در ماه‌های اخیر همه چیز دست به دست هم داد تا وی او دی‌ها جای پای‌شان را در بین مخاطبان محکم‌تر کنند اما این محکم شدن جای پا، آنچنان بی‌حاشیه هم نبوده است.
به گزارش تازه‌نیوز، روزنامه صبح‌نو منسوب به رئیس مجلس نوشت: کاهش کیفیت آثار رسانه ملی، همه‌گیری کرونا و خانه‌نشینی، افزایش پهنای باند و تلویزیون‌های هوشمند باعث شد که در یکی، دوسال اخیر کاروکاسبی vodها حسابی بگیرد. البته نوش جان‌شان! خروجی هر کسب‌وکار قانونی با تلاش صاحبانش مستحق موفقیت است، اما انگار این موضوع در کشورمان کمی متفاوت است. برخی کسب‌وکارهای خصوصی پس از مدتی کار و جذب مخاطب، از روش‌های مختلف اقداماتی می‌کنند که مخاطب یا مشتری با مشکل و تنگنا روبه‌رو می‌شود. یعنی مخاطبی که به آن کسب‌وکار عادت و حتی وابسته شده، حالا با افزایش نرخ یا محدودیت‌های دیگری روبه‌رو می‌شود اما به‌دلیل فضای نزدیک به انحصار و بعضا در جاهایی دامپینگ، راه دیگری باقی نمی‌ماند. مخاطب یا مشتری باید به ساز صاحبان کسب‌وکار برقصد و معمولا صدایش هم به جایی نمی‌رسد. این موضوع به‌طور ویژه در بحث تاکسی‌های اینترنتی مشهود است. در دو سال گذشته و ورود کرونا به کشور، آن‌ها با افزایش نرخ‌های عجیب‌وغریبی پدیدار شدند؛ البته که صدای مشتری به جایی نمی‌رسد و مجبور به همراهی با شرایط ناعادلانه است، اما به بحث خودمان و vodها برگردیم.
پلتفرم‌ها پس از شیوع کرونا و همچنین وضعیت نامناسب سینما و تلویزیون شرایط را برای عرضه اندام مناسب دیدند. با فیلمسازان مطرحی برای ساخت سریال وارد مذاکره شدند اما این تمام ماجرا نبود. حالا مخاطبی که با در بسته سینما و آنتن نحیف سیما مواجه بود باید برای دنبال کردن محتوای فیلیمو و نماوا اشتراک بیشتری نسبت به قبل پرداخت می‌کرد. این سامانه‌ها در چند نوبت اقدام به افزایش حق اشتراک‌شان کردند و صدای مخاطب را درآوردند؛ البته صاحبان این سامانه‌ها استدلال‌هایی داشتند و خودشان را با سینما و کمپانی‌های مشهوری چون نتفلیکس مقایسه می‌کردند. البته آن‌ها تنها بخشی از ماجرا را که خوشایند خودشان بود مطرح و باقی ماجرا را نادیده می‌گرفتند. آن‌ها نه از فیلتر سایت‌های دانلود چیزی می‌گفتند و نه انتشار آثار خارجی بدون خرید کپی‌رایت‌شان. حالا فیلیمو و نماوا به شکلی شبه‌انحصاری فیلم‌ها و سریال‌های خارجی را در اختیار داشتند و مخاطبان برای مراجعه به بسترهای دیگر باید زمان زیادی را صرف می‌کردند. صاحبان vodها اما معتقد بودند باتوجه به هزینه‌های بالای تولید سریال، افزایش نرخ اشتراک کاملا منصفانه است. به‌هرحال، خوب یا بد، درست یا غلط این اتفاق رخ داد.
