«سیاست قطعی رسانههای معاند اسلام و ایران، تحریف واقعیتها و استفاده از دروغ است تا نقاط مثبت انقلاب را مخدوش کنند. پس در مقابل این تهاجم رسانهای، جهاد تبیین یک فریضه قطعی و فوری است. باید در زمینههای مختلف، از جمله رسانهای، امنیتی و اقتصادی علیه دشمن تهاجم ترکیبی کنیم.»
این بخشی از سخنان اخیر «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی ایران در دیدار با فرماندهان نیروی هوایی ارتش ایران بود. نظامی که در چهار دهه گذشته از هیچگونه تهدید، آدمربایی، بازداشت، شکنجه و قتل روزنامهنگاران منتقد دریغ نکرده است، به نظر میرسد حالا قصد دارد فصل جدیدی از سرکوب آزادی بیان و خفه کردن صدای معترضان را آغاز کند.
«جمشید برزگر»، روزنامهنگار شاغل در رسانههای فارسیزبان خارج از ایران در گفتوگو با «خبرنگاری جرم نیست» میگوید اگرچه علی خامنهای در سخنان خود نسبت به شکست دستگاههای تبلیغاتی وابسته به حکومت اعتراف کرد اما با این سخنان تازه میتوان منتظر افزایش بازداشت، توقیف، تهدید و قتل روزنامهنگاران در داخل و خارج از ایران بود.
***
در فاصله کمتر از ۲۴ ساعت از سخنان «علی خامنهای»، رهبر جمهوری اسلامی درباره «جهاد تبیین» و «تهاجم ترکیبی»، ۲۰ بهمن۱۴۰۰ کاربران زیادی در شبکههای اجتماعی نسبت به افت شدید سرعت اینترنت و از کار افتادن بیشتر فیلترشکنها در ایران خبر دادند.
رهبر نظام جمهوری اسلامی روز سهشنبه ۱۹ بهمن ۱۴۰۰ در دیدار با فرماندهان نیروی هوایی ارتش ایران، سیاست قطعی رسانههای منتقد جمهوری اسلامی را که «معاند اسلام و ایران» میداند، تحریف واقعیتها با به کار بستن «دروغهای حرفهای» دانست و گفت: «آنها برای اجرای این سیاست، با بزک کردن چهره زشت و فاسد رژیم طاغوت و پوشاندن خیانتهای آنها، حتی به دنبال تزیین و آرایش تصویر سراپا جنایت ساواک هستند و در مقابل، با مخدوش کردن چهره انقلاب و امام بزرگوار، پیشرفتها، حقایق و نقاط مثبت انقلاب را کاملا کتمان و نقاط ضعف را صدها برابر بزرگنمایی میکنند. بنابراین، در مقابل این تهاجم رسانهای، جهاد تبیین یک فریضه قطعی و فوری است.»
او ادامه داد: «دیکتاتوری رسانهای یکی از انواع دیکتاتوریهای قدرتهای غربی است که مصادیق آن نیز مواردی همچون حذف نام و عکس شهید [قاسم] سلیمانی در فضای مجازی است. کارهای بزرگ و حماسهآمیزی در طول این چند دهه رقم خورده است اما به علت کمکاریها، انعکاس و خبر چندانی از این اقدامات حیرتآور در مجموعه رسانهای کشور وجود ندارد.»
رهبر جمهوری اسلامی ایران هر یک از موارد ذکر شده را سرفصلی برای جهاد تبیین عنوان کرد. همچنین متذکر شد: «نباید بعضی از مشکلات اقتصادی و معیشتی بر روی این پیشرفتها گرد و غبار بنشاند و آنها را از چشم مردم دور کند و به فراموشی سپرده شود.»
او در ادامه گفت: «در مقابل این تهاجم ترکیبی و دستهجمعی، نمیتوانیم همیشه در موضع دفاعی بمانیم و ما نیز باید در زمینههای مختلف، از جمله رسانهای، امنیتی و اقتصادی، تهاجم ترکیبی کنیم.»
سابقه سیاستهای نظام جمهوری اسلامی ایران در حوزه رسانهای نشان داده است که به جای افزایش کیفیت تولیدات رسانهها و حذف سانسور جهت افزایش مخاطب، حذف و سرکوب رسانهها و روزنامهنگاران مستقل در سرفصل فعالیتهای حکومت در ایران قرار دارد.
