نگارش برای کودکان بدون مطالعات کودکی‌ ممکن نیست

1403/08/02 ایسنا

مترجم کتاب «آینده کودکی» می‌گوید: نگارش برای کودکان و یا درباره‌ ایشان بدون آشنایی با مفهوم کودکی و ابعاد آن ممکن و پذیرفته نیست.

پنجمین جلسه‌ «نقد و پژوهش در ادبیات کودک و نوجوان» سه‌شنبه، اول آبان ماه در انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد و منتقدان به طرح دیدگاه‌ها و نوشته‌های ‌جدید خود پرداختند.

در این نشست کمال شفیعی ـ شاعر ـ گزارشی از جلسات مباحث نظری ‌ادبیات کودک با دانشجویان ارائه کرد و از آماده‌سازی این آثار  که در ادامه پژوهش‌های قبلی خود دربارۀ ریشه‌های ادبیات کودک در دوران صفویه و قاجار است، خبر داد.

حدیث لزرغلامی نیز به یافته‌های مطالعات در حال انجام خود دربارۀ «داستان‌نگاری کودکان بر اساس عینک واقعیت مجازی» در یک کلینیک درمانی اشاره کرد.

شهرام شفیعی مقاله اخیر خود را با عنوان «خرد جمعی و ادبیات کودک» معرفی کرد.

لیلا دارابی و نسرین اسدی از تأثیر مثبت و ضرورت مطالعات نظری ادبیات کودک بر خلق و آفرینش ادبی سخن گفتند.

بخش دوم این جلسه به بررسی کتاب «آینده کودکی» نوشته آلن پروت و ترجمۀ علیرضا کرمانی اختصاص داشت.

علیرضا کرمانی، مترجم این کتاب درباره دیدگاه نویسنده در این کتاب گفت: عبور از نظام‌های دوگانه‌انگار جهان مدرن و پذیرفتن مطالعات کودکی به عنوان دانشی میان‌رشته‌ای و فراتر از جامعه‌شناسی و دیگر علوم رشته‌ای موضوع محوری این کتاب است. نویسنده بر اساس نظریه‌ی کنشگر ـ شبکه  لاتور، فیلسوف فرانسوی، با عبور از  چهارچوب‌های دوگانه‌انگار دنیای مدرن و استفاده از مفاهیمی چون مجموعه به جای جامعه سعی در باز کردن فضا برای کنشگری ناانسان‌ها، شامل اشیاء و مفاهیم می‌کند.

پروت نظریه کنشگر ـ شبکه را چارچوبی نسبتاً مناسب برای فهم و توصیف کودکی در دنیای امروز می‌داند و بر این اساس کودکی را یک بالقوگی محض و خارج از دسترس اکنون توصیف و مفهومی بیولوژیک، تکنولوژیک و فرهنگی تعریف می‌کند.

به اعتقاد کرمانی نگارش برای کودکان و یا درباره‌ ایشان بدون آشنایی با مفهوم کودکی و ابعاد آن ممکن و پذیرفته نیست.

سیدعلی کاشفی خوانساری درباره آثار علیرضا کرمانی درباره‌ی کودکی نیز گفت: مفهوم کودکی‌ پیش از کرمانی توسط دیگران در زبان فارسی مطرح شد اما کیفیت، کمیت، تنوع و استمرار آثار او در این زمینه، وی را به پرچمدار مطالعات کودکی در ایران بدل کرده است.

شایان محمدی نیز گفت: در آکادمی‌های مطالعات اجتماعی، کودکی موضوعی فاقد ارزش مطالعه و پژوهش تلقی می‌شود اما ترجمه‌های کرمانی سیری از تکوین مطالعات کودکی در جهان را نشان می‌دهد و ارزشمندی این مقوله و جایگاه آن را در دانش امروز اثبات می‌کند.

ناهید معتمدی بی‌توجهی نویسنده به تحولات تاریخی مفهوم کودکی و تنوع جغرافیایی و فرهنگی آن را از نواقص کتاب دانست. یاشار هدایی نیز کتاب‌های سه‌گانه‌ «درآمدی بر مطالعات کودکی»، «مفاهیم اساسی در مطالعات کودکی» و «آینده کودکی» را مجموعه‌ای دانست که در هندسه‌ای که ترسیم می‌کنند فعالیت همه‌ی کنشگران و نهادهای عرصه‌ی کودکی قابل مشاهده است.

از دیگر نویسندگان و منتقدان حاضر در این جلسه می‌توان به فریده خرمی، سیدعلی محمد رفیعی، شهناز آزادی، مهدی ابراهیمی لامع، مجید مسعودی، محمود اکبرزاده، حسن اسماعیلی طاهری و حمید باباوند اشاره کرد.

جلسات نقد و پژوهش انجمن نویسندگان کودک و نوجوان هر دو هفته یک‌بار روزهای سه‌شنبه برگزار می‌شود.