یادداشت روز سیدمحمد طباطبایی حسینی – کارشناس فرهنگی هنری
۱۰۰ کیلومتر که از جنوب تهران به سمت غرب کشور حرکت کنید، به شهری می‌رسید با سابقه تاریخی روشن؛ شهری که بعضی معتقدند معنی نامش «خرده طلا»ست. شهری که نامش با انار عجین شده است. ساوه؛ شهری که اگرچه در نزدیکی پایتخت قرار گرفته اما از نظر امکانات بسیار با آن فاصله دارد. شهری که هنوز یک سینمای مستقل و تمام وقت ندارد و حالا مدیران ناچار تدبیر کرده‌اند و تنها سالن آبرومند شهر را تبدیل کرده‌اند به سینما، آن هم به صورت پاره وقت. روزی جشن است و سینما تعطیل، روز دیگر همایش اداری و سازمانی است و سینما تعطیل و روز پس یا پیش از آن هم … . اما گویا همین هم غنیمت است و بسیار بهتر از نداشتن سینما.
ساوه چیزی بالغ بر ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و بعد از اراک دومین شهر استان مرکزی محسوب می‌شود؛ همان استانی که وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی تمایلی به سفر به آنجا ندارند گویا و ساوه شهری است که در طول ۲۰ سال اخیر هیچ کدام از وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی پا در آن نگذاشته‌اند. از زمین و آسمانش عبور می‌کنند و به دیگر نقاط می‌روند اما ساوه را نمی‌بینند، شاید. سخن کوتاه اگر شود و در یک جمله، خلاصه این است: «ساوه را کسی نمی‌بیند»؛ که این البته دلایل متعدد و گوناگون دارد.
با این همه در طول سه دهه اخیر پیشرفت کیفی هنر در ساوه اگرچه چشمگیر نبوده اما قابل توجه و اعتنا بوده است. هنرمندان شهرستان سخت‌کوشانه رشته هنری خود را پیگیری می‌کنند. نگاه هنرمندان از نگاه تفننی و سرگرمی دور و به نگاه تخصصی و علمی نزدیک شده است. مصداق بارز این ادعا تعداد فارغ التحصیلان تخصصی هنر از میان هنرمندان شهرستان است. در این مسیر البته تاثیر راه اندازی و فعالیت هنرستان هنرهای زیبا را در حدود دو دهه قبل نباید از نظر دور داشت. حالا ساوه در فضای هنری خود با کنشگران و فعالانی همراه است که نگاه تخصصی‌شان نسبت به دو دهه قبل بسیار چشمگیرتر است. این روند مثبت اما کمتر متاثر از لطف و عنایت مسئولان و بیشتر به دلیل دغدغه‌مندی و اهتمام و تلاش اهالی هنر بوده است. چه اینکه حدود ۲۰ سال قبل هنرستان با پیگیری هنرمندان پیشکسوت راه‌اندازی شد و پس از آن که با خانه به دوشی همراه بود با صبر و استقامت هنرجویان جوان و انگیزه آفرینی و امیددهی معلمان (بخوانید هنرمندان پیشکسوت) سر پا ماند. در مسیر رشد کیفی هنر در ساوه البته نباید اثرگذاری ارتباط هنرمندان ساوجی شناخته شده‌ای همچون ابوالفضل جلیلی و زنده‌یاد سید ضیاءالدین دری را نادیده گرفت؛ چه اینکه حضور و فعالیت آن‌ها در شهر ساوه و حضور هنرمندان ساوه‌ای در آثاری همچون فیلم حافظ و سریال کلاه پهلوی ( هر دو در شهر ساوه تولید شدند ) در ایجاد انگیزه و امید در میان هنرمندان شهرستان بسیار موثر بوده است. در حوزه هنرهای تجسمی نیز ادامه تحصیل دانش‌آموختگان هنرستان و ارتباط آن‌ها با محافل و مجامع هنری معتبر و انتقال آموخته‌ها و تجربه به هنرمندان جوان شهرستان در ارتقای کیفی آثار هنری موثر بوده است. از سوی دیگر بازگشت هنرمندان فارغ التحصیل به شهرستان و ماندن در کنار هنرمندان جوان را هم می‌توان دلیل دیگری در ارتقای کیفی هنر در ساوه ارزیابی کرد. هنرمندانی که حالا در آموزشگاه‌های هنری به انتقال دانش و تجربه مشغول هستند.
در کنار ارتقای کیفی هنر در ساوه در دو دهه اخیر که گذرا به عوامل آن اشاره شد، می‌توان مدعی شد که هنر ساوه بویژه در حوزه هنرهای نمایشی در یک دهه اخیر بسیار بیشتر دیده شده است. حضور و موفقیت در جشنواره‌ها در چند سال اخیر، بویژه حضور یک نمایش از ساوه در بخش مسابقه جشنواره تئاتر فجر برای نخستین بار و نیز تولید سریال و برنامه‌های تلویزیونی برای شبکه‌های سراسری را می‌توان دو دلیل عمده در بیشتر دیده شدن هنرمندان هنرهای نمایشی ساوه دانست. در این موضوع البته نباید فراموش کرد که آفت جشنواره‌زدگی و نیز سرریز شدن عطش دیده شدن گاهی موجب وارد آمدن زیان بر پیکر نحیف تئاتر در ساوه شده است که بررسی آن مجالی مجزا می‌طلبد.
آنچه در بالا آمد، درست یا غلط، محصول تلاش و استقامت هنرمندان ساوجی بوده است. تلاشی که در فقر امکانات و کمترین حمایت، هنر ساوه را سرپا نگاه داشته است. تلاشی که حاصلش بعضی امکانات حداقلی است که گویا مسئولان بدشان نمی‌آید به نام خود ثبتش کنند اما همه می‌دانند اگر همت و تلاش هنرمندان نبود حالا مثلا سالن تئاتر شهید چمران هم نبود، فرقی هم نمی‌کند در چه دوره‌ای بوده است. فاش اگر بگوییم این است که ساوه؛ شهری در نزدیکی پایتخت با کمترین امکانات فرهنگی و هنری مواجه است. سالن سینمای تمام وقت و استاندارد ندارد، سالن تئاترش که با تلاش تئاتری‌ها بنا شده اطاق نور و صدا ندارد، گالری درست و درمان برای برپایی نمایشگاه‌های هنری ندارد، مکانی برای برپایی نمایشگاه کتاب ندارد، اصلا در سه دهه اخیر هیچ نمایشگاه کتابی که حداقل ۲۰ ناشر در آن غرفه داشته باشند در ساوه برگزار نشده است و …
با این همه حضور و فعالیت هنرمندان ساوه کم نبوده است؛ میزبانی دو دوره متوالی جشنواره تئاتر استانی، برگزاری چندین دوره جشنواره تئاتر طنز، برگزاری چندین دوره جشنواره تئاتر دفاع مقدس، برگزاری چندین دوره همایش‌های تئاتر خیابانی، برگزاری جشنواره استانی فیلم کوتاه ۱۰۰، برگزاری فستیوال تعزیه و …
این همه تیتروار گفته شد تا شاید تلنگری باشد به مسئولان شهرستان و نیز مسئولان ارشد استان و حتی مسئولان فرهنگی کشور (به ترتیب میزان مسئولیت) تا حمایت کنند از اهل هنرِ این شهر تاریخی و نیز توجه کنند به ارتقای امکانات در حد مقدورات. این همه نوشته شدتا گفته شود اهل هنر ساوه دَه قدم برداشته‌اند تا بلکه مسئولان یک قدم بردارند.