بررسیهای «خبرنگاری جرم نیست» نشان میدهند که در ۴۳ سال اخیر، دستکم ۳۰ روزنامهنگار و نویسنده توسط دستگاههای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی به شیوههای متفاوت مانند تیرباران، اعدام، قتل در زندان و ترور در خانه و خیابان کشته شدهاند؛ «محمود جعفریان» و «پرویز نیکخواه» از مدیران رادیو و تلویزیون ایران در زمان انقلاب (اعدام)، «سیمون فرزامی» سردبیر روزنامه «ژورنال دو تهران» (اعدام)، «حمید رضوان» نویسنده (شیوه قتل نامعلوم)، «علی اصغر امیرانی» سردبیر مجله «خواندنیها» (تیرباران)، «سعید سلطانپور» شاعر و نمایشنامهنویس (تیرباران)، «جلال هاشمی تنگستانی» نویسنده (نحوه قتل نامعلوم)، «رحمان هاتفی» روزنامهنگار (قتل زیر شکنجه)، «حسین صدرایی اقدامی» شاعر و نویسنده (اعدام یا قتل زیر شکنجه)، «فریدون فرخزاد» شاعر و خواننده (ترور در آلمان)، «علیاکبر سعیدی سیرجانی»، نویسنده (قتل در زندان)، «رضا مظلومان» روزنامهنگار (ترور در پاریس)، «غفار حسینی» مترجم و نویسنده (ترور در تهران)، «احمد تفضلی» مترجم و زبانشناس (ترور در تهران)، «ابراهیم زالزاده» روزنامهنگار (ترور در تهران)، «احمد میرعلایی» مترجم و نویسنده (ترور در اصفهان)، «حمید حاجیزاده» شاعر (ترور به همراه فرزند ۱۰سالهاش در کرمان)، «پروانه پرستو» شاعر و فعال سیاسی (ترور در تهران)، «پیروز دوانی» نویسنده و مترجم (ترور در تهران)، «مجید شریف» مترجم و نویسنده (ترور در تهران)، «محمد مختاری» شاعر و نویسنده (ترور در تهران)، «زهرا کاظمی» روزنامهنگار (قتل در زندان)، «امیدرضا میرصیافی» وبلاگنویس (قتل در زندان)، «یعقوب میرنهاد» روزنامهنگار و وبلاگنویس (اعدام)، «علیرضا افتخاری» روزنامهنگار (قتل در زندان)، «هدی صابر» روزنامهنگار و فعال سیاسی (قتل در زندان)، «هاله سحابی» روزنامهنگار (مرگ به دلیل حمله فیزیکی نیروهای امنیتی)، «ستار بهشتی» وبلاگنویس (قتل در زندان) و «روحالله زم» روزنامهنگار (اعدام).
علاوه بر این، باید تلاش نافرجام برای قتل همزمان ۲۱ نویسنده، شاعر و روزنامهنگار در ماجرای اتوبوس ارمنستان را نیز اضافه کرد. همچنین از نقش نظام جمهوری اسلامی در مرگ افرادی همچون «بکتاش آبتین»، شاعر و فیلمساز زندانی که بنا به گفته خانواده و دوستانش، به عمد دیرهنگام از زندان «اوین» به بیمارستان منتقل شد تا زنده نماند هم نباید گذشت.
«جمشید برزگر»، روزنامهنگار باسابقه که در دو دهه گذشته سابقه همکاری با اغلب رسانههای فارسیزبان معتبر در خارج از ایران را داشته است، درباره سخنان اخیر علی خامنهای میگوید: «آنچه که علی خامنهای گفته، کاری است که جمهوری اسلامی در تمام این سالها انجام داده است. آنها با درهم آمیختن شیوههای مختلفی از فشار، مانند فشار اقتصادی با بیکار کردن روزنامهنگاران، یا فشار امنیتی با بازداشت، تبعید، قتل و آزار خانوادهها و یا فشارهای فرهنگی و سایبری با تلاش برای هک کردن، پخش اطلاعات نادرست و طرح اتهامات بیپایه، سعی کردهاند تا حقیقت را دفن کنند اما هر بار شکست خوردهاند. علی خامنهای در سخنان اخیرش رسما به شکست در این زمینه اعتراف کرد، مجموعههای تبلیغاتی خود را ناکارآمد دانست و رسانههای خارجی که تحت تسلط سانسور جمهوری اسلامی نیستند را حرفهای قلمداد کرد. به همین خاطر هم ناراحت و عصبانی است و بر روی جهاد تبیین و تهاجم ترکیبی تاکید میکند.»