تبلیغات زورکی
رسم اخلاقی و حرفه‌ای اینگونه است که وقتی مخاطب برای یک شبکه یا پلتفرم حق اشتراک و هزینه‌ای پرداخت می‌کند، دیگر آن مجموعه ارزش‌افزوده مالی دیگری را طلب نخواهد کرد. یعنی صاحب کسب‌وکار درآمدش را از محل فروش حق‌اشتراک کسب کرده و دیگر دندان طمع به چیز دیگری ندارد؛ برای مثال، وقتی شما مخاطب رسانه ملی هستید، ازآنجایی‌که برنامه‌هایش را -با هر کیفیتی- به‌صورت رایگان تماشا می‌کنید، صاحب رسانه حق پخش آگهی را برای خودش محفوظ و معقول می‌داند اما برای مثال، کمپانی‌ها و شبکه‌های تلویزیونی معمولا دیگر سراغ پخش آگهی نمی‌روند اما فیلیمو و نماوا اینگونه نیستند. خبرگزاری فارس در گزارشی به نقل از سیدحسین مسیح‌پور، معاون تنظیم بازار و توسعه کسب‌وکار ساترا، درباره پخش همزمان تبلیغات در کنار دریافت حق اشتراک از کاربران این‌طور نوشت: «شکایت دیگری که مطرح شده با توجه به اینکه این اپراتورها اقدام پخش تبلیغ روی سرویس‌های اشتراکی خود می‌کنند که این امر نیز در خدمات اشتراکی اقدامی بی‌سابقه است و باید متوقف شود. آیین‌نامه آن ابلاغ خواهد شد، رسیدگی به این موضوع و به‌صورت کلی شیوه‌های مجاز درآمدی نیز در دستورکار معاونت تنظیم بازار و توسعه کسب‌وکار ساترا قرار دارد.» این درحالی است که درهنگام پخش تبلیغات بعضا حتی گزینه «رد آگهی» وجود ندارد. اما اقدام دیگر که باعث تاسف است، حذف گزینه «پخش از ادامه» است. یعنی وقتی شما در بین تماشای یک فیلم یا سریال از برنامه خارج شوید، پخش آن محتوا از ابتدا و با پخش دوباره آگهی خواهد بود. یعنی ممکن است کاربری برای تماشای یک محتوا بالاجبار چند دفعه آگهی ابتدایی را تماشا یا با ناراحتی آن را جلو بزند.
درآمدهای غیرحرفه‌ای
تعرفه‌ها در پلتفرم‌های مختلف متفاوت است و هرکدام بنا به رتبه‌ای که در داخل و «آلکسا» و طبیعتا تعداد مخاطبان‌شان دارند یک عددی را جلوی قیمت تعرفه‌های‌شان گذاشته‌اند. البته که این تبلیغات در سایت‌های مختلف اختلافاتی با هم دارند. مثلا همین دو پلتفرم داخلی خودمان را نگاه کنیم. احتمالا شما سریال «خاتون» از پلتفرم نماوا و «زخم‌کاری» فیلیمو را تماشا کرده‌اید. قبل از پخش «خاتون» مخاطب با هیچ آگهی مواجه نیست که می‌تواند دلایل مختلفی همچون رکود نماوا در یک‌‌سال اخیر را داشته باشد.
از آن سو قبل از پخش هر قسمت «زخم کاری» حدود ۱۲ثانیه آگهی پخش می‌شود. براساس تحقیقات انجام شده، میزان تعرفه این آگهی برای هر قسمت بین ۵۵۰میلیون تا ۶۰۰میلیون تومان است. البته این رقم در قسمت‌های اول و آخر دچار تغییر می‌شود. همین زخم کاری را درنظر بگیرید. این سریال در ۱۵قسمت تهیه و تولید شده است. این ۱۵قسمت را ضربدر میانگین ۶۰۰میلیون تومان می‌کنیم. به عبارتی فیلیمو برای ۱۵قسمت زخم‌کاری، ۹میلیارد تومان فقط از طریق تبلیغ ویدیویی ابتدای سریال درآمد داشته و به‌طور همزمان هم هزینه اشتراک گرفته است.
