امروزه کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک شناخته می‌شود، کالایی که حیات بسیاری از صنایع به آن وابسته است، در ایران نیز کاغذ از جایگاه بالایی برخوردار است و علاوه بر صنعت چاپ و نشر، صنایع بسیاری نیز به آن وابسته هستند، با این وجود ما در داخل کشور هنوز به اهمیت خودکفایی در این حوزه واقف نشده‌ایم.
اگر نگاهی به گذشته تاریخی فعالیت ایران در حوزه تولید کاغذ بیاندازیم خواهیم دید آنچه که در پیشینه خود داشته‌ایم به هیچ روی با امروز ما قابل قیاس نیست. در حالیکه کشورهای بسیاری در منطقه از جمله چین، مالزی، هند، اندونزی و … در این عرصه خودکفا شده‌اند، ما با بی‌مهری تمام به تولیدات داخلی ترجیح داده‌ایم تا کاغذهای سفید وارداتی را استفاده کنیم، حتی در چاپ روزنامه‌هایمان که عمری چند ساعته دارند کمتر از کاغذهای داخلی بهره گرفته‌ایم. از همین روست که با وجود تاکید رهبر انقلاب بر زنده کر دن تولید کاغذ در داخل کشور و جذب سرمایه‌گذاری در این حوزه امروز پس از 5 سال شاهد توقف تولیدات داخل در حوزه چاپ و تحریر و بیکاری صدها کارگر ایرانی هستیم
البته این یک روی سکه است، روی دیگر سکه استفاده از کاغذهای وارداتی گران شدن کتاب، روزنامه و هر نوع کالای دیگری است که به واسطه کاغذ تولید می‌شود، چرا که نوسانات نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر این بازار داشته است.
از سوی دیگر اخیراً واردکنندگان کاغذ در خرید نیز دچار مشکلاتی شده‌اند، کشورهایی چون چین، کره و اندونزی از جمله کشورهایی هستند که فروش کاغذ به ایران را اخیراً و بدنبال تحریم‌های جدید علیه ایران با محدودیت مواجه کرده‌اند.
سید‌حسن میرباقری رئیس انجمن واردکنندگان کاغذ در این زمینه به تسنیم می‌گوید: اندونزی چند ماهی است که ثبت سفارش‌ها برای خرید کاغذ را نمی‌پذیرد و می‌گوید باید از واسطه‌های چینی استفاده کنیم، کره‌ای‌‌ها نیز مهلت داده‌اند تا نهایتاً آبان ماه بتوانیم از آن‌ها کاغذ تهیه کنیم و تا دو سه ماه آینده باید تسویه حساب کنیم.
وی ادامه داد: ما نشست‌هایی را با مسئولان وزارت بازرگانی برگزار کردیم، این مسئله چندان نگران‌کننده نیست، تنها دو کشور کره و اندونزی این مساله را به شکل مشخص مطرح کرده‌اند، چینی‌ها هنوز این موضوع را مطرح نکردند، من فکر نمی‌کنم زیاد بتوانند درباره کاغذ این مسئله تحریم‌ها را اعمال کنند.
میرباقری در عین حال از احتمال گران شدن قیمت کاغذ در آینده نزدیک خبر داده و می‌گوید: طبق اخبار کاغذ به فهرست کالاهای اساسی برای دریافت مابه تفاوت ارزی اضافه شده است. اما تاکنون هنوز هیچ ما به تفاوتی به واردکنندگان پرداخت نشده است. البته این اقدام بازهم همان مسئله چند نرخی بودن قیمت ارز و سوءاستفاده‌هایی که از این جریان وجود داشت را دوباره زنده خواهد کرد. ولی باید دید که این سیاست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حمایت از نشر و کتاب می‌تواند موفق باشد یا خیر.
در طول چند سال گذشته پدیده‌های مختلفی بر بازار کاغذ اثرگذار بوده‌اند، نوسانات نرخ ارز، تحریم‌ها و برخی مشکلات گمرکی از شاخص‌ترین نمونه‌هایی است که بازار کاغذ را دچار تلاطم کرده است. این مشکلات ضرورت خودکفایی در حوزه کاغذ را چندبرابر نمایان می‌کند.
اگرچه تغییرات قیمت ارز در چند ماه گذشته و گران شدن نسبی کاغذ موجب شده تا مصرف‌کنندگان کاغذ حرکتی هر چند کوچک در جهت استفاده از کاغذهای داخلی داشته باشند، اما برای فرهنگ‌سازی در این زمینه باید دست به کار شد، به هر حال حمایت از تولید داخلی کاغذ آغاز راه خودکفایی در این زمینه است و هر چقدر هم مسئولان، دولت، سرمایه‌گذاران خصوصی در این زمینه افدام کنند، باز نیازمند فرهنگ استفاده از تولید داخل در میان ناشران، چاپخانه‌داران و سایر مصرف‌کنندگان حوزه کاغذ هستیم.
