تقوایی، مردی که بارها خواستن را فریاد زد!

ناصر تقوایی کارگردانی است که بی‌آنکه بخواهد و بداند سال‌ها از سینما دورمانده و به حاشیه رانده شده است. اما حضور این کارگردان موج نوی سینمای ایران همواره بر سینما و آتیه سینمای ایران تاثیرگذار بوده است.

او که خالق آثار موفق و ماندگاری در سینما و تلویزیون است. در اواخر دهه 40 تا 50 و در کنار کارگردانان نوظهور و صاحب سبکی مانند «مسعود کیمیایی» و «داریوش مهرجویی» با آثار تأثیرگذار بر جریان سینما وارد این عرصه شد. ازاین‌رودر شمارکارگردانان موج نوی سینماایران قرار می گیرد. او خون تازه و نگاهی جدید را در رگ و پی سینما ایران دمید. به‌طوری‌که می‌توان تولد سینمای ایران پس از دوره ساخت فیلم فارسی را به او و کارگردانان هم‌عصرش نسبت داد. او همچنین برنده جایزه پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو برای فیلم ناخدا خورشید در سال ۱۹۸۸ است.

ناصر تقوایی در ۱۹ تیر ۱۳۲۰ خورشیدی در روستای عرب نشین سعدونی در جنوب شرقی آبادان به دنیا آمد. پدر تقوایی کارمند اداره گمرک بود و همین این شانس را به ناصر تقوایی می‌داد که به نقاط مختلف ایران سفر کند. خود تقوایی می‌گوید این سفرهای متعدد یکی از بزرگ‌ترین شانس‌های زندگی‌اش بوده است چراکه به‌واسطه این سفرها می‌توانسته بافرهنگ، آداب‌ورسوم و خلقیات مردم مختلف ایران آشنا شود.

تقوایی قبل از سینما در همان ایام نوجوانی عاشق ادبیات شد. داستان کوتاه‌ن می نوشت و به قول خودش فریفته شیوه‌های نو شد که بعدها در نوشتن فیلم‌نامه‌های درخشان فیلم‌هایش به کمکش آمد. اما باوجود عشق به ادبیات در دوران دبیرستان ریاضی خواند. ناصر تقوایی از دوران جوانی به سینما علاقه‌مند بود. وی یکی از عوامل فنی فیلم سینمایی «خشت و آینه» ساخته ابراهیم گلستان بوده و برخی از قواعد فیلم‌سازی را با فیلم «خشت و آینه» فراگرفته است. ناصر تقوایی پیش از اینکه فیلم‌سازی را آغاز کند، به ساختن مستند روی آورده بود. تقوایی ساخت مستندهایی بانام‌های «نان‌خورهای بی‌سواد»، «آرایشگاه آفتاب، «تاکسی‌متر»، «باد جن» و «فروغ فرخزاد» را در کارنامه دارد. آغاز کار وی به‌عنوان مستندساز نیز به اواسط دهه ۴۰ بازمی‌گردد.

اولین گام ناصر تقوایی در عرصه فیلم‌سازی حرفه‌ای، فیلمی نامتعارف نسبت به جریان فیلم‌سازی مرسوم زمان خوبود. فیلم «آرامش در حضور دیگران» با سرمایه گذاری تلویزیون ملی و از دل سینمای دهه پنجاه ساخته شد. داستان فیلم از مجموعهٔ «واهمه‌های بی‌نام‌ونشان» نوشتهٔ غلامحسین ساعدی برگرفته شده بود. آرامش در حضور دیگران پس از نمایش محدودی که در جشن هنر شیراز (شهریور ۱۳۴۹) داشت، توقیف و بایگانی شد و پس از چهار سال سرانجام از ۲۲ فروردین ۱۳۵۲ در سینما کاپری تهران به نمایش درآمد و با استقبال تماشاگران و منتقدان روبرو شد اما با اعتراض جامعهٔ پرستاران نمایشش برای همیشه متوقف شد.