بالاخره حق عروسک‌ها را می‌دهند؟

1402/12/29 ایسنا

اوایل دهه ۸۰ که تئاتر کشورمان یکی از دوره‌های طلایی خود را سپری می‌کرد، زنده‌یاد جواد ذوالفقاری، هنرمند و مدرس نمایش عروسکی در اتحادیه جهانی نمایشگران عروسکی (یونیما) پیشنهاد کرد که روز یکم فروردین ماه به نام روز جهانی نمایش عروسکی نامگذاری شود.

این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفت و از آن پس، نمایشگران عروسکی این روز را که همزمان با نوروز است، به نام روز جهانی نمایش عروسکی گرامی داشتند. از سالی که این نامگذاری انجام شد، تا چند سال بعد از آن، نمایشگران عروسکی این روز را دور هم جمع می‌شدند و معمولا در فضای باز خانه هنرمندان ایران جشنی با حضور کودکان و عروسک‌ها برپا می‌کردند. از آنجاکه روز اول فروردین ماه همزمان با تعطیلات نوروز است، این جشن بعد از ایام نوروز و در اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت برگزار می‌شد.

به گزارش ایسنا، در کشور ما با وجود گروه‌های متعددی که در شاخه عروسکی فعال هستند، اجرای نمایش عروسکی، جریان مستمری ندارد و عموما آثار عروسکی تنها در جشنواره عروسکی تهران مبارک روی صحنه می‌روند. این کمبود سبب شده تا بسیاری از فعالان این رشته، فضای کار نداشته باشند و این چنین است که برخی از دانشجویان رشته عروسکی، حتی امکان دیدن یک نمایش عروسکی را نداشته‌اند که این مساله به خودی خود امری است غریب و باید فکری برای آن اندیشید.

امسال اما برای نمایشگران عروسکی سال متفاوتی است؛ سالی که در آن ۳ نمایش عروسکی بزرگسال روی صحنه رفتند و هر سه با اقبال تماشاگران رو به رو شدند.

نمایش‌های «مامان» به نویسندگی و کارگردانی الهام سلج محمودی، «دویست و هشتادمین شب سال» نوشته و کار مرجان پورغلامحسین و «مَثلِث» به نویسندگی و کارگردانی قیس یساقی سه نمایشی بودند که ابتدا در نوزدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران مبارک روی صحنه رفتند و هر سه جزو برگزیدگان این دوره از جشنواره شدند و بعد از آن اجرای عمومی خود را روی صحنه بردند.

هادی حجازی‌فر، دبیر نوزدهمین جشنواره عروسکی شرط کرده بود که نمایش‌های موفق جشنواره در مجموعه تئاترشهر نوبت اجرای عمومی بگیرند. این وعده در اولین گام با اجرای نمایش «مامان» محقق شد و این اثر نمایشی اولین کار جشنواره نوزدهم بود که پاییز امسال در تالار سایه مجموعه تئاترشهر روی صحنه رفت و موفقیت آن مدیر این مجموعه را دلگرم کرد تا به فاصله چند ماه بعد یعنی بهمن ماه به دو نمایش دیگر نوبت اجرای عمومی بدهد.

و این چنین بود که نمایش‌های «مَثلِث» و «دویست و هشتادمین شب سال» نیز همزمان با هم در دو تالار سایه و قشقایی روی صحنه رفتند. این در حالی بود که «مامان» نیز دور دوم اجراهای خود را در تئاتر هامون سپری کرد.

همزمان با اجرای این سه نمایش هادی حجازی‌فر و محمد عاقبتی به عنوان دو هنرمند فعال در تئاتر عروسکی در نشستی تاکید کردند که نمایش عروسکی نسخه درجه دوم تئاتر نیست بلکه امکاناتی بیش از تئاتری دارد که با حضور بازیگر اجرا می‌شود و جدا کردن آن از تئاتر امری است ناپسند چراکه نمایش عروسکی، هم همان تئاتر است منتها با ابزار عروسک روی صحنه می‌رود.

آنان بر این نکته نیز اصرار داشتند که هنرمندان تئاتر عروسکی هم تفاوتی با دیگر فعالان تئاتر ندارند و نباید به عنوان اقلیتی درجه دو به آنان نگریست.

موفقیت این سه نمایش، هنرمندان فعال در رشته عروسکی را دلخوش کرده است که شاید مدیران سالن‌های نمایشی این نکته را در نظر بگیرند که موفقیت یک اثر نمایشی در گرو کیفیت آن است و این موضوع ربطی به این ندارد که آن نمایش با عروسک اجرا بشود یا با حضور بازیگر روی صحنه برود.

حجازی‌فر در همان نشست عنوان کرد که اگر نمایش عروسکی باکیفیتی آماده اجرا بشود، به عنوان تهیه‌کننده با گروه اجرایی آن همکاری خواهد کرد.

او همچنین تاکید داشت که قرار است نمایش «مثلث» که به عنوان کاری از مشهد در جشنواره عروسکی شرکت کرده بود، در مقطع زمانی مناسب‌تری دور دوم اجراهای خود را در تئاتر هامون روی صحنه ببرد.

مجموعه این عوامل شاید سبب شود که هم مدیران سالن‌های تئاتر نگاه بازتری به نمایش عروسکی داشته باشند و گروه‌های متقاضی اجرا را به صرف عروسکی بودن، کنار نگذارند و هم فعالان این رشته دلگرم شوند که اگر نمایشی با کیفیت قابل قبول ارایه بدهند، سالن مناسبی برای اجرای آن خواهند یافت.