ادامه کشمکش‌ها میان صداوسیما و ارشاد بر سر شبکه نمایش خانگی/ شورای عالی انقلاب فرهنگی به صراحت اعطای مجوز را به ارشاد واگذار کرده/ این دعوا به بیکاری ۱۵ هزار نفر منتج می‌شود
مهدی کوهیان می‌گوید: بر اساس آخرین مقرری قانونی که در حوزه محصولات سمعی و بصری و فعالیت‌های ویدیویی داریم، شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال ۷۱ ماموریت اعطای مجوز در حوزه ویدیویی را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی داده است.
ض1 چندی پیش سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد که تا اطلاع ثانوی مجوزی برای تولید سریال‌های نمایش خانگی صادر نخواهد کرد. بهمن حبشی (مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم) در توضیح این خبر گفت که به دلیل اینکه تعداد مجوزهای صادره و سریال‌های درحال تولید و آماده توزیع برای نمایش خانگی بیشتر از نیاز و ظرفیت بازار است، برای تعادل بازار و اینکه با پدیده سریال‌سوزی در شبکه نمایش خانگی مواجه نشویم، فعلا مجوزی برای تولید سریال‌های تازه صادر نمی‌کنیم.
صحبت‌های مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم در بین سینماگران با واکنش‌های اعتراضی همراه شده و بسیاری این اقدام سازمان سینمایی را غیرقانونی توصیف می‌کنند. در مقابل بسیاری از کارشناسان نیز توقف اعطای مجوز برای تولید مجموعه‌های نمایشی در شبکه نمایش خانگی را مرتبط به صداوسیما دانسته و معتقدند که صداوسیما در تلاش است تا شبکه نمایش خانگی را به عنوان زیرمجموعه خود معرفی کند تا به این ترتیب مجوز تولیدات در این رسانه زیر نظر سازمان صداوسیما باشد.
در همین راستا علی ژکان (کارگردان) در گفتگویی درباره سریال «بازی خانه» که قرار بود برای شبکه نمایش خانگی تولید کند، گفت که وقتی برای نتیجه پیگیری‌های مربوط به تولید این اثر به وزارت ارشاد رفتم، مسئولان مربوطه گفتند از اول تیرماه مسئولیت بررسی به سازمان صداوسیما واگذار شده و دیگر وزارت ارشاد متولی امر نیست. این در حالی است که به صورت قانونی صداوسیما نیز ساز و کار اجرای صدور مجوز را اعلام نکرده و ناگزیر از انتظار و معطلی هستیم.
تاکنون وزارت ارشاد نسبت به این موضوع هیچ واکنش رسمی نشان نداده و درخواست مصاحبه ایلنا درباره این مسئله را نیز بی‌پاسخ گذاشته است.
مهدی کوهیان (تهیه‌کننده سینما و حقوقدان در حوزه رسانه) در این باره به ایلنا گفت: هنوز اتفاق جدیدی از لحاظ حقوقی در خصوص موضوع وی‌او‌دی‌ها حادث نشده است. همچنان آخرین مقرری قانونی که در حوزه محصولات سمعی و بصری و فعالیت‌های ویدیویی داریم، همان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است که عنوان آن هم شرایط استفاده صحیح از لوازم، تجهیزات و محصولات مختلف سمعی و بصری و برنامه‌های تصویری در قالب ویدیو است که مصوبه جلسه ۲۹۸ مورخ ۲۲ دی ماه سال ۷۱ است. بعد از این در خصوص استفاده از محصولات ویدیویی و نشر و پخش آنها هیچ تصمیم دیگری در حوزه قانون‌گذاری و سیاست‌گذاری نداریم.
وی ادامه داد: در مصوبه شورای انقلاب فرهنگی صراحتا اینطور گفته شده: «شورای انقلاب فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ماموریت داد تا در آینده ضمن رفع ممنوعیت از فعالیت‌های ویدیویی هرچه زودتر اقدام به طراحی نظام اجرایی در تمامی حوزه‌های فعالیت‌های سمعی و بصری کند و آیین‌نامه‌های لازم را تهیه نماید و پس از تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به اجرا درآورد». در این مصوبه چند نکته اساسی مطرح است. اول اینکه شورای انقلاب فرهنگی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ماموریت داده که در آینده (یعنی بعد از سال ۷۱) از فعالیت‌های ویدیویی رفع ممنوعیت کند. یعنی ما نباید هیچگونه ممنوعیتی در حوزه فعالیت‌های ویدیویی داشته باشیم.
کوهیان افزود: مضافا بر اینکه وزارت فرهنگ باید هرچه زودتر اقدام به طراحی نظام اجرایی در تمامی حوزه‌های فعالیت‌های سمعی و بصری بکند. یعنی چه در حوزه صدور مجوز، چه در حوزه نیروی انسانی، حوزه نظارت و در دیگر حوزه‌هایی که ما برای فعالیت‌های سمعی و بصری متصور هستیم، طراحی نظام اجرایی صورت گیرد. همچنین تهیه آیین‌نامه‌های لازم را هم به تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته است. یعنی به هیچ مرجع دیگری غیر از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیاز نیست که در تهیه این آیین‌نامه‌ها دخالت کند.