جمشید برزگر معتقد است هدف علی خامنهای از طرح این دو واژه، محدود کردن هرچه بیشتر آزادی بیان، سانسور و ساکت کردن رسانههای منتقد است.
او میگوید با سخنان اخیر خامنهای، قطعا موج جدیدی در حکومت بهراه میافتد تا تلاشهای بیشتری را برای سرکوب، قتل و سانسور انجام دهند.
پیشبینی برزگر نزدیک به تحلیل «فرج سرکوهی»، روزنامهنگار مقیم امریکا و از افراد حاضر در اتوبوس ارمنستان است. سرکوهی در توییتر نوشته است: «خامنهای فرمان تهاجم ترکیبی علیه منتقدان فعال در رسانهها و فضای مجازی را صادر کرد. قتل و ترور در داخل و خارج، آدمربایی و قتل و شکنجه در زندان؛ عنصر اصلی تهاجم ترکیبی نظام اسلامی است، اما این تهاجم شکست میخورد. کشتن چند نفر ممکن است، اما خفه کردنِ جامعه معترض ممکن نیست.»
پس از سخنان علی خامنهای، کاربران زیادی در شبکههای اجتماعی از افت شدید سرعت اینترنت، باز نشدن وبسایتهای خارجی و از کارافتادن فیلترشکنها خبر دادند؛ اتفاقی که بیربط به اجرای طرح موسوم به «صیانت از فضای مجازی» نیست.
«محمدعلی» در توییتر نوشته است: «میزان سرعت اینترنت با میزان شعور و فهم و عمق درک حاکمان رابطه مستقیم دارد.»
«بهروز» میگوید: «به نظرم دیگه اینترنت خانگی ۱۰۰درصد شامل طرح صیانت شده. اینحجم از بیکیفیتی و سرعت آشغال، واقعا حتی دیگه نوبر هم نیست.»
«محمد» که جزو «کاربران ارزشی» در توییتر است هم نوشته است: «وزیر ارتباطات که مشغول اساماس بازیه و تعطیله بندهخدا، اما آقایون، حلاله این پولایی که به اسم بستههای اینترنت 4g از ما میگیرید و این سرعت لاکپشتی رو تحویلمون میدید؟»
روزنامه «شرق» نیز در واکنش به کاهش شدید سرعت اینترنتهای خانگی و همراه در ایران افشا کرده است: «آخرین تغییرات در طرح نهایی صیانت، بر کاهش سرعت اینترنت، محدود کردن شبکههای مجازی خارجی و تشدید نقش نیروهای مسلح تاکید دارد.»
براساس اسنادی که به دست این روزنامه مستقل رسیده است، در متن نهایی، بر راهاندازی اینترنت ملی که نگرانیهای مانند کاهش چشمگیر سرعت اینترنت و قطع دسترسی به جامعه آزاد اطلاعاتی را در بر خواهد داشت، تاکید شده است.
جمشید برزگر، روزنامهنگار نتیجه اجرای چنین طرحهای سانسورمحور را شکست حتمی میداند.
او میگوید: «با توجه به این که اینترنت جهانی به صورت مستقیم به معیشت مردم گره خورده است، انجام چنین کارهایی طبعا به شدت به نارضایتیها و جو ملتهب فعلی جامعه دامن خواهد زد. ضمن این که به نظر هم نمیرسد که جمهوری اسلامی توانایی فنی و زیرساختی قطع کامل اینترنت جهانی را در شرایط فعلی داشته باشد. همانگونه که آنها در دهههای ۶۰ و ۷۰ نتوانستند جلوی ورود نوارهای ویدیویی و ماهوارهها به منازل مردم را بگیرند، از این پس هم نخواهند توانست مانع گردش آزاد اطلاعات و رسیدن اخبار درست به شهروندان شوند.»