سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر با اهدای جایزه بزرگ جشنواره به نمایش هملت به کارگردانی توماس اوستر مایر از آلمان، خاتمه یافت.
در مراسم اختتامیه این جشنواره که دو شنبه شب با حضور علی جنتی، وزیر ارشادو محمدحسن ابوترابی فرد، نایب رئیس مجلس در تالار وحدت تهران برگزار شد، نمایش طپانچه خانم به کارگردانی شهاب الدین حسین پور با برنده شدن در سه رشته از جمله بهترین کارگردانی، به عنوان نمایش برگزیده بخش مسابقه تئاتر ایران سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر شناخته شد.
حمیدرضا نعیمی نویسنده و کارگردان نمایش “ترور” که در بخش کارگردانی تقدیر شد، بعد از دریافت لوح تقدیرش در سخنانی اعتراض آمیز گفت: “”کاش من امروز تقدیر نمی‌شدم و روی صحنه نمی‌آمدم چون حرف برای گفتن زیاد دارم.”
“به ما هیچ ارتباطی ندارد که نفت بشکه‌ای ۱۰۰ دلار بوده و حالا شده بشکه‌ای ۲۰ دلار چراکه زمانی هم که نفت ۱۰۰ دلار بود حتی یک ریالش هم برای فرهنگ و هنر این مملکت خرج نمی‌شد.”
نعیمی همچنین در حرف‌هایش خطاب به شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی‌گفت: “آقای شفیعی من از شما خواهش می کنم تمام قول‌هایتان را عملی کنید چون مسئولان باید دردها را شناسایی کنند. ما رعیت مسئولان نیستیم.”
در میانه سخنان نعیمی، حمیدرضا آذرنگ، بازیگر و کارگردان نمایش هتلی‌ها که نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگری و کارگردانی بود، از میان جمعیت از جا برخاست و خطاب به وی گفت: “ما در عین گدایی پادشاه هستیم. آنها قدشان به ارتفاع ما نمی‌رسد پس ما را کوچک نکن.”
در بخش اهدای جوایز مسابقه بین‌الملل نیز احسان فلاحت پیشه، کارگردان نمایش ازدواج آقای می سی سی پی که برندۀ جایزۀ بهترین طراحی لباس شده بود، بعد از دریافت جایزه‌اش در اعتراض به ممیزی نمایشش گفت: “می‌خواهم درباره نمایش “ازدواج آقای می سی سی پی” که کارگردانش بودم، صحبت کنم. در اجرای ما به فاصله ۱۰ دقیقه و بین دو صحنه نمایش گریم بازیگر زن من را عوض کردند. هیچ مدیر و وکیل و وزیری اجازه ندارد اجرای من را بدون اجازه من مخدوش کند.”
همچنین گلاب آدینه، یکی از داوران بخش مسابقه تئاتر ایران که برای اهدای جایزه بهترین بازیگر مرد روی صحنه آمده بود، در ارتباط با حادثه اخیر کاشان و تهاجم و توهین افراد تندرو به فاطمه معتمد آریا گفت: ” خانم معتمدآریای عزیز. اهانت به شما ما را غمگین و محبوبیت شما را نزد همگان چند صد برابر کرد.”
جواد نمکی از دانش آموختگان و بازیگران فعال در حوزه تئاتر، درباره جایگاه و اهمیت جشنواره تئاتر فجر در میان اهالی تئاتر به بی‌بی‌سی می‌گوید: “وقتی به هزینه‌های تولید یک نمایش می‌نگریم ، وقتی به عدم حمایت‌های مالی مناسب، به برهم ریختگی برنامه‌ها و اجراها نگاه می ک‌نیم خوب در می یابیم که این جشنواره پس از سی و اندی سال؛ برگزاری فاقد یک برنامه منسجم و مدون است. ”
__________________________________________________________
فریبا متخصص، بازیگر نمایش طپانچه خانم و هیچ کس نبود بیدارمان کند جایزه بهترین بازیگر زن را دریافت کرد.
در این بخش از نسیم ادبی و کمند امیرسلیمانی برای بازی در نمایش هتلی ها و آزاده صمدی برای بازی در نمایش زبان اصلی تقدیر شد.
محمدرضا صولتی برای بازی در نمایش های تاریکی و تب سرد روی پیشانی داغ به عنوان بهترین بازیگر مرد شناخته شد.
جایزه بهترین متن نمایشی نیز به ساناز بیان برای نگارش نمایشنامه های هتلی ها و عامدانه، عاشقانه، قاتلانه تعلق گرفت.
داوران جشنواره ضمن تقدیر از جواد نوری برای کارگردانی نمایش دو روی روایت نادری و حمیدرضا نعیمی برای نمایش ترور، جایزۀ بهترین کارگردانی را به شهاب الدین حسین پور برای کارگردانی نمایش طپانچه خانم اهدا کردند.
__________________________________________________________
رقابت نسل ها
امسال جشنوارۀ تئاتر فجر، شاهد حضور چهار نسل از کارگردانان تئاتر ایران بود و ۷۸ نمایش در بخش های مختلف جشنواره اجرا شد که در آن علاوه بر چهره‌های جدید، برخی از کارگردان‌های قدیمی و نام‌آشنای تئاتر ایران هم حضور داشتند. حضور کارگردان‌هایی چون علی رفیعی، هادی مرزبان، بهروز غریب‌پور، سهراب سلیمی، آتیلا پسیانی، شکرخدا گودرزی، نادر برهانی مرند، محمد رحمانیان، حمید پورآذری و حمیدرضا آذرنگ، نشانه جدی گرفته شدن جشنواره تئاتر فجر از سوی چهره های شناخته شده و مطرح تئاتر ایران است.
