِ گردشگری را مهم‌تر از مسئله‌ی زیرساخت‌ها می‌دانند، حتی استاندار همدان نیز به طور مداوم از اولویت گردشگری حرف می‌زند، اما به این نکته توجه ندارد که یکی از مهمترین عناصر گردشگرپذیری بناهای تاریخی هر منطقه است و عمارت جنانی نیز این ظرفیت را دارد، به شرطی که مدیران از حرف زدن دست بردارند و عملگرایی را پیشه کنند.
عمارت جنانی را برای جذب گردشگر نگه دارید
یلدا خاکباز، مدیرعامل انجمن پویشگران سفرپاک در همدان نیز در این زمینه به ایسنا می‌گوید: خیابان‌های قدیمی شهر و ساختمان‌هایش بخشی از میراث ملموس و ناملموس و البته هویت شهری افراد محسوب می‌شوند که باید قدر آنها را دانست. هنگام قدم‌زدن در این خیابان‌ها اندیشیدن به داستان‌ها و اتفاقات احتمالی که در طول زمان بر آنها گذشته، ذهن را میهمانِ تاریخِ دور و نزدیک شهر می‌کند. ساختمان‌هایی که سال‌های سال شاهد عبور و مرور شهروندان بوده و اگر زبان داشتند قصه‌ها و اسرار بسیاری را از آنها می‌شنیدیم. از تغییر و تحولات خیابان تا انتخاب‌ها و تصمیماتی که اهالی برای زندگی در آن خیابان و در نهایت شهر.
او با بیان این‌که این چرخه زندگی شهری، با آدم‌هایی که در زمان و مکان آن قرار می‌گیرند، معنا پیدا می‌کند، ادامه می‌دهد: مهم است این نکته را دریابیم که شهر واقعیتی انسانی دارد، واقعیتی که انکار آن در عمل حذف هویت شهر و لااقل بروز نقص و کاستی در آن است. ارتباط دوسویه‌ای که پیشتر در زندگی شهری به سبب توجه به درونیات آدمی بسیار پررنگ‌تر بود.
خاکباز می‌افزاید: در انسان‌شناسی شهری سعی بر این است که با نگاه جامع و تحلیل آن با همه رویکردهایش، در عین حفظ گذشته و هویت فرهنگی شهر، شرایط را برای رشد و پیشرفت فراهم کند.
این دوستدار میراث فرهنگیِ همدان می‌گوید: وضعیت کنونی عمارت جنانی یا (مسافرخانه آبادان) است. اولین بنای سه طبقه‌ای که در همدان با حضور رضاشاه افتتاح شد. این عمارت در یکی از شش خیابان اصلی منتهی به میدان مرکزی شهر به نام “شورین” دیروز و خیابان “شهدا”ی امروز قرار گرفته است که در زمان‌های مختلف کاربری‌های مختلفی داشته است و در آغاز محل زندگی خانواده‌های ارمنی همشهری بوده است بعد از آن کاربری آن به مسافرخانه آبادان تغییر می‌کند.
او با بیان این‌نکته که مردم محلی معتقدند دلیل این نام‌گذاری حضور بیشتر مسافران این مسافرخانه از جنوب کشور به ویژه آبادان وخوزستان بوده است، می‌افزاید: از آن پس بنا به شخصی به نام طغرلی و پس از آن به تراب‌زاده فروخته می‌شود و در حال حاضر مالکیت بنا به فردی به نام جواهری تعلق دارد.
وی همچنین در مورد نوع معماری این بنای تاریخی بیان می‌کند: سبک معماری آن شیروانی‌کوبی بوده و طرح هلالی در سطح فوقانی بنا، که روزگاری در همدان محبوب و فراگیر شده بود، چشم‌انداز بیرونی آن را در نگاه عابران خاص و متفاوت کرده است. عمارتی که حتی با گذر زمان و خستگی‌اش هنوز صبورانه چشم‌انتظار توجه است.
این فعال فرهنگی ادامه می‌دهد: توجه به این عمارت و احیای آن می‌تواند برای حفظ و بقای هویت شهری و حتی جذب گردشگر بسیار موثر باشد، البته مشروط بر این‌که برای مردم، با هدف مشارکت و برای سازمان‌های مرتبط، از نظر تسهیل در اجرا، ضرورت حفظ بنا درک و مهم در نظر گرفته شود تا بار دیگر تجربه تلخ تخریب خانه‌های محله کبابیان تکرار نشود، بنایی که می‌تواند با حفظ و احیای آن و کاربری متناسب با آن زندگی را دوباره به کالبد آدم‌های آن خیابان و آن شهر برگرداند.