این حقوقدان در ادامه اظهار داشت: در ذیل این مصوبه، موارد دیگری را نیز شورا تصویب کرده. یکی از آنها در مورد برنامه‌های خارجی است که می‌گوید ورود برنامه‌های تصویری در غالب ویدیو و نظایر آن( نظایر آن شامل هرچیز دیگری شده که برنامه تصویری قلمداد می‌شود) از خارج از کشور نیز صرفا با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت می‌گیرد. به استثنا نوارها و فیلم‌هایی که توسط صداوسیما وارد می‌شود. یعنی آن چیزهایی که صداوسیما برای خودش وارد می‌کند، از این موضوع مستثناست. در بند ۲ مصوبه نیز گفته شده که تولید و تکثیر برنامه‌های ویدیویی فقط با مجوز فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت می‌گیرد. یعنی اینجا هم تصریح شورای عالی انقلاب فرهنگی تولید و تکثیر برنامه‌های فرهنگی با مجوز ارشاد است.
وی در ادامه بیان کرد: در بند ۳ این مصوبه گفته شده که فروش و اجاره نوارهای تصویری و ویدیویی و نظایر آن توسط مراکزی انجام می‌شود که از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز داشته باشد. تاکید روی نظایر آن به این معنی است که هر چیزی که در قالب فروش و اجاره برنامه‌های ویدیویی قلمداد شود. به نوعی اگر در آینده تکنولوژی‌های جدیدی غیر از وی‌او‌دی هم بیاید، مشمول این مصوبه می‌شود. به این ترتیب هم تولید، هم واردات برنامه‌های تصویری و هم تکثیر، توزیع، فروش، اجاره نوارها و هرگونه نحوه ارائه محصولات تصویری دیگر نیز باید از وزارت ارشاد مجوز داشته باشد.
کوهیان افزود: بندهای این مصوبه به این معناست که هم پروانه فعالیت وی‌او‌دی‌ها، هم تولیدکنندگان برای تهیه برنامه‌های وی‌او‌دی و هم واردکنندگان باید از وزارت ارشاد مجوز دریافت کنند. به این ترتیب هیچ مرجع دیگری صالح به رسیدگی در این خصوص و صدور مجوز برای آنها نیست. تاکنون هم هیچ جای دیگری چنین مصوبه حقوقی ندارد که بر مبنای آن ارگان دیگری مسئول این کار باشد.
این تهیه‌کننده در بخش دیگری از صحبت‌هایش اظهار داشت: متاسفانه این دعوایی که در حال حاضر شاهد آن هستیم، اولا مشخص نیست که به چه هدف و منظوری در حال انجام بوده و دوما در حال وارد کردن لطمه بزرگی به تولید است. کرونا باعث تعطیلی تولید در سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی شد و همانطور که می‌بینید ادامه‌دار بودن آن سینما را به طور کل تعطیل کرده است. شرایط به گونه‌ای است که دولت حتی این سختی که دستور تعطیلی سینماها در موج دوم کرونا است را به خودش نمی‌دهد. به جهت اینکه مردم اصلا از اکران فیلم‌های کنونی در سینماها استقبال نکرده‌اند. من در این باره با یکی دو تهیه‌کننده صحبت کرده‌ام. آنها می‌گفتند ما ناراحتیم؛ چون حتی پول آب، برق و تهویه سینماها هم با این اکران فیلم‌ها درنمی‌آید. به این ترتیب برای اینکه سینما باز بماند، هزینه اضافه‌تری هم بار می‌شود.
وی ادامه داد: هم سینما تعطیل شده، هم تولید دچار مشکل شده است. یعنی به واسطه حضور در شرایط کرونا به تولید خللی وارد شده که موجب بیکاری گسترده هنرمندان صنعت تصویر کشور شده است. کسانی لطمه این اختلافات نهادهای مختلف در حوزه صدور مجوز برنامه‌های تصویری را می‌بینند که نان شبشان را از این راه در می‌آورند. نمی‌خواهم با بدبینی به این ماجرا نگاه کنم ولی سینما که الان تعطیل بوده و فیلمی تولید نمی‌شود. شبکه نمایش خانگی که با این دعواها و اختلافات تعطیل است. در نتیجه از سه چهار ماه آینده ما بیکاری گسترده‌ای در بین اهالی رسانه‌های دیداری خواهیم داشت.
کوهیان در ادامه عنوان کرد: حتی تلویزیون هم جدا از کاهش تولیدی که به خاطر شرایط کرونا داشته، دچار بحران در بحث مسائل مالی است. ما در سه چهار ماه آینده با بحران بسیار بزرگ بیکاری در سینما روبه‌رو خواهیم بود. به کسانی که در این موضوع تصمیم‌گیرنده هستند هشدار می‌دهم. کسانی که دستی بر آتش دارند و فکر می‌کنند می‌توانند از الان این بحران را ببینند، اجازه ندهند تولید در این کشور بخوابد. در سالی که سیاست‌گذاران این نظام سال جهش تولید نامیدند، عملا تولید را تعطیل کرده و بیکاری گسترده‌ای ایجاد کرده‌اند. شخصا در چنین وضعیتی فکر می‌کنم بالغ بر ۱۵ هزار نفر فقط به شکل مستقیم در حوزه صنعت تصویری کشور بیکار خواهند شد. آمار بیکاری به صورت غیرمستقیم که بسیار بالاتر از این است.