Image copyrightMehrرفیعی که در سال ۱۳۸۷ با نمایش “شکار روباه” در جشنواره فجر شرکت داشت، بعد از گذشت هفت سال بار دیگر با نمایش”خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزا تقی‌خان فراهانی”در جشنواره امسال حاضر بود.
بخش بین الملل
جشنواره تئاتر فجر با اینکه سعی دارد خود را به عنوان جشنواره‌ای بین المللی معرفی کند اما هنوز فاقد استانداردهای لازم یک جشنواره تئاتر بین المللی است. محدودیت‌هایی مثل حضور بازیگران زن بی‌حجاب روی صحنه، ناممکن بودن تماس فیزیکی بازیگران مرد و زن و نیز اعمال ممیزی بر روی متن‌های نمایشی، برخی از مسائلی است که مانع از تبدیل جشنواره تئاتر فجر به یک جشنواره با مشخصات بین المللی شده است.
با این حال، امسال گروه‌هایی از کشورهای ژاپن، اسپانیا، مجارستان، آلمان، عراق، گرجستان، و نروژ، در جشنواره فجر شرکت داشتند.
توماس اوسترمایر، یکی از شناخته شده ترین و مطرح‌ترین کارگردانان تئاتر امروز جهان است که نمایش “هملت” را در جشنواره امسال و در تالار وحدت روی صحنه برد. اجراهای اوسترمایر، مبتنی بر نوعی زیبایی‌شناختی مدرن است با درونمایه انتقادی است. و ارزش‌های نظام سرمایه‌داری غرب و جامعۀ مدرن اروپا را به چالش می‌کشد.
نمایش هملت اوسترمایر، پیش از این در جشنواره‌های مختلف شرکت داشته و جوایزی چون جایزه بهترین اثر نمایشی جشنواره شیلی در سال ۲۰۱۱ و جایزه بهترین اثر جشنواره تئاتر استانبول در سال ۲۰۱۲ را به دست آورد. مایر همچنین در سال ۲۰۱۱ جایزه شیر طلایی بینال ونیز را هم دریافت کرد.
Image copyrightMehrبه گزارش رسانه‌های داخلی، گروه نمایشی این کارگردان برای دکور و نصب تجهیزات نمایش هملت، حدود هفت کامیون بار و وسیله به ایران آورده بود که در تاریخ هنرهای نمایشی ایران امری کم سابقه بوده است.
مسعود دلخواه، فریندخت زاهدی، جرزی لمون آبه، الگ لووسکی و اشتفان اشمیدکه، نمایش های بخش مسابقه تئاتر بین‌الملل را داوری کردند.
_____________________________________________________________________________
جوایز بخش بین الملل جشنواره
لارس آی دینگر برای بازی در نمایش هملت، به عنوان بهترین بازیگر مرد انتخاب شد. سوده شرحی نیز برای بازی در نمایش جنایت و مکافات، جایزه بهترین بازیگر زن بخش بین الملل را دریافت کرد.
در این بخش، باران کوثری برای بازی در نمایش شب آوازهایش را می خواند و نینا وکس هالت برای بازی در نمایش هداگابلر از نروژ نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر زن بودند.
جایزۀ ویژۀ این بخش نیز به گروه بین برای نمایش وقتی ما مردگان برمی خیزیم به کارگردانی شهاب آگاهی از ایران تعلق گرفت.
ایمان افشاریان برای کارگردانی نمایش جنایت و مکافات از ایران جایزه بهترین کارگردانی را دریافت کرد. همچنین نمایشنامه ترانه ای برای تو نوشتۀ امین ابراهیمی به عنوان نمایشنامه برگزیده معرفی شد.
_______________________________________________________________________________
حضور پر رنگ تئاتر استانی
امسال گروه‌های نمایشی شهرستانی، نسبت به سال‌های گذشته، حضور پر رنگ‌تری در جشنواره تئاتر فجر داشته‌اند.
طبق آمار اعلام شده از سوی دبیرخانه سی و چهارمین دوره جشنواره تئاتر فجر، نیمی از شرکت کنندگان این دوره، گروه‌های استانی بوده‌اند.
حضور گروه‌های شهرستانی به ویژه در بخش نمایش‌های خیابانی جشنواره امسال محسوس‌تر بود. نمایش‌های خیابانی “بودن یا نبودن در میدان جنگ” به کارگردانی سعید خیرالهی از دهلران و “خوشه برنج” به کارگردانی محسن اردشیر از آمل با نامزد شدن در ۴ بخش و نمایش”کسی فشنگ ها را نمی شمارد” به کارگردانی امیرحسین شفیعی از ورامین با نامزد شدن در ۳ بخش، و نمایش”مین بال” به کارگردانی صادق حسین پور از رشت، از جمله نمایش‌های موفق شهرستانی اجراشده در جشنواره سی و چهارم بوده‌اند.
در مراسم اختتامیه سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، ضمن تجلیل از ایرج صغیری، بهزاد قادری و منیژه محامدی با پخش نماهنگی، خاطره برخی از تازه درگذشتگان تئاتر ایران مثل هما روستا، احمد علامه دهر، مصطفی عبدالهی، ولی الله مومنی و مصطفی اسلامیه گرامی داشته شد.
همچنین به درخواست محمدرضا خاکی یکی از داوران بخش مسابقه تئاتر ایران، حاضران در مراسم، یک دقیقه برای درگذشت مصطفی اسلامیه، نویسنده و نمایشنامه نویس تئاتر و ادبیات ایران که به تازگی درگذشت، سکوت کردند.
